04.03.1959
Sameinað þing: 31. fundur, 78. löggjafarþing.
Sjá dálk 332 í D-deild Alþingistíðinda. (2285)
121. mál, innflutningur véla og verkfæra
Menntmrh. (Gylfi Þ. Gíslason):
Herra forseti. Um nokkurt skeið undanfarið hefur viðskmrn. í samráði við gjaldeyrisbankana og innflutningsskrifstofuna unnið að undirbúningi áætlunar um gjaldeyrisúthlutun á árinu 1959. Þessu verki er nú lokið, og kemur hin nýja áætlun til framkvæmda í þessari viku.
Heildarupphæð sú, sem gert er ráð fyrir að úthlutað verði til almenns innflutnings á árinu 1959, er svipuð og raunveruleg úthlutun ársins 1958. Á hinn bóginn varð ekki komizt hjá því að breyta nokkuð skiptingu úthlutunar á milli vöruflokka á þann hátt, sem ég mun nú gera grein fyrir.
Þegar lög um útflutningssjóð o.fl. voru sett í maímánuði s.l., voru gerðar áætlanir um það, hve mikill innflutningur þyrfti að vera af hágjaldavörum til þess að tryggja afkomu útflutningssjóðs og ríkissjóðs. Á síðari hluta ársins 1958 var svo leitazt við að haga gjaldeyrisúthlutuninni þannig, að þessi innflutningur hágjaldavöru næðist. Það hefur nú sýnt sig, að töluvert vantaði á, að þetta tækist. Þannig var úthlutun gjaldeyris fyrir hátollavöru um 179 millj. kr. á árinu, en hefði þurft að vera um 220 millj. kr., til þess að áætlanir þær, sem gerðar voru um tekjur útflutningssjóðs og ríkissjóðs, stæðust. Þetta hafði enn ekki komið fram í stöðu útflutningssjóðs um áramótin vegna þess, að sjóðurinn hafði þá um sex mánaða skeið haft tekjur eftir nýju gjöldunum frá því í maí, en hafði jafnframt verið að greiða bætur á afurðir, sem framleiddar voru fyrir 15. maí s.l. og lægri bætur voru þess vegna greiddar á. Ef innflutningur hágjaldavöru eykst ekki á árinu 1959, hlýtur hins vegar að myndast vaxandi halli á útflutningssjóði. Að því er ríkissjóð snertir, urðu tekjur hans af innflutningi einnig lægri, en gert hafði veríð ráð fyrir, þegar lögin um útflutningssjóð voru sett. Það bætti hins vegar úr, að ágóði af sölu áfengis og tóbaks varð miklu meiri, en gert hafði verið ráð fyrir, og leiddi þetta, eins og kunnugt er, m.a. til verulegs tekjuafgangs hjá ríkissjóði á árinu 1958.
Af þeim ástæðum, sem hér hafa verið raktar, er ljóst, að innflutningur hágjaldavöru verður að aukast á árinu 1959 frá því, sem var á s.l. ári. Þar sem heildarupphæðin, sem er til ráðstöfunar, er svipuð og áður og að sjálfsögðu ekki hægt að lækka úthlutun til rekstrarvöru og þeirrar neyzluvöru, sem brýnust er, verður lækkunin að koma niður á fjárfestingarvörum og örfáum neyzluvörum, sem geta ekki talizt til brýnustu nauðsynja, en þó eru ekki hátollaðar.
Ég mun þá víkja að landbúnaðarvélunum, sem þessi fsp. fjallar um. Þær skýringar, sem ég gaf hér á undan, þótti mér nauðsynlegt að gefa sem eins konar skýringu á þeim þætti gjaldeyrisáætlunarinnar, sem fjallar um landbúnaðarvélarnar. Í þeirri flokkaskiptingu, sem lögð er til grundvallar við úthlutun gjaldeyris, eru allar landbúnaðarvélar, verkfæri og varahlutar talin undir einum lið, er nefnist landbúnaðarvélar, en honum er svo aftur skipt í þrennt: i fyrsta lagi vélar til heyskapar, í öðru lagi vélar til jarðræktar og í þriðja lagi varahluta í landbúnaðarvélar. Áætlunin gerir ráð fyrir, að í 1. liðnum, heyskaparvélum, verði úthlutað 4 millj. kr., og er það sama upphæð og úthlutað var 1958. Þá gerir áætlunin ráð fyrir, að til jarðræktarvéla verði úthlutað 8 millj. kr., og er það tæplega 5 millj. kr. lægri upphæð, en á árinu 1958. Var upphæðin lækkuð ekki sízt með tilliti til þess, hve mikið var flutt inn af dráttarvélum árið 1958, en það ætti að draga verulega úr þörf fyrir slíkan innflutning á þessu ári. Gera má ráð fyrir, að þessar 8 millj. kr. skiptist þannig nokkurn veginn, að 1 millj. gangi til beltisdráttarvéla, sem leyfi hafa þegar verið veitt fyrir, 2 millj. kr. til jarðvinnslu- og ámokstursvéla og 5 millj. kr. til hjóladráttarvéla, en það svarar til innflutnings á um 200 slíkra véla. Þess má geta, að miðað við þær pantanir, sem nú liggja fyrir, búast innflytjendur ekki við, að eftirspurn verði eftir meiru, en um það bil 200 vélum á þessu ári.
Þá gerir áætlunin ráð fyrir úthlutun á 9 millj. kr. til kaupa á varahlutum. Er þetta rúmlega 1 millj. kr. meira, en úthlutað var á s.l. árl, en þriðjungi hærri upphæð, en úthlutað var 1957. Á s.l. ári starfaði n. á vegum landbrn., er gerði athugun á þörf varahluta í landbúnaðarvélar. Varð niðurstaða n. sú, að innflutningsþörf á varahlutum væri um 10 millj. kr. á ári, en þó lagði n. til, að á árinu 1959 væri varið 11–12 millj. kr. í þessu skyni. Það var skoðun þeirra, sem störfuðu að samningu innflutningsáætlunarinnar fyrir árið 1959, að ekki væri ástæða til að ætla meira en 9 millj. kr. til varahluta, bæði vegna þess, hve mikið af ábyrgðum fyrir varahlutum var útistandandi um áramótin, og eins vegna hins, að veturinn hefur fram að þessu verið snjóléttur og því minni skemmdir á vélum vegna snjómoksturs, en venjulegt er. Sýni það sig hins vegar, þegar lengra kemur fram á árið, að þessar 9 millj. kr. nægi ekki, mun þessi upphæð verða hækkuð. Það er eindregin ætlun ríkisstj. að sjá svo um, að enginn skortur verði á varahlutum í landbúnaðarvélar, eins og oft hefur orðið á undanförnum árum.
Sú upphæð, sem áætlunin gerir ráð fyrir, að úthlutað verði til landbúnaðarvéla í heild, er því 21 millj. kr., þ.e. 4 millj. til heyskaparvéla, 8 millj. til jarðræktarvéla og 9 millj. til varahluta. Er þessi upphæð 31/2 millj. kr. lægri, en úthlutað var árið 1958.
Með þessu vona ég, að fsp. teljist fullsvarað