30.05.1960
Sameinað þing: 55. fundur, 80. löggjafarþing.
Sjá dálk 3329 í B-deild Alþingistíðinda. (1624)

Almennar stjórnmálaumræður

Fjmrh. (Gunnar Thoroddsen):

Herra forseti. Góðir hlustendur. Á þessum mánuðum mikilla umbrota og umbóta í þjóðfélagi voru er breyting á skatta-, tolla- og útsvarskerfi Íslendinga eitt hinna markverðustu mála, en um leið eitt hið umdeildasta. Þau frv., sem ríkisstj. hefur lagt fyrir þetta þing um lækkun tekjuskatts, jöfnunarsjóð sveitarfélaga, breyt. á söluskatti og útsvarslögum, eru öll liður í þessu umbótakerfi, en þau eru aðeins fyrstu áfangar. Öll þessi mál eru í heildarendurskoðun. Í haust er að vænta nýrra frumvarpa um þau mál flest, en ekki öll, því að slík endurskoðun krefst mikillar undirbúningsvinnu, ef vel á að vanda. Það verður kostað kapps um að gera hina nýju löggjöf um tolla og skatta og útsvör svo úr garði, að það sé ekki tjaldað til einnar nætur, heldur horft nokkuð til næstu framtíðar.

En hverjir eru þá helztu annmarkar og ágallar þess skattakerfis, sem landsmenn hafa búið við? Ég skal nefna nokkra þá helztu.

Tollar og önnur aðflutningsgjöld eru orðin miklu hærri en annars staðar á Vesturlöndum og eiga þátt í háu verðlagi erlendra vara.

Tollar eru allt of margbrotnir. Af sömu vörunni er oft tekinn vörumagnstollur, sérstakur viðauki við hann, verðtollur, sérstakur viðauki við hann, söluskattur, innflutningsgjald með þremur mismunandi hundraðshlutum, 3% söluskattur á vörum til eigin nota, tollstöðvagjald, byggingarsjóðsgjald, alls 8 tegundir, auk matvælaeftirlits- og rafmagnseftirlitsgjalds, sem tollstjórar innheimta af sumum innfluttum vörum. En þetta er ekki nóg, heldur eru gjöldin reiknuð af mismunandi grunni. Eitt þeirra er miðað við brúttómagn, annað við cifverð, þriðja við cif-verð að viðbættum tollum og 10% álagningu, fjórða reiknað af cif-verði að viðbættum tollum, söluskatti, innflutningsgjaldi og 10% álagningu, fimmta af upphæð vörumagnstolls og verðtolls með viðaukum. Fimm eru þessir grunnar nú, voru sjö fyrir skemmstu. En allir geta gert sér í hugarlund, hvílíka vinnu, skriffinnsku, tímatafir þetta þýðir fyrir opinberar skrifstofur og innflutningsverzlanir.

Mikið af erlendum varningi er flutt til landsins utan við lög og rétt. Tollsvik og smygl er talið eiga sér stað í stórum stíl, hið rammfalska gengi undanfarin ár með 10–20 gengistegundum og gjaldeyrisfríðindum í margs konar formi hefur verkað þar á örvandi og freistandi. Ef takast mætti að ná eðlilegum og hóflegum tollum af því vörumagni, sem smyglað er til landsins, mundi það eitt nægja til þess, að unnt væri að færa eitthvað niður hina háu tolltaxta á Íslandi.

Beinir skattar hafa löngum verið óhæfilega háir. Hæst hafa þeir komizt í 90% af tekjum um fjölda ára, en voru á s.l. ári að hámarki 70%. Slík skattaáþján er í ósamræmi við réttarmeðvitund almennings. Hún er skaðleg fyrir þjóðina og velmegun hennar, leiðir til skattsvika og dregur úr framtaki og vinnusemi.

Einn þáttur hinna beinu skatta eru útsvörin. Útsvörin eru í flestum bæjar- og sveitarfélögum of há, miðað við tekjur gjaldendanna, en of lág til að mæta þörfum sveitarfélaganna. Vegna þess að útsvörin skulu á lögð eftir efnum og ástæðum, eru yflr 200 mismunandi útsvarskerfi í landinu og mikið ósamræmi milli þeirra í mörgum greinum. Sums staðar er byrjað að leggja á hinar lægstu tekjur, jafnvel undir 1000 kr. Annars staðar eru 25 þús. kr. tekjur útsvarsfrjálsar. Sums staðar eru leyfðar venjulegar og eðlilegar afskriftir, annars staðar ekki. Sums staðar er tekið verulegt tillit til aldurs gjaldenda og bóta frá almannatryggingum, annars staðar ekki. Og mætti lengi rekja misræmið.

