01.06.1960
Sameinað þing: 57. fundur, 80. löggjafarþing.
Sjá dálk 170 í D-deild Alþingistíðinda. (2743)
38. mál, samstarfsnefndir launþega og vinnuveitenda
Eðvarð Sigurðsson:
Herra forseti. Eins og hv. frsm. gat um, hefur hv. 4. landsk., Hannibal Valdimarsson, skilað séráliti varðandi þetta mál, áliti, sem er á þskj. 384. Ég ætla ekki að orðlengja neitt um þetta mál hérna. Hér er um mjög yfirgripsmikið mál að ræða.
Það fer ekki neitt á milli mála og er að sjálfsögðu mjög æskilegt. að samstarf geti verið milli samtaka launþega og atvinnurekenda um ýmis efni, sem varða hið daglega líf fólksins á vinnustöðvunum, og ýmislegt annað. Hitt fer svo ekki heldur milli mála, að um þann þátt þessa starfs, sem í grg. fyrir þessari till. segir að eigi sérstaklega við um hagkvæmni í rekstri, skipulagningu vinnunnar, aukna tækni og efnissparnað o.s.frv., að um þennan þátt þessa starfs eru mjög deildar skoðanir.
Þetta er ekkert nýtt mál. Þetta fær gamalkunnugt í raun og veru, þótt það hafi núna eftir síðari styrjöldina verið sérstaklega skipulagt og samningsbundið í mörgum löndum. Hitt er svo vel þekkt, að þetta hefur leitt til mikilla mistaka í framkvæmd víða, og þó einkum það, að vinnuhraðinn hefur aukizt gífurlega víða og beinlínis orðið valdandi heilsutjóni og auknum slysum. Ég er ekki að segja, að það sé sjálft kerfið, sem þessu veldur, en þetta eru staðreyndir.
Um síðari tilganginn, þ.e.a.s. að koma í veg fyrir slysahættu á vinnustöðvum, vinna að öðrum félagslegum málum og öryggi, — þetta er hlutur sem allir eru sammála um og er um nokkur samvinna svo að segja á hverjum einasta vinnustað milli verkafólksins annars vegar og atvinnurekenda og umboðsmanna þeirra, verkstjóranna, hins vegar, þar sem er trúnaðarmannakerfi verkalýðsfélaganna og menn, sem hafa þessi verkefni. Hitt er svo annað, að þessum málum mætti vera miklu betur skipað en nú er, og það hefur ekki staðið á verkalýðssamtökunum eða verkafólkinu að koma þeim í það horf. Það hefur meira að segja verið leitað eftir slíku. Hins vegar hafa samtök atvinnurekenda verið þar miklu tregari til. Það er augljóst mál, að hvorum tveggja, samtökum verkamanna og atvinnurekenda, eru mál þessi allverulega kunnug. Bæði þessi samtök hafa þekkt til þessara mála og þróunar þeirra hér í okkar nágrannalöndum á undanförnum árum. En þrátt fyrir það hafa þessi samtök ekki tekið upp þetta samstarf. Ég álít, að það sé sjálfsagt, að einmitt samtök þessara aðila eigi hér frumkvæði að. Það eru þau, sem eiga að fást við þessi mál, og afskipti ríkisvaldsins af slíkum málum held ég að séu ekki til neinna sérstakra bóta. Og hvers konar rannsóknir hér á að framkvæma, það er ekki ljóst.
Ég ætlaði ekki að tala hér neitt langt mál, en vil aðeins minna á það nál., sem hv. 4. landsk. hefur lagt fram, en getur nú ekki skýrt hér, vegna þess að hann er ekki viðstaddur. Í niðurlagi álits síns segir hann eftirfarandi, með leyfi hæstv. forseta:
„Ekki er mér ljóst, hvernig framkvæmd skuli rannsókn sú, sem meiri hlutinn vill láta fram fara, og ríkisafskiptum af slíku samstarfsfyrirkomulagi er ég algerlega andvígur. Þess vegna legg ég til, að till. verði felld.“
Ég er honum algerlega samdóma um þetta mál.