30.11.1953
Neðri deild: 31. fundur, 73. löggjafarþing.
Sjá dálk 131 í C-deild Alþingistíðinda. (2296)
2. mál, firma og prókúruumboð
Eggert Þorsteinsson:
Herra forseti. Það hafa orðið allmiklar deilur, eins og vænta mátti, um skipun þessa nýja embættis og hvert hlutverk þess ætti að vera eða hvort það ætti á annað borð að vera til.
Ég átti þess kost undir þeim umr., sem fram fóru í allshn. um þetta mál og afstöðu n. til þess, að leita álits, þeirra manna, sem um þetta hafa fjallað áður, þ. e. a. s. þeirra, sem ég náði til, sýslumanna og bæjarfógeta, og bar þeim öllum saman um, að reynslan hefði glögglega sýnt, að þess væri enginn kostur að framfylgja þessum gömlu lögum svo, að eins væri um allt land, hvað þá þessum nýja, mikla lagabálki, sem nú er kominn fram um þetta mál og er reyndar kominn fram vonum seinna. Það var þess vegna álit meiri hl. n., eins og hér hefur verið bent á áður, — og einn í þeim meiri hl. er einn af starfandi bæjarfógetum í landinu, — og telur hann þess mikla nauðsyn, að um þetta verði einn ábyrgur aðili, sem sé fulltrúi í dómsmrn.
Höfuðsmiðir þessa frv. og reyndar hlutafélagalaganna, sem seinna munu koma hér til umr., hæstaréttardómararnir Árni Tryggvason og Þórður Eyjólfsson, segja svo um þetta mál, með leyfi hæstv. forseta:
„Hér eru ákvæði um skráningarstjóra ríkisins, skrár þær, sem halda ber um atvinnufyrirtæki, um birtingu þess, sem skrásett er, og um þýðingu hennar. Eru ákvæði þessi að verulegu leyti í samræmi við núgildandi lög, að því undanskildu, að ætlazt er til, að skráning fari fram á einum stað, en ekki í hverju lögsagnarumdæmi, eins og nú er. Á þetta að tryggja samræmi í framkvæmd og gera þeim, er þarfnast vitneskju um þessi efni, auðveldara um að afla hennar. Eins og samgöngum er háttað nú á dögum, á breyting þessi ekki að valda neinum örðugleikum.“
Það verður að ætlast til, að þessir menn hafi vel vitað, hvað þeir voru að segja um þetta atriði, enda er hlutafélagastarfsemin í landinu orðin það mikilvægt atriði, að það verður að tryggja með opinberri umsjón, að þarna sé nokkurt samræmi á. Hafi verið einhverjar vafasemdir á því, að samræmi hafi verið í gömlu lögunum, þá er þess vissulega þörf, að hafðar séu nánari gætur á þeim mikla lagabálki, sem hér hefur verið lagður fram og er að sjálfsögðu miklu umfangsmeiri heldur en hin gömlu lög, þó að hann sé að ýmsu leyti í sumum greinum nokkru gleggri. Ég er því á því, að það beri að hafa um þetta einn ábyrgan aðila, þótt að sjálfsögðu verði ekki flúin sú staðreynd, að menn í viðkomandi héraði munu sækja að meira og minna leyti undir sýslumenn síns héraðs til leiðbeiningar um útfyllingu þessara skjala, sem tilheyra stofnun hlutafélaga. Ég held því, að það sé jafnvel tilgangslítið að setja hér upp mikinn og góðan lagabálk, að því er verður að ætla, um stofnun hlutafélaga og umsjón með þeim, ef enginn sérstakur ábyrgur aðili er til, en sýslumenn viðkomandi héraðs eigi að gera þetta hver á þann hátt, sem þeir líta sjálfir á lögin.