26.10.1954
Neðri deild: 9. fundur, 74. löggjafarþing.
Sjá dálk 173 í C-deild Alþingistíðinda. (2143)
64. mál, byggingasjóður kauptúna
Flm., (Gísli Guðmundsson):
Herra forseti. Það eru aðeins örfá orð. Hv. 2. þm. Reykv. kom nú víða við í sinni ræðu, eins og hann oft gerir, og sagði m. a., að menn ættu að hafa sama rétt, hvaða pólitískri skoðun sem menn fylgdu o. s. frv. Ég get nú á það fallizt út af fyrir sig. Hann var með hugleiðingar um, að það væri í rauninni hægt að lána öllum, sem vildu byggja, skildist mér, og að mönnum hefði verið bannað að byggja, en þar mun hann hafa átt við fjárfestingareftirlitið, sem hér var um skeið og er nú að nokkru leyti enn, en með því er reynt að skammta byggingarefni og fjármagn það, sem þjóðin hefur til ráðstöfunar. Það er ekki alveg óalgeng aðferð að skammta þær nauðsynjar lífsins, sem lítið er af á einhverjum tíma. Slíkt má kalla bann. En ég er nú ekkert viss um það, að þetta bann, sem hv. þm. talaði um áðan, — þetta bann við að byggja, — hafi verið svo sérstaklega óhagstætt fyrir þann hluta þjóðarinnar, sem ákvæði þessa frv. mundu taka til, ef að lögum yrðu. Ég ætla, að skömmtun þessi á byggingarleyfum hafi meira komið niður á öðrum byggingum, sem og rétt var.
Hv. þm. var að segja frá því hér, að út á íbúðarhús í Danmörku mundi vera hægt að fá allt að 93% lán, var raunar ekki viss um, að þetta væri svo. Ég hef ekki kynnt mér það mál heldur, svo að ég viti, hvort þetta er rétt, að menn fái 93% lán út á hús í Danmörku. Sjálfsagt fá einhverjir það. Hvort menn geta yfirleitt fengið það, veit ég ekki. En Danir munu nú vera auðugri að fjármagni en við og hafa víst komizt töluvert lengra á því sviði að lána til íbúðarhúsanna.
Hv. þm. taldi, að við hefðum hér slæma ríkisstj., og kom mér það ekki á óvart; ég hef heyrt hann segja það einhvern tíma áður, að ríkisstj. væri slæm. Og það er sjálfsagt svo, að ríkisstj. er aldrei nógu góð; hún er aldrei eins góð og hún þyrfti að vera, alveg eins og þingmenn eru sjálfsagt aldrei eins góðir og þeir þyrftu að vera. Það var einu sinni stjórn hér á landi, sem hv. 2. þm. Reykv. studdi og hafði mikil áhrif á. Og hvað gerði hún í þessum byggingarlánamálum? Hvað gerði hún með tilliti til verkamannabústaðanna og byggingarsjóðs verkamanna? Jú, eitthvað gerði hún. Þegar sú stj., sem hv. 2. þm. Reykv. studdi, tók við, voru til lög um verkamannabústaði, og þá var til, ef ég man rétt, byggingarsjóður verkamanna. Ég man nú ekki glöggt, hvernig lánskjör voru í þessum eldri lögum, en það voru a. m. k. alllöng lán með allgóðum vaxtakjörum, sem veitt voru úr hinum gamla byggingarsjóði verkamanna, en miklu færri fengu þá en vildu. En þessi ríkisstj., sem hv. þm. studdi, gerði það, sem ég álít að eigi ekki að gera og hef nokkuð rætt um hér áður. Hún fór að búa til ný lög. Hún byrjaði ekki á því að reyna að afla fjár til þessa byggingarsjóðs, sem fyrir var og var fjárþurfi. Hún sagði: Lánin eru ekki með nógu lágum vöxtum, þau eru ekki til nógu langs tíma, og það er ekki lánað nógu hátt út á húsin. — Og svo settist hún niður við að búa til lög, þar sem ákveðið var, að lánin skyldu vera til allt að 60 ára og að þau skyldu vera með mjög lágum vöxtum, ég held 2%, sum vaxtalaus, og að lánaður skyldi vera út á húsin mestur hluti kostnaðarverðsins. Þessi lög voru í smíðum líklega ein tvö ár. Það var sá tími, þegar auðveldast var að ná fé inn í lánsstofnanir hér á landi. En þegar búið var að setja þessi góðu lög með langan lánstíma og lága vexti og háa lánsupphæð af kostnaðarverði, þá var fjármagnið farið að mjög verulegu leyti, og síðan hefur verið erfitt að fá fjármagn. Ég held, að það hefði verið miklu heppilegra, að þeir, sem að þessu stóðu, hefðu frestað því að semja þessi nýju lög um hærri lán og lægri vexti, en byrjað á því að útvega fjármagnið og starfa með því samkv. þeim lögum, sem fyrir voru, og þegar það var komið vel í gang, þá hefðu þeir átt að byrja á nýju lögunum. Það held ég að hefði verið heppilegra, og ég held, að það sé alltaf heppilegra að reyna að gera löggjöf, sem hægt er að framkvæma, og reyna að gera framkvæmanlega þá löggjöf, sem til er, þjóðinni til hagsbóta, heldur en að setjast niður og semja ný og ný lög um eitthvað og eitthvað, sem á að gera, og láta á meðan möguleikana ganga sér úr greipum. Þarna held ég að hafi verið um nokkra yfirsjón að ræða, sem ekki er að sakast um. Það yfirsést öllum, þessari stjórn sem nú er og fyrrverandi stjórnum. En ég er bara að nefna þetta sem dæmi um það, að ég álít, að það sé ekki heppilegt fyrir fólkið í landinu, sem á sína lífsbaráttu og sitt líf undir þessum hlutum, að svona sé að unnið, þó að það geti verið gaman að gera það og gaman að sýna það.
En í lokin vildi ég svo bara enn þá einu sinni endurtaka það út af sams konar misskilningi, sem mér virtist koma fram hjá hv. síðasta ræðumanni, að með framkomu þessa frv. og þótt það verði að lögum eiga íbúar kauptúnanna og þorpanna alveg sama aðgang og áður að veðdeild Landsbankans, byggingarsjóði verkamanna og lánadeild smáíbúða. En sumar þessara stofnana hafa, eins og ég hef oft minnzt hér á áður, því miður að litlu gagni komið. Það er gott, ef það getur orðið meira í framtíðinni. Þetta frv., þótt að lögum yrði, mundi ekki draga úr því á neinn hátt.