15.03.1960
Neðri deild: 48. fundur, 80. löggjafarþing.
Sjá dálk 1354 í B-deild Alþingistíðinda. (297)
88. mál, söluskattur
Eysteinn Jónsson:
Ég mun svara vífilengjum hæstv. fjmrh. síðar, því að eins og hæstv. forseti tók fram, þá hef ég aðeins tíma fyrir stutta aths., en ég vil aðeins segja þetta núna:
Hæstv. ráðh. var að tala um, að ég væri öngþveitismaður, nánast öngþveitismaður, og þess konar manntegund, sem Þórbergur Þórðarson hefði kallað öngþveitismenn, og verið mikill — að því er mér skildist — svartsýnísmaður og oft séð fram undan mikla erfiðleika. Þetta var hæstv. ráðh. að reyna að útmála.
Ég hef verið nokkuð riðinn við málefni þjóðarinnar undanfarna áratugi, má nú orðið segja, og ég held, að það verði alls ekki dregið í efa, að þeir áratugir hafa verið langmesta framfaratímabil í sögu þessarar þjóðar. Auðvitað hef ég ekki ráðið öllu því, sem gert hefur verið í þessu landi, en ég hef átt þátt í mörgu af því, sem gert hefur verið síðustu áratugina. Og ég þori alveg óhræddur að láta mín afskipti af þeim málum undir smásjá, og það mun aldrei verða dæmt öðruvísi en þannig, að afskipti mín af þeim málum hafi ætíð gengið í þá átt að reyna að efla sem allra mest framfarir í landinu, enda hefur aðstaða mín verið þannig og ég gegnt þeim störfum á þessum árum, að það væri óhugsandi, að þessari stefnu hefði verið fylgt, framfarastefnunni hefði verið fylgt allt þetta tímabil, öðruvísi en að ég hefði átt verulegan þátt í því að berjast fyrir henni. Og þetta tímabil, nálega þrjátíu ára tímabil eða svo, hefur verið tímabil mestu framfaranna í landinu, og Sjálfstfl. hefur gefið þessu tímabili þann vitnisburð í kosningaáróðri sínum nú s.l. ár, að sennilega mundi þetta tímabil verða kennt við Framsfl. síðar í sögu þjóðarinnar. Og það er mikið til í því. En það er sannarlega engin ástæða til þess fyrir Framsfl, að skorast undan því, að svo verði gert.
En hver eru afskipti þessa hæstv. ráðh. af þessum málum þann örstutta tíma, sem hann hefur setíð í ríkisstjórn? Þessi hæstv. ráðh. hefur staðið fyrir því að svíkjast aftan að þjóðinni undir kjörorðinu: Bætt lífskjör og stöðvun dýrtíðar án skatta, — og stendur nú fyrir því í fararbroddi að svíkja þetta svo gersamlega að gera ráðstafanir til þess að leggja á þyngri álögur en nokkru sinni hafa áður þekkzt í sögu landsins og stórþrengja lífskjör þjóðarinnar. Þessi hæstv. ráðh., sem er búinn að hanga hér í ráðherrastólnum tæpa fjóra mánuði, er nú búinn á þessu tímabili, þessum örstutta tíma, með óviturlegum ráðstöfunum og hrokafullum sjálfbirgingshætti að snúa öflugri framfarasókn almennings í landinu alveg við, leggja dauðaloppu á framfaraviðleitni manna. Það er það, sem þessi hæstv. ráðherra hefur haft forustu um þessa tæpa fjóra mánuði, sem honum hefur verið trúað fyrir því starfi, sem hann nú gegnir. Hann er búinn að koma málum þannig og hans félagar á þessum örstutta tíma, að þjóðin horfir