Veltuútsvörin, sem lengi hafa tíðkazt, eru í núverandi mynd hreint neyðarúrræði, vandamál, sem verður að leysa vegna þess, hversu óþyrmilega þau koma niður á ýmsum atvinnurekstri. Viss form atvinnurekstrar og viðskipta njóta óeðlilegra og úreltra fríðinda, t.d. samvinnufélög og ýmis ríkis- og bæjarfyrirtæki, sem hafa með höndum starfsemi hliðstæða því, er skattskyldir einstaklingar og hlutafélög reka, og í fullri samkeppni við þau. Sjálf framkvæmd skattamálanna er úrelt orðin. Nú starfa að þessum málum 244 skattanefndir með 732 nefndarmönnum. Samræmi er ekki nægilegt né eftirlit með framtölum.

Alla þessa skipan þarf að endurskoða. En bein afleiðing af öllum þessum meinlegu ágöllum, sem ég nú hef rakið, eru röng framtöl og skattsvik. Þetta gerist vegna þess, að skatta- og útsvarskerfið er í mörgum efnum svo ósanngjarnt og ranglátt, að það brýtur gegn almenningsálitinu og særir réttarvitund fólksins. Það er allt of algengt, að menn telji ekki aðeins afsakanlegt, heldur réttmætt og lofsvert að draga undan framtali allt, sem unnt er undan að draga. Þetta á ekki við atvinnurekendur fremur en fjölda manna úr öllum stéttum. En einn hópur manna hefur orðið sérstaklega fyrir barðinu á skattaokrinu. Það eru launamenn, en tekjur þeirra eru framtaldar af vinnuveitandanum. Af þessu skapast oft hið hróplegasta misrétti. Opinber starfsmaður greiðir fulla skatta af sínum tekjum, en við hlið hans er annar borgari, sem hefur hærri tekjur og betri lífskjör, en greiðir lægri skatta. Þetta misrétti, þetta ranglæti verður að uppræta úr þjóðfélaginu.

Það væri æskilegt að rekja hér rækilega þær umbætur, sem nú er að stefnt í skattamálum til hagsbóta fyrir atvinnulíf og einstaklinga, til hagsbóta fyrir þjóðina alla. En það er hvort tveggja, að ræðutíminn leyfir það ekki, og hitt, að enn liggur ekki fyrir í öllum einstökum atriðum, hver lausn er heppilegust, en að því vinna trúnaðarmenn og sérfræðingar. En nokkrar umbætur taldi ríkisstj. rétt að leggja nú þegar fyrir þetta þing og freista þess að fá þær lögteknar strax. Skal ég nú rekja þær helztu:

1) Tekjuskattur hefur verið lækkaður svo verulega, að tekjur ríkissjóðs af honum minnka um 110 millj, kr. á þessu ári. Nú eru skattfrjálsar 50 þús. kr. fyrir einhleypa, 70 þús. fyrir hjón, 10 þús. fyrir hvert barn. Hjón með 3 börn og allt að 100 þús. kr. tekjum eru því tekjuskattsfrjáls.

2) 9% söluskatturinn á iðnaði og þjónustu, ranglátur og erfiður í álagningu og innheimtu, hefur verið felldur niður.

3) Sveitarfélögin fá nú nýjan tekjustofn, fimmtung söluskatts, en um langan aldur hafa sveitarfélög og samtök þeirra barizt fyrir því að fá nýja tekjustofna. Í ár nemur þessi upphæð 56 millj. kr. og skiptist á milli sveitarfélaganna eftir íbúatölu. Þessi ráðstöfun mun gera sveitarfélögunum kleift að lækka útsvörin. Í Reykjavík munu útsvörin, m.a. vegna söluskattsins, en einnig af öðrum ástæðum, lækka í ár um 10–15% til jafnaðar frá því, sem var í fyrra.

4) Í stað þess, að nú eru útsvarsstigar um eða yfir 200 í landinu, verður þeim fækkað í 3. Með þessu og öðrum ákvæðum útsvarsfrv. er stórt skref stigið til samræmingar á útsvörum um landið.

