02.11.1955
Sameinað þing: 8. fundur, 75. löggjafarþing.
Sjá dálk 390 í D-deild Alþingistíðinda. (2713)
50. mál, bátagjaldeyrir af togarafiski
Bergur Sigurbjörnsson:
Herra forseti. Hæstv. forsrh. hefur nú svarað þeirri fsp., sem hér var fram borin, og niðurstaðan af svari hans virðist mér vera sú, að það séu mjög litlar líkur til þess, að togarafiskur sé merktur sem bátafiskur og bátagjaldeyrisfríðindi fengin út á hann þannig.
Það sjá allir, að þetta mál er mjög mikilsvert. Ef brögð væru að því, að togarafiskur, væri merktur sem bátafiskur, togarafiskur, sem við vitum að er verri vara en bátafiskur, og seldur á mörkuðum erlendis sem bátafiskur, þá gæti svo farið, að markaðir okkar erlendis yrðu eyðilagðir með slíkri ráðstöfun. Þess vegna er þess að vænta, að hæstv. ríkisstj. taki mjög alvarlegum tökum á því og sjái um, að þetta verði ekki gert.
En er það jafnöruggt og hæstv. forsrh. vill vera láta, að þetta sé ekki gert? Ég vil nefna örlítið dæmi í sambandi við þessi mál.
Árið 1952, seint í septembermánuði eða í byrjun októbermánaðar, ég man það ekki nákvæmlega, var skrifuð grein í Frjálsa þjóð um þessi mál og því haldið fram þar eftir heimildum, sem blaðið hafði, að þetta væri gert, togarafiskur væri merktur sem bátafiskur og þannig seldur. Hæstv. dómsmrh. brá þá mjög skjótt við og fyrirskipaði rannsókn í málinu. Ég var þá skráður ritstjóri Frjálsrar þjóðar og Valdimar Jóhannsson einnig. Við vorum báðir kallaðir fyrir sakadómara og yfirheyrðir lengi. Og við vorum beðnir um upplýsingar um það, hverjir hefðu gefið blaðinu þessar upplýsingar. Því neituðum við að sjálfsögðu, vegna þess að þeir menn, sem blaðinu höfðu gefið þessar upplýsingar, gerðu það í trausti þess, að þeir yrðu ekki gefnir upp. Þeir voru hræddir um atvinnu sína, stöðu sína í þessu þjóðfélagi. En rannsóknin fór af stað engu að síður. Og við ritstjórar Frjálsrar þjóðar, sem vorum yfirheyrðir, bentum sakadómara á það, hvaða leið hann gæti farið til að komast að því sanna í þessu máli, hann þyrfti ekki annað en yfirheyra þá, sem ynnu við frystihúsin, og fiskmatsmennina, og þá gæti hann vitað hið sanna. Hvort hann hefur gert það eða ekki, skal ég ekki um segja. Hitt veit ég, að niðurstaða þessarar rannsóknar hefur aldrei verið opinberuð. Mér var tjáð, að sakadómari hefði hvítþvegið frystihúsin á svipaðan hátt og hæstv. forsrh. hér og sent niðurstöður sínar til dómsmrn. Um það veit ég ekki, en þær hafa aldrei verið birtar.
Menn sögðu, að ástæðan til þess, að þær voru aldrei birtar, hefði verið sú, að skömmu eftir að þeim átti að hafa verið lokið, nokkrum mánuðum eftir að þessar upplýsingar birtust í Frjálsri þjóð, kom það fyrir, að bátafiskur, sem seldur hafði verið og fluttur á erlenda markaði, var ónýtur, var skemmd vara, vegna þess að þar hafði verið um togarafisk að ræða. Um það skrifuðu öll blöð hér, meira að segja öll dagblöðin, þ. á m. bæði málgögn ríkisstjórnarinnar, og játuðu þetta. En alltaf þegar spurt er um þessi mál eða þeim hreyft, fullyrðir hæstv. ríkisstj., að það sé ekkert athugavert við þau. Ég hefði þó haldið, að þessar staðreyndir, sem þarna liggja á borðinu, svo og sá orðrómur, sem enn gengur um þetta, svo og álit þeirra manna, sem sjá og skilja þýðingu þessara mála fyrir þjóðfélagið, þýðingu þess, að markaðir okkar erlendis séu ekki eyðilagðir með svona ráðstöfunum, og vilja þess vegna gefa upplýsingar, ef þeir eiga ekkert á hættu um að verða sviptir embætti og trúnaði og störfum, ættu að vera nokkur rök í þessu máli.
Ég vil enn fremur út af því, sem hæstv. forsrh. sagði, að yfirmatsmennirnir eða matsmennirnir hefðu með þetta að gera og hann sæi ekkert athugavert við það, þó að frystihúsin borguðu matsmönnum, og það væri fiskmatsstjóri, sem réði mennina, taka það fram, að ég veit um a. m. k. eitt tilfelli, þar sem frystihúsaeigandi neitaði að taka við þeim matsmanni, sem fiskmatsstjóri hafði sent honum, og krafðist þess að fá annan mann að frystihúsinu, af hvaða orsökum sem það stafaði.