11.11.1957
Sameinað þing: 12. fundur, 77. löggjafarþing.
Sjá dálk 464 í D-deild Alþingistíðinda. (2908)
28. mál, togarakaup
Sjútvmrh. (Lúðvík Jósefsson):
Hv. 1. þm. Reykv. gerði hér að umtalsefni kröfur þær frá vissum bæjarfulltrúum í bæjarstjórn Reykjavíkur, sem fram hafa komið í sambandi við úthlutun á hinum nýju togurum. Og honum þykir, að það fari ekki vel saman, að það komi fram frá flokksbræðrum mínum kröfur í bæjarstjórn Reykjavíkur um það, að þeir ættu að fá ákveðinn hluta af þessum skipum úthlutað, og svo aftur afstaða mín hér um það, að ekki sé tímabært að ganga til úthlutunar á þessum skipum, á meðan ekki hefur verið gerður formlegur byggingarsamningur.
Þetta er nú næsta einkennilegur málflutningur hjá hv. þingmanni. Það hefur nefnilega verið svo frá upphafi í hvert skipti, sem ákveðið hefur verið að kaupa á vegum ríkisins togara, að þá hafa umsóknir frá hinum ýmsu bæjarfélögum og einstaklingum og „prívat“ útgerðarfélögum alltaf borizt til ríkisins, jafnvel löngu áður en samningar hafa verið gerðir um kaup á skipunum. Það er því ekkert nýtt atriði. Hér hefur það verið upplýst á Alþ. áður, m.a. af mér, að allmargir aðilar víðs vegar á landinu hafi snúið sér til ríkisins nú og sótt um þessi skip. Og það er rétt, að það vakti nokkra undrun mína og fleiri, að Bæjarútgerðin í Reykjavík, sem er stærsta togaraútgerðarfélag í landinu, hafði ekki sótt um neitt skip nú til skamms síma, á sama tíma sem einstaklingsútgerðir hér í Reykjavík höfðu fyrir alllöngu lagt inn formlega beiðni um úthlutun á einhverjum af þessum skipum, sér til handa. Og margar bæjarstjórnir á landinu höfðu einnig sótt um þetta. Og út af fyrir sig er það ekki nema eðlilegur hlutur, að einstakar bæjarstjórnir vilji koma á framfæri óskum sínum og umsóknum í þessu efni. Hitt leiðir ekki af því, þó að þær vilji tilkynna sínar umsóknir, að ríkisvaldið rjúki upp til handa og fóta, um leið og slíkar beiðnir komi, og fari að úthluta þeim skipum, sem ekki er búið að semja formlega um byggingu á.
Ég tel, að út af fyrir sig hafi það verið mjög eðlilegt af bæjarfulltrúunum í bæjarstjórn Reykjavíkur að vekja þar athygli á því, að bæjarútgerðin í Reykjavík ætti að fara að hugsa sig um, hvort hún vildi verða hér aðili að eða ekki, þó hins vegar að ég telji enn enga ástæðu til þess að byrja að úthluta þessum skipum, fyrr en formlega hefur verið samið um smíði á þeim.
Svo kom þessi hv. þm. hér með ýmsar fsp. almenns eðlis um lántöku og þess háttar, sem í rauninni koma ekkert við þeirri fsp., sem hér er til umræðu. Ég sé heldur enga ástæðu til þess, að ég fari að svara hér slíkum munnlegum fsp., sem til mín er beint, en raunverulega varða ríkisstj. alla og sumpart hafa ekki einu sinni verið ræddar í ríkisstjórninni. En það er auðvitað greinilegt, hvað það er, sem hér er á ferðinni hjá þessum hv. þm., og það er aðalatriðið í málflutningi hans. Það er sem sagt þetta, sem kemur fram í hverri einni og einustu spurningu frá honum: Hvaða land er það, sem ætlar að veita lánið? Hvaða land er það, sem ætlar að byggja togarana? Við hvaða land er verið að semja? Það er aðalatriðið hjá þessum hv. þm., og það þarf ekki að ræða um það öllu frekar, hvað það er, sem fyrir honum vakir. En það mál, sem hér er um að ræða, að kaupa nokkra nýja togara til landsins, semja um byggingu þeirra og semja um hagstæð lán í sambandi við þessi kaup, — það verður væntanlega ekki unnið þannig að því máli frá hálfu ríkisstj., að þar eigi það að verða lagt til grundvallar, hvaða land á að framleiða skipin og hvaða land á að veita lán til þessara kaupa, heldur hitt, að reyna að komast að því, hvar við getum fengið skipin smíðuð á skemmstum tíma með lægstu verði og hvar við getum fengið hagstæðust kjör í sambandi við þessi kaup. Það er það, sem er aðalatriðið.
Ég sé ekki ástæðu til þess hér að fara að svara þessum hv. þm. í sambandi við hans almennu fyrirspurnir um lántöku, sem ríkisstj. vinnur að. Það er ekki mitt verk að svara því, og allra sízt tel ég það eðlilegt undir þeim lið, sem hér er um að ræða. Hann getur að sjálfsögðu haldið áfram að snúast í kringum þessar hugsanir sínar, m.a. í sambandi við skrif sín í sínu blaði um það, hvort ríkisstj. sé nú e.t.v. að tala við eitthvert land, sem ekki megi tala við, ekki einu sinni um það að fá þar hagstæð lán eða kaupa þar hagstæð skip eða ekki. Hann getur snúizt í kringum slíkar hugsanir í sínu blaði og reyndar hér á Alþingi, ef hann vill, en það hefur ekki nein áhrif á gang þessa máls. En aðalatriði þess er það, að sem skjótast verði samið um smíði á þessum skipum og þar farið eftir beztu kjörum.