06.03.1957
Sameinað þing: 44. fundur, 76. löggjafarþing.
Sjá dálk 424 í D-deild Alþingistíðinda. (2869)
120. mál, álitsgerðir um efnahagsmál
Forsrh. (Hermann Jónasson):
Það þarf nú ekki miklu við þetta að bæta. Það liggur nú ljóst fyrir, hvernig þetta mál er. En það er ánægjulegt, að hv. fyrirspyrjandi er fús til þess að gefa leyfi til að birta skýrslu sína, ef hinir hagfræðingarnir veita einnig samþykki.
Það, sem hefur komið fram við þessar umr., er þetta: Það er skýrsla frá fjórum hagfræðingum til fyrrverandi ríkisstj., og hv. 2. þm. Eyf. sagði, að það væri eins og það ætti nú aðallega að byggja úttektina á þeirri skýrslu, þess vegna væri um að gera að birta hana, úttektin hefði ekki verið fullkomnari en það hjá núverandi ríkisstj. Það er einnig vitað, að þessir hagfræðingar, sem unnu að skýrslunni fyrir fyrrverandi ríkisstj., höfðu unnið að skýrslugerð áður, og ég hygg, að það sé hægt að fullyrða um sérhvern þeirra, að þeir eru í þannig stofnunum og þessir menn eiga aðgang að og hafa vitneskju um flest eða allt, sem snertir efnahagsmál í okkar þjóðfélagi, þegar þessir fjórir starfskraftar starfa saman, og miklu betri aðgang að því og miklu betri upplýsingar en útlendir hagfræðingar, þótt góðir séu, sem koma hingað og starfa hér í hálfan mánuð.
Þess vegna er það, að ég tel nauðsynlegt, þegar skýrslur um þetta verða birtar, af því að ég geri líka ráð fyrir, að sú skýrsla verði ekki vefengd, þar sem hún er gerð af fjórum hagfræðingum, sem voru tilnefndir af fyrrverandi hæstv. forsrh., að þær niðurstöður séu birtar, vegna þess að í þessari skýrslu, sérstaklega fyrri hluta hennar, eins og hv. fyrirspyrjandi mun kannast við, er gerð veruleg úttekt á ástandinu eins og komið er og sagt fyrir, hvert stefni. Og það er ekki neitt skafið utan af því, a.m.k. ekki fyrri skýrslunni, svo að ég býst við, ef þessi skýrsla er birt, og það er ég alveg handviss um að hv. fyrirspyrjandi kannast við með sjálfum sér, þá kemur þar áreiðanlega undirstaða, sem ekki verður vefengd, undir það, hvert stefndi, og að það, sem hefur verið sagt um efnahagslífið, hefur sízt verið ofsagt.
Það er vitað mál, að hæstv. forsrh. hafði það rétt fyrir sér, að hann hafði ekki leyfi til að birta þessa skýrslu, en ég er ákaflega smeykur um, að hann hafi ekki kært sig um, að skýrslan yrði birt. (Gripið fram í: Má ég gera eina fyrirspurn.) Já, gerið svo vel. (Gripið fram í.) Ég sagði, að upplýsingarnar um, hvernig komið væri, væru þannig, að þær yrðu sennilega ekki vefengdar, en um spádómana um atvinnulífið, hverjar afleiðingarnar yrðu og hvað skyldi gert, voru fleiri en ein lausn i málunum, þannig að ég veit ekki, hvað það væri heppilegt að láta það koma út. Það er bezt að segja það eins og er.
Ég hygg, að fæstar stjórnir, sem fá jafnopinskáa skýrslu, telji það sérstaklega heppilegt að birta hana. Þegar við fengum álitsgerðina frá hagfræðingunum erlendu, töldum við miklu betra að fá hreinskilnislega skýrslu, opinskáa skýrslu, án tillits til þess, hvort væri hægt að birta hana orðrétta eins og hún þá lá fyrir til okkar, heldur en að fá skýrslu meira yfirborðskennda, sem væri löguð til birtingar, því að það er alltaf hægt, eins og hæstv. menntmrh. tók fram, að taka skýrsluna til endurskoðunar og fá þá til að ganga frá henni þannig, að þeir telji hana eðlilega til birtingar. Og ég álít það miklu betri vinnuaðferð að fá skýrslu, þar sem ekkert er undandregið, þó að hún sé ekki á því stigi hæf til birtingar frekar en skýrsla hinna hagfræðinganna, og láta síðan búa hana undir birtingu síðar. En eins og var tekið fram hér einmitt af hæstv. menntmrh„ þá felst í þessari skýrslu sérfræðinganna — hagfræðinganna erlendu — og skýrslu fjármálanefndarinnar samanlagt raunverulega sama efni og felst í skýrslu hagfræðinganna fjögurra, sem fyrrv. ríkisstj. fékk til þess að ganga frá sínum málum.
Það. sem skortir á, að skýrslurnar séu hliðstæðar frá hagfræðingunum fjórum og seinni hagfræðingunum tveimur, er það, að efnahagsmálin eru rakin í fyrri skýrslunni og sýnt fram á, hvert stefni, hvert sé komið atvinnulífinu o.s.frv. Hin skýrsla hagfræðinganna er meira um það, hvaða úrræða þurfi að grípa til, án þess að skýrslan sé undirbyggð á þann hátt, sem var af hagfræðingunum fjórum. En úttektina er auðvelt að finna í þeirri bráðabirgðaskýrslu, sem hefur borizt frá efnahagsmálanefnd, og það er ekkert launungarmál, að núna heldur þessi rannsókn áfram. Það er af tveimur sérfræðingum og innflutningsskrifstofunni verið að rannsaka núna með fjárfestinguna, og skýrsla er ekki komin enn um það atriði. Þegar hún kemur, þá verður, eins og ég hef sagt, tekið til athugunar að birta niðurstöðurnar, og þá vona ég, að hv. stjórnarandstæðingar þurfi ekki undan neinu að kvarta. En það er alveg eðlilegt á þessu stigi, að skýrslurnar hafi ekki verið birtar enn þá, því að sumt af þeim er ekki til, og ég geri ráð fyrir því, að það verði ekki langt þangað til verður tekin ákvörðun um það, hvernig að þessu verður unnið, og þá skal ekki standa á því að skýra frá því. En fram að þessu hafa vinnubrögðin í þessu máli verið algerlega eðlileg.