5) Veltuútsvör er sveitarstjórnum nú heimilt að hafa svo há sem þær vilja. Með útsvarsfrv. er stefnt að því að draga úr veltuútsvörum og takmarka þau: Í fyrsta lagi má veltuútsvar í engu tilfelli vera hærra en 3%. Í öðru lagi er lögbannað, að nokkurt sveitarfélag megi leggja á nokkurn gjaldstofn hærra veltuútsvar en í fyrra, þó með þeirri undanþágu, að sveitarfélag, sem hefur haft lægri veltuútsvör en Reykjavík, megi fara upp í Reykjavíkurstigann.

6) Með útsvarsfrv. er afnumið það úrelta ákvæði, að verzlunarrekstur skuli njóta sérstakra fríðinda, ef hann er rekinn af samvinnufélagi. Það er bæði ranglátt og það er óviðunandi fyrir sveitarfélögin, að þessi tegund verzlunar njóti slíkra forréttinda. Það skapar ójafna aðstöðu í samkeppninni og veltir þeim hluta útsvarsþungans, sem kaupfélögin ættu með eðlilegum hætti að bera, yfir á almenning. Þó eru samkv. frv. mjólkurbú og sláturhús undanþegin veltuútsvari algerlega, og varðandi framleiðsluvörur bænda er sett sérstakt lágt mark, sem ekki má fara yfir, en það er 2½.

7) Nú er ákveðið að nýju, að áður en útsvar er á lagt, skuli draga frá tekjum gjaldanda útsvar s.l. árs. Þau rök liggja til þessa ákvæðis annars vegar að lækka útsvar hins skilvísa gjaldanda, örva og verðlauna skilamennina og hins vegar að hjálpa sveitarfélögunum við innheimtu útsvaranna.

Þegar umbætur skal gera, laga og rétta ranglátt skipulag, eru jafnan einhver kyrrstöðuöfl, sem snúast gegn umbótunum og vilja halda í sérréttindin. Ótrúlegu moldviðri hefur verið þyrlað upp í sambandi við skatta- og útsvarsmálin, og ég mun nú athuga nokkuð þau andmæli, sem fram hafa komið í sambandi við þessar umbætur í skattamálum.

Með útsvarsfrv. á ríkisstj. að vera að skerða sjálfsforræði sveitarfélaganna, svipta þau hinum aldagamla, fornhelga rétti til að jafna niður eftir efnum og ástæðum, rétti, sem ríkt hafi allt frá þjóðveldistímanum, eins og komið hefur fram hjá hv. 3. þm. Reykv., Einari Olgeirssyni, og lærisveinum hans hér. Ég vil í fyrsta lagi segja það, að kynni mín af bæjar- og sveitarstjórnarmálum í rúma tvo áratugi hafa sannfært mig um það æ betur, sem árin hafa liðið, hvílíkt fjöregg það er íslenzku þjóðinni allri að vernda og varðveita sjálfsforræði íslenzkra sveitarfélaga, sem stendur á gömlum merg, allt frá því að hrepparnir voru stofnaðir á 11. öld. Ég ætla, að ég þurfi engar örvanir eða áminningar í því efni. Með þessu útsvarsfrv. eru sveitarfélögunum gefnar það frjálsar hendur við útsvarsálagningu, að ég efast um, að nokkur sveitarstjórn óski eftir því sjálf að hafa rýmri hendur. Útsvarsfrv. er fyrst og fremst um samræmingu í anda þeirra óska, sem jafnan hafa verið fram bornar af samtökum sveitarfélaganna, frá því að þau voru fyrst stofnuð, enda er frv. undirbúið af mönnum, sem hafa allir þjónað sveitarfélögunum af kostgæfni um langan aldur, og er það sízt ætlandi þeim að vilja ráðast á sjálfstæði þeirra.

En hver er svo sannleikurinn í hinum margendurteknu fullyrðingum um aldagamlan, fornhelgan rétt sveitarfélaganna til að jafna niður eftir efnum og ástæðum? Hann er sá, að niðurjöfnun eftir efnum og ástæðum þekktist alls ekki fyrr en á 19. öld. Það var með hreppstjórainstrúksinu frá 1809, sem þessi skipan er upp tekin eftir danskri fyrirmynd, og „efni og ástæður“ er bein þýðing á dönsku orðunum „formue og lejlighed“. Það voru ekki heldur sveitarstjórnirnar, sem fengu þessa heimild 1809. Það voru sóknarpresturinn og hreppstjórinn, sem áttu að leggja útsvörin á, en hvorugur þeirra var kosinn af fólkinu. Það er ekki fyrr en 1872, eða fyrir 88 árum, sem hinar kjörnu sveitarstjórnir fá rétt til að jafna niður.

