02.06.1960
Efri deild: 91. fundur, 80. löggjafarþing.
Sjá dálk 2993 í B-deild Alþingistíðinda. (1167)

175. mál, Háskóli Íslands

Frsm. (Ólafur Björnsson):

Herra forseti. Áður en ég vík að nál. því, sem útbýtt hefur verið á þskj. 612, tel ég rétt að geta þess, að af vangá hefur láðst að geta þess í nál., að hv. 5. þm. Reykn. (FRV), sem sæti á í menntmn., var fjarstaddur, þegar n. fjallaði um frv. Er hv. þm. beðinn velvirðingar á þessu, og af því leiðir að sjálfsögðu, að hann er óbundinn af þeim niðurstöðum, sem n. hefur komizt að.

N. hafði til meðferðar umsögn háskólaráðs um frv., og hefði auðvitað verið æskilegt, að hægt hefði verið að birta hana sem fskj. með nál., en vegna anna í prentsmiðju reyndist það ekki unnt. En til þess, að hv. þdm. gefist kostur á að kynnast þessu áliti, ætla ég, með leyfi hæstv. forseta, að lesa það upp, en það hljóðar þannig:

„Menntmn. Nd. Alþ. hefur með bréfi, dags. 30. maí, sent háskólaráði til umsagnar frv. til laga um breyt. á lögum nr. 60 1957, um Háskóla Íslands. Háskólaráð hélt fund um málið næsta dag, 31. maí, og gerði um það svofellda ályktun:

Menntmn. Nd. Alþ. sendi með bréfi 30. þ.m. til umsagnar frv. til laga um breyt. á lögum nr. 60 1957, um Háskóla Íslands, en þar er lagt til að bæta við tveim prófessorum í læknadeild og einum í verkfræðideild. Háskólaráð samþykkti að mæla með frv. þessu með skírskotun til bókana læknadeildar og verkfræðideildar. Enn fremur samþykkti háskólaráð samkv. till. laga- og viðskiptadeildar, að tekið verði upp í frv. þetta ákvæði um stofnun prófessorsembættis í viðskiptafræðum, sbr. fundargerð d. í dag.

Bókun verkfræðideildar, sem til er vitnað í samþykkt háskólaráðs, var gerð á fundi d. 30. maí, eftir að borizt hafði bréf menntmn., og er hún svo hljóðandi:

„Frv. þetta var lagt fram á Alþ. hinn 27. f. m., og hafði deildarforseti áður skýrt menntmrh. frá umr. um málið á fundum deildarinnar hinn 25. og 26. þ. m. Deildin hefði kosið að hafa rýmri tíma til þess að skila áliti um málið, en vill nú taka fram eftirfarandi atriði:

Deildin telur, að það geti verið eðlileg þróun mála, að henni sé faliðað vera ríkisstj. til ráðuneytis í kjarnfræðimálum, og telur, að með þeirri aukningu á starfsliði deildarinnar, sem frv. gerir ráð fyrir, ætti hún að geta annað þessu verkefni, enda hafi hún til þess nauðsynlega skrifstofuaðstoð. Hins vegar er ljóst, að hin öra þróun á þessu sviði getur krafizt nýrra starfskrafta og breyttrar verkaskiptingar, er tímar líða. Má því telja eðlilegt, að deildin skipi þessum málum í samráði við ríkisstj., eins og bezt hentar á hverjum tíma.“

Læknadeild gerði á fundi 29. ágúst 1958 svo hljóðandi ályktun varðandi stofnun prófessorsembættis í geðsjúkdómum:

„Deildin telur mikla nauðsyn á kennarastóli í geðsjúkdómum, telur að vísu æskilegt, að fyrst hefði verið stofnað prófessorsembætti í kvensjúkdómum og fæðingarhjálp. En með tilliti til þess, að nú stendur fyrir dyrum að skipa í yfirlæknisstöðu Kleppsspítalans, þykir rétt nú þegar að fara þess á leit, að stofnað verði prófessorsembætti í geðsjúkdómum, enda verði frestað að skipa yfirlækni á Kleppi, þar til ákveðið hefur verið um þessa málaleitun“.

Ályktun hefur eigi verið gerð síðar um málið, en deildarforseti lýsti því yfir á háskólaráðsfundi, að d. væri einhuga um að mæla með stofnun þessa embættis.

Varðandi stofnun prófessorsembættis í efnafræði hefur ekki verið gerð sérstök ályktun af læknadeild eða í háskólaráði, en forseti læknadeildar lýsti því, að deildin væri sammála um nauðsyn þess og mælti með því, og hefur rektor skrifað menntmrh. bréf um það efni.

Samþykkt laga- og viðskiptadeildar, sem til er vitnað í ályktun háskólaráðs, var gerð á fundi deildarinnar 31. maí og er svo hljóðandi:

„Deildarforseti skýrði frá því, að flutt hefði verið á Alþ. frv. til laga um breyt. á háskólalögum, en samkv. því frv. er gert ráð fyrir stofnun tveggja prófessorsembætta í læknisfræði og eins í verkfræði. Í tilefni af þessu samþykkir deildin með skírskotun til fyrri samþykkta og umræðna, svo og til ákvæðisins í 9. gr. háskólalaganna, að fara þess á leit, að tekið verði upp í áðurgreint frv. ákvæði um stofnun prófessorsembættis í viðskiptafræði.“

Er menntmn. Nd. Alþ. óskaði eftir umsögn háskólaráðs, hafði hún þegar gefið út nál., og er nú kunnugt, að málið hefur verið afgr. í Nd. og er komið til Ed. Háskólaráð leyfir sér því að senda umsögn þessa til menntmn. Ed. Alþ.

Virðingarfyllst,

Ólafur Jóhannesson, varaforseti háskólaráðs.“

Þannig hljóðar samþykkt háskólaráðsins, og kemur fram af því, að háskólaráðið mælir með frv. í sinni upphaflegu mynd, en óskar þess, að bætt verði við stofnun nýs prófessorsembættis í viðskiptafræðum.

Úrslit málsins í n. hafa orðið þau, eins og nál. á þskj. 612 ber með sér, að n. mælir með frv. með þeirri breyt., að stofnað verði nýtt embætti í viðskiptafræðum, og eru brtt. þær, sem n. flytur á þskj. 612, aðeins afleiðing af þessari breyt.

Ég sé ekki ástæðu til þess að fara mörgum orðum um nauðsyn þess, að þetta embætti verði stofnað, enda hafði hv. 3. þm. Norðurl. v. gert glögga grein fyrir því með fáum orðum við 1. umr. málsins, en á það má benda, að nemendur í viðskiptafræðum hafa undanfarin ár verið 80–100. Við þá deild eru þó aðeins starfandi tveir fastir kennarar og hefur annar þeirra, eins og hv. d. mun kunnugt, núv. hæstv. menntmrh., þó eigi gegnt störfum að undanförnu, en starfað fyrir hann aukakennarar. Til samanburðar má geta þess, að í guðfræðideild, sem hefur um 30–40 nemendur, hafa verið starfandi fjórir prófessorar um langt skeið. Í verkfræðideild, sem hefur álíka marga nemendur, hafa verið starfandi fjórir prófessorar að undanförnu, en nú er gert ráð fyrir að bæta við þeim fimmta. Með tilliti til nemendafjölda viðskiptadeildar sýnist ekki of mikið, að þar séu þrjú prófessorsembætti, og með tilliti til þess, að þessi fræði hafa að undanförnu verið í örri framþróun, væri einnig æskilegt að bæta við nýjum starfskröftum.