02.12.1955
Sameinað þing: 19. fundur, 75. löggjafarþing.
Sjá dálk 297 í D-deild Alþingistíðinda. (2566)
66. mál, Austurlandsvegur
Flm. (Lúðvík Jósefsson):
Herra forseti. Till. þessi gerir ráð fyrir að fela ríkisstj. að láta þegar á næsta sumri hefja gagngerar umbætur á Austurlandsveginum frá Mývatnssveit austur í Jökuldal. Ástæða til þess, að þessi till. er flutt, er sú, að öllum Austfirðingum þykir, að þeirra aðalvegur, sá vegur, sem tengir Austurlandsvegakerfið við annað vegakerfi landsins, Austurlandsvegurinn frá Mývatni og austur á Hérað, sé þannig, að hann þoli engan samanburð við aðra aðalvegi á landinu. Og það hygg ég að allir viðurkenni, sem eftir þessum vegi hafa farið, að hann er enn að langmestu leyti ólagður vegur. Þar er mest um það að ræða, að ekið er eftir sléttum söndum eða niðri í gömlum hjólförum, en upphlaðinn veg er þar lítið um að ræða. Vegna þess, hvað þessi aðalvegur til Austurlandsins er illa gerður, lokast vegasambandið við Austurland miklum mun fyrr en þörf væri á og Austfirðingar eru miklu skemmri tíma í beinu vegasambandi við aðra hluta landsins en hægt væri. En þrátt fyrir það að þannig sé ástatt, eins og flestir kannast við, með Austurlandsveg, hefur hitt aftur sýnt sig, að þessum vegi er sáralítill sómi sýndur ár eftir ár. Nú s. l. ár mátti heita, að ekkert væri unnið að þessum vegi, og meira að segja sú nauma fjárveiting, sem ætluð var til þessa vegar, var tekin og notuð til vegagerðar annars staðar. Þetta er vitanlega alveg óviðunandi, og virðist ekki, að þetta verði leyst á annan veg en þann, að þetta mál verði tekið til sérstakrar afgreiðslu af hálfu Alþ. og e. t. v. með sérstökum fjárhagslegum ráðstöfunum efnt til stórumbóta á þessum langa vegi.
Það eru ummæli vegamálastjóra, að þarna sé um að ræða langsamlega bezta vegarstæði, sem um er að ræða á löngum vegi fyrir nútíma vinnuvélar. Ef hægt væri að hafa sumarlangt á þessari leið tvær jarðýtur með tiltölulega örfáum mönnum, væri þarna hægt að vinna þrekvirki. Þannig hef ég heyrt vegamálastjóra tala um þessi mál. Það virðist vera svo um þennan veg, sem liggur langt í óbyggð á milli héraða, eins og ýmsa aðra slíka vegi, að hann virðist eiga harla erfitt uppdráttar, þegar er verið að skipta hinu takmarkaða vegafé hér við afgreiðslu fjárlaga. Það er, eins og stundum hefur verið sagt, eins og sumir vegir í landinu hafi engan atkvæðisrétt. Það er eins og það sé svo, að hv. alþm. telji miklu brýnna að sinna einstaka smávegarspottum, þar sem mikill þrýstingur er frá nokkrum atkvæðisbærum mönnum, en aftur á móti verði höfuðvegirnir, sem liggja ekki um neina sérstaka sveit, aftur úr, því að þeir virðast eins og hafa minni atkvæðisrétt. Það hefur svo orðið hlutverk vegamálaskrifstofunnar oft og einatt að berjast fyrir því að leggja fé til þessara aðalakvega, og það skal fúslega játað, að vegamálaskrifstofan hefur gert það í ýmsum tilfellum, þar sem um aðalakvegi hefur verið að ræða. En á seinni árum hefur hún látið niður falla baráttu sína fyrir því, að þessi vegur á milli Norður- og Austurlandsins yrði fullgerður, látið svo undan í þeim efnum, að meira að segja sú takmarkaða fjárveiting, sem til vegarins hefur fengizt, hefur verið notuð annars staðar.
Eins og nú háttar málum, tel ég, að enginn vafi sé á því, að það beri í vegamálum Austurlands að leggja höfuðáherzlu á, að þessi vegur verði gerður sómasamlegur. Enn er það svo, að um þennan veg falla nokkrar ár eða stærri lækir, sem vaxið geta í vatnsflóðum þannig, að engum bílum er fært yfir hásumarið, ef votviðrasamt er, eftir þessari leið. Það er eiginlega alveg furðulegt, að þannig skuli vera gengið frá aðalakvegi, sem tengir saman heila landsfjórðunga, að hann skuli vera nærri ófær um hásumarið vegna þess, hvernig ár eða stærri lækir eru látnir flóa þarna yfir, án þess að það hafi verið brúað. Ég minnist þess einnig í þessu sambandi, að við síðustu fjárlagaafgreiðslu var gert ráð fyrir því að brúa á þessari leið eitt vatnsfall, sem er þarna verulegur þrándur í götu, en þó að unnið hafi verið á s. l. ári meir að brúargerðum en nokkru sinni fyrr, tókst samt að vanrækja að byggja þessa brú á þessari aðalleið.
Ég skal svo ekki hafa um þetta fleiri orð að sinni, en vona, að hv. alþm. viðurkenni, að þessi Austurlandsvegur frá Mývatnssveit og austur á Fljótsdalshérað er í eðli sínu sambærilegur fyrir Austfirðinga og vegurinn yfir Holtavörðuheiði er fyrir Norðlendinga og Sunnlendinga og vegurinn yfir Hellisheiði er fyrir Suðurlandsundirlendið og Reykjavík. Þetta er höfuðleið, sem tengir saman landsfjórðunga, og það verður að sinna þessu betur en gert hefur verið. — Ég óska svo eftir því, að till. að lokinni umr. verði vísað til fjvn.