Þessi er nú allur hinn fornhelgi réttur, sem svo tíðrætt hefur verið um á Alþingi síðustu daga. En fyrir þennan tíma höfðu íslenzkir hreppar alls ekki frelsi eða heimild til að leggja á borgarana eftir vild. Þvert á móti, aðaltekjustofn hreppanna var algerlega lögbundinn. Það var fátækratíundin. Tíundarlögin voru lögtekin árið 1096 að fortölum þeirra Gissurar biskups og Sæmundar fróða með umráði Markúsar lögsögumanns Skeggjasonar, eins og Ari segir frá í Íslendingabók. Í tíund skyldu menn greiða árlega einn hundraðshluta skuldlausrar eignar sinnar. Þessi skipan gilti í 818 ár, eða til 1914.

Sú braut, sem farið er inn á með þessu frv., að lögfesta útsvarsstiga í meginatriðum, en með vissu frjálsræði fyrir sveitarstjórnir til hækkunar og lækkunar, er ekki gegn vilja sveitarfélaganna, heldur beinlínis eftir þeirra óskum. Það var strax á stofnþingi Sambands ísl. sveitarfélaga fyrir 15 árum, að þingið skoraði á ríkisstj. að láta fram fara sem fyrst gagngera endurskoðun á löggjöf um tekjustofna sveitarfélaganna, og sérstaklega taldi þingið nauðsynlegt, að útsvarslögin yrðu rækilega endurskoðuð, tekin upp í þau nánari ákvæði um reglur þær, sem fylgja beri við álagningu útsvara. Þingið vildi fá tillögur um fast kerfi fyrir álagningu útsvara, sérstaklega að því er tekur til hreppsfélaganna. Og síðan hefur þetta verið markvíss stefna samtakanna.

Ekki síður hefur þetta komið fram á fundum kaupstaðanna á Vestur-, Norður- og Austurlandi. Þar eru margítrekaðar áskoranir, sem allar miða að því að ákveða í lögum útsvarsstiga og vinna að samræmingu þeirra.

Önnur mótbáran er sú, að nú sé verið að lögfesta veltuútsvörin. Hér er algerlega snúið við sannleikanum. Tilgangur og fyrirmæli útsvarsfrv. miða þvert á móti að því að leggja bann við takmarkalausri heimild sveitarfélaga til að leggja á veltuútsvör, draga úr þeim, en ekki auka þau.

Annars tala sumir hv. stjórnarandstæðingar eins og þeim sé ókunnugt um, að nokkur veltuútsvör hafi verið til í landinu. Veltuútsvörin hafa verið notuð um margra ára skeið af mörgum kaupstöðum og mörgum öðrum sveitarfélögum. Í dag eru veltuútsvör heimil að lögum, og það eru engar takmarkanir á því, hve há þau megi vera. Eftir þessu frv. er ekki skylt að leggja á veltuútsvar í einu einasta sveitarfélagi í landinu. Það eru aðeins heimildir fyrir hverja sveitarstjórn, sem hún verður að meta sjálf, hvort hún notar, og þá innan þessara nýju marka laganna.

Þá er sagt, að þetta frv. sé fyrst og fremst til þess flutt að ná sér niðri á samvinnufélögunum og sé ofsókn gegn þeim. Ég ætla, að allur almenningur á Íslandi sé það réttsýnn, að hann sjái og viðurkenni, að eðlilegt sé, að verzlunarrekstur samvinnufélaganna greiði til þarfa sveitarfélaganna hliðstætt öðrum atvinnurekstri. Ég ætla einnig, að það sé ekki í þágu samvinnuhreyfingarinnar, heldur þvert á móti, að berjast fyrir áframhaldandi forréttindum þeirra, því að þegar menn sjá það í hverju bæjar- og sveitarfélagi, að eftir því sem verzlunin færist meira yfir á hendur kaupfélaganna, þá lækka útsvarstekjur þess sveitarfélags af verzlunarstarfseminni og útsvarsbyrði þyngist að sama skapi á öllum almenningi, þá ætla ég, að sú þróun miði ekki að því að gera samvinnuhugsjónina vinsælli, heldur þvert á móti.

