08.04.1959
Sameinað þing: 36. fundur, 78. löggjafarþing.
Sjá dálk 269 í D-deild Alþingistíðinda. (2175)
108. mál, sögustaðir
Páll Þorsteinsson:
Herra forseti. Á þingi 1948 var samþ. ályktun samkv. till., er ég flutti og þáv. þm. V-Sk. (JG), og hljóðar sú ályktun Alþingis þannig, með leyfi hæstv. forseta:
„Alþingi ályktar að fela ríkisstj. að láta undirbúa löggjöf um verndun staða, sem eru sérstaklega merkir af náttúru sinni eða sögu.“
Þáverandi menntmrh. lét framkvæma ályktun þessa á þann veg, að hann fól þeim Ármanni Snævarr prófessor og Sigurði Þórarinssyni jarðfræðingi að undirbúa löggjöf samkv. þessari ályktun. Þegar þessir tveir embættismenn fóru að fást við þetta verkefni, virtist þeim aðgengilegra að skipta því í tvo þætti. Og þeir sömdu frv. um náttúruvernd, sem lá hér fyrir þingunum 1954 og 1955 og var lögfest á þingi 1955 með tiltölulega litlum breyt. af hálfu Alþingis frá því, sem þeir, er undirbjuggu frv., lögðu til. En eftir er að ganga frá löggjöf um hinn þáttinn, sem ályktunin gerði ráð fyrir, en að sjálfsögðu er hún enn í gildi, þó að verkefnið hafi ekki enn þá verið leyst.
Nú virðist mér, að sú till., sem hér liggur fyrir, fjalli um mjög svipað efni. Það er álit mitt, að tæplega verði gengið frá þessu máli á þann hátt, sem fyrir flm. þessarar till. vakir og vakti fyrir Alþingi 1948, án þess að um þetta verði sett löggjöf. Við höfum reynslu við að styðjast, t.d. með verndun fornminja. Það er byggt á löggjöf, þar sem teknar eru á fornleifaskrá þær minjar, sem vernda ber. Við höfum enn fremur nokkra reynslu af lögunum um náttúruvernd. Ég vil minna á það, að orðalag ályktunarinnar frá 1948 er að mínum dómi nokkru víðtækara, en orðalag þessarar till., því að með ályktuninni frá 1948 er gert ráð fyrir, að löggjöfin taki til verndar eða verndunar sögustaða, og nær það út yfir jarðrask t.d. með stórvirkum vélum. En mér virðist, að samkv. orðalagi þessarar till. um eftirlit með sögustöðum muni vera hæpið, hvort það nær til þess að setja reglur um og reisa skorður gegn jarðraski á slíkum stöðum með sprengingum eða af öðrum ástæðum.
Ég vildi því leyfa mér að benda á það, hvernig þetta mál liggur fyrir, og vildi benda þeirri hv. n., sem fær þessa till. til athugunar, á það að leita eftir því og kynna sér, hvort þeir embættismenn, sem ég gat um að var á sínum tíma falið þetta viðfangsefni, hafa það þegar í taki eða ekki.