14.12.1957
Efri deild: 39. fundur, 77. löggjafarþing.
Sjá dálk 125 í B-deild Alþingistíðinda. (238)
73. mál, kosningar til Alþingis
Frsm. minni hl. (Jón Kjartansson):
Herra forseti. Hæstv. forseti þessarar d. fann ástæðu hér til þess að koma hér í ræðustólinn til þess að verja þetta frv, og undirstrika þann mikla frið, sem það væri að boða. Hann nefndi eitthvert dæmi um það, að einhvern tíma hefði það átt sér stað, mér skilst hér í Reykjavík, að þrisvar sinnum hefði verið barið að dyrum á sama staðnum og fólk orðið fyrir ónæði.
Ég skal gjarnan fræða hæstv. forseta um friðinn í V.-Skaftafeilssýslu og hvernig Framsóknarflokksmenn beita honum þar, — skal segja honum eitt dæmi. Það var í kosningum eitt skipti, að aldraður maður hringir til kunningja síns og biður hann að sækja sig á ákveðinni stundu. Hann kemur, þessi maður, á heimili þessa aldraða manns til þess að sækja hann. En hvað skeður þá? Húsráðandinn, sem var Framsóknarflokksmaður og þessum aldraða manni nákominn, grípur í gamla manninn, hrindir honum innan dyra og segir: „Þú ferð ekki í þennan bíl.“ Er þetta friður? (Gripið fram í: Hvað gerði sýslumaðurinn út úr þessu?) Sýslumaðurinn? Því miður vissi hann ekkert um þetta fyrr en eftir á. Annars hefði hann tekið í taumana vissulega. Er þetta friður, hæstv, forseti?
Þessum aldraða manni var ekki meinað að sækja kjörfundinn. Þegar þessum húsráðanda þóknaðist að setja hann upp í ákveðinn bil, fékk hann að fara. Þetta er máske friður. Þetta er máske sá friður, sem má vera í sveitum landsins.
Ég vil þá einnig leiðrétta þann misskilning hjá hæstv. forseta, sem hann sagði hér í sinni ræðu, að ég hefði sagt, að þessu væri beint gegn sjálfstæðismönnum í Reykjavík. Ég sagði það ekki. Ég sagði, að eitt stjórnarblaðanna hefði látið orð falla f þessa átt. En ég taldi hins vegar vafasamt, að þessi von ríkisstj. og stjórnarflokkanna bæri árangur, þann árangur, sem þeir ætlast til.
Hitt taldi ég og tel enn augljóst mál, að þessu máli er fyrst og fremst beint gegn Reykjavík, vegna þess að hér er mest fjölmennið og hér óttast stjórnarflokkarnir mest, að kjósendur geti neytt síns réttar.
Varðandi þá brtt., sem hv. þm. Ak. (FS) flytur í tilefni af minni brtt., þess efnis að leggja það á vald yfirkjörstjórnar í kaupstöðum að ákveða, hvenær kjörfundur skuli byrja, tek ég undir þau ummæli hv. 6. þm, Reykv. (GTh), að það er óeðlilegt að lögbinda, hvenær kjörfundi skuli slitið, en leggja það á vald yfirkjörstjórnar, hvenær hann skuli hefjast.
Hv. þm. nefndi sem dæmi, að það væri óþarfi að fyrirskipa þeim á Seyðisfirði að byrja kjörfund kl. 9. Ég vorkenni Seyðfirðingum ekki neitt að fara það snemma á fætur. Þeir eru fámennir og geta lokið kjörfundi miklu fyrr og fengið þá þennan langþráða frið seinni hluta dags, sem stjórnarflokkarnir eru að boða. Ég sé ekkert við það að athuga.
Ég ætla enn á ný að gera eina tilraun til þess að fá hv. stjórnarflokka til þess að íhuga þetta mál betur og vita, hvort þeir fást ekki til að lagfæra það, svo að það verði samboðið Alþingi að fá það fram sem lög.
Hv. stjórnarflokkar hafa allir verið að reyna að afsaka sig: það sé ekki meiningin að ofsækja einn eða neinn, nei, síður en svo, það eigi bara að skapa frið, eilífan frið. — En ég hygg, að þeir finni það, að þetta verður ekki til að skapa frið, heldur þvert á móti til þess að auka ófrið, ef þessi löggjöf verður samþ. Ég vil gefa stjórnarflokkunum enn á ný kost á að þvo hendur sínar og leyfi mér því að leggja hér fram till. til rökstuddrar dagskrár. Hún hljóðar þannig:
„Þar sem þetta frv. miðar fyrst og fremst að því að gera mönnum erfiðara fyrir, en áður, að neyta atkvæðisréttar síns og eðlilegt virðist, að mþn. um endurskoðun kosningalaganna hraði störfum og lögin í heild verði endurskoðuð sem fyrst, telur deildin ekki ástæðu til að afgreiða frv. og tekur fyrir næsta mál á dagskrá.“
Ég leyfi mér að afhenda hæstv. forseta þessa till. til rökstuddrar dagskrár.