Framsóknarmenn hafa komizt svo að orði hér á Alþ., að þessi ákvæði, er heimila sveitarstjórnum að láta veltuútsvör einnig ná til kaupfélaganna, beri vott um glórulaust ofstæki og hatur í garð samvinnufélaganna.

Ég hef farið yfir ályktanir þær, sem fulltrúar kaupstaðanna á Vestur-, Norður- og Austurlandi hafa gert undanfarin ár. Að þeim samtökum standa sveitarstjórnarmenn úr öllum flokkum. Ég tek hér fyrst ályktun frá árinu 1955, svo hljóðandi:

„Bæjarfélögum heimilist að leggja veltuútsvar á rekstur bæði einstaklinga, hlutafélaga og samvinnufélaga.“

Árið 1956 ályktar fundurinn:

„Bæjarfélögum og sveitarfélögum, þar sem samvinnufélög eru staðsett, heimilist að leggja veltuútsvör á rekstur samvinnufélaga á sama hátt og á rekstur einstaklinga og hlutafélaga.“

Og 1957 er samþykkt:

„Veltuútsvör verði látin ná til alls rekstrar samvinnufélaga, sem og alls annars rekstrar.“ Að þessum ályktunum, sem ég nú hef rakið, stóðu allir fundarmenn á þessum fundum. Meðal þeirra voru valinkunnir og reyndir sveitarstjórnarmenn úr Framsfl., eins og þeir Jón Kjartansson forstjóri og alþm. og Guðmundur Guðlaugsson, sem löngum hefur verið forseti bæjarstjórnar á Akureyri. Báðir þessir menn greiddu atkvæði með þessum ályktunum. Það er sérstaklega bókað, að þær voru allar samþykktar með atkvæðum allra fulltrúanna. Og hvernig stendur á þessu? Þessir þaulreyndu sveitarstjórnarmenn vita það ákaflega vel, að þetta er nauðsynjamál fyrir sveitarfélögin, og það er réttlátt mál, að útsvörin nái einnig til samvinnufélaganna. Þegar þeir þess vegna fjalla hlutlaust og málefnalega um sveitarstjórnarmál, eru þeir alveg á sömu skoðun og gera sömu ályktanir og hinir. En mér finnst það vera kaldar kveðjur frá leiðtogum framsóknarmanna hér á þingi, ef þeir senda nú þessum dyggu og ötulu flokksbræðrum sínum þær kveðjur, að þeir séu haldnir glórulausu ofstæki og hatri með því að hafa stutt að því með atkvæði sínu á þessum fundum, að veltuútsvör skuli einnig ná til samvinnufélaga eins og annars rekstrar.

Þá er gagnrýndur útsvarsstiginn, sem á að gilda utan kaupstaðanna, í sveitum og kauptúnum. Hann var upphaflega í frv. þannig, að lægstu tekjur, sem á var lagt, voru 3 þús. kr. Stjórnarandstæðingar hafa ekki átt nógu sterk orð í fórum sínum til þess að lýsa þeirri mannvonzku ríkisstj. að ætla sér að leggja útsvör á svo lágar tekjur. Nú hefur þessu verið breytt þannig, að lágmarkið hefur hækkað verulega. En hvernig eru þessi ákvæði komin inn í frv.? Það er fróðlegt að athuga.

Þegar undirbúningsnefndin fjallaði um þetta mál, var stjórn Sambands ísl. sveitarfélaga beðin um að semja útsvarsstiga fyrir sveitahreppana. Hún kvaddi sér til aðstoðar fimm reynda hreppsnefndaroddvita. Þessir fimm oddvitar kynntu sér útsvarsstigana, þeir eru margbreytilegir og lítið samræmi í þeim innbyrðis. Þeir fimmmenningarnir reyndu að samræma þessa stiga og bjuggu til úr þeim stiga, sem byrjaði á 3 þús. kr. Þessar till. hinna fimm oddvita voru svo teknar óbreyttar upp í stjfrv. En það sýnir drengskapinn og heiðarleikann í málfærslu framsóknarmanna á Alþ., að hér rís upp hver þm. þeirra eftir annan til að hella úr skálum hneykslunar og reiði út af varmennsku ráðherranna í sambandi við þetta mál, þó að tveir af þeirra eigin þm., þeir Ágúst Þorvaldsson og Garðar Halldórsson, séu meðhöfundar að þessum till., beri fulla ábyrgð á þeim og hafi engan ágreining um þær gert.

Þá er frádráttarreglan gagnrýnd, reglan um það, að draga megi greidd útsvör frá tekjum gjaldanda, áður en útsvar er á hann lagt. Ég hef áður getið um tilganginn með þessu. En nú á þessi regla aðeins að vera ívilnun fyrir hátekjumenn, en ekki aðra. Eru stjórnarandstæðingar með þessu að gefa í skyn, að það séu aðallega lágtekjumenn, sem standa ekki í skilum með útsvör sín? Ég held, að það sé alrangt. Ég mundi ætla, að menn, sem hefðu miðlungstekjur og lágar tekjur, standi sízt verr í skilum með greiðslu útsvara en þeir, sem hærri hafa tekjurnar. Hitt er svo annað mál, að við lækkun óhóflegra skatta og útsvara hljóta þeir, sem háar hafa tekjur, að lækka meira í krónutölu en þeir, sem lágar tekjur hafa og lág útsvör. Þetta leiðir bæði af því, að launagreiðslur hér á landi eru mismunandi háar, mönnum er skipt í launaflokka eftir störfum, og þá ekki síður hinu, að útsvars- og skattstigar hér eru ört stighækkandi.

Ég skal skýra þetta með litlu dæmi. Þegar vinstri stjórnin fékk lögfest bjargráðalögin 1958, var svo ákveðið, að laun skyldu almennt hækkuð um 5%. Hvað þýddi þetta í framkvæmd? Þetta þýddi, að vinstri stjórnin hækkaði með þessu lagaákvæði kaup flugstjóra og ýmissa forstjóra, sem voru í hæstu launaflokkum, um rúmar 400 kr. á mánuði, en kaup verkamannsins aðeins um 195 kr. á mánuði. Með þessum lögum vinstri stjórnarinnar fékk því hátekjumaðurinn, svo að maður noti það orð, rúmlega tvöfalt meiri launahækkun í krónutölu en verkamaðurinn.

Herra forseti. Fjárlög ríkisins fyrir árið 1960 voru rædd ýtarlega í útvarpi frá Alþingi í febrúar, og ég mun ekki ræða þau hér, en vil þó aðeins út af orðum hv. 3. þm. Vesturl., Halldórs E. Sigurðssonar, drepa hér á örfá atriði. Hann talar um hækkun fjárl. frá 1958 til 1960 og telur, að sú hækkun sé yfir 500 millj. kr. En hv. þm. láðist alveg að skýra, hvernig á hækkun fjárl. á þessum tveimur árum stendur. Hv. þm. láðist að geta þess, að hér í millitíð eru tvær gengislækkanir framkvæmdar, fyrst og fremst 55% yfirfærslugjald vinstri stjórnarinnar og síðan gengisbreytingin í febrúar, með þeim afleiðingum, sem slíkt hefur fyrir útgjöld ríkissjóðs. Honum láðist enn fremur að geta þess, að framlög til almannatrygginga eru nú um 200 millj. hærri en 1958. Honum láðist að geta þess, að niðurgreiðslur á vöruverði til að lækka dýrtíð hafa hækkað um á annað hundrað millj. meira en hann gat um. Honum láðist að geta þess, að kostnaður við barna- og gagnfræðaskóla hefur á þessum tíma, án þess að núv. stjórn gæti við það ráðið, hækkað um 50 millj. kr. Honum láðist að geta þess, að framlög til verklegra framkvæmda samkv. 20. gr. hafa hækkað um 30 millj. kr. Honum láðist að geta þess, að framlög til vega hafa á þessum tíma hækkað um 20 millj. Og honum láðist að geta þess, að kostnaður vegna landhelgisgæzlunnar hefur hækkað um 17 millj. á þessu tímabili.

Af þessu má nokkuð ráða, hversu föstum fótum standa ádeilur þessa hv. þm. Um afkomu ríkissjóðs á þessu ári er erfitt að fullyrða, en varðandi stöðu ríkissjóðs eru viðskipti hans við Seðlabankann, yfirdrátturinn þar, nokkur mælikvarði. Ef við lítum á þá stöðu í maílok um fjögurra ára skeið, eru tölurnar þessar: Í lok maímánaðar 1957 var skuld ríkissjóðs við Seðlabankann 77 millj., í maílok 1958 var skuldin 76 millj., í maílok 1959 var skuldin 69 millj., og í lok maímánaðar nú, þ.e. annað kvöld, mun skuldin verða um 2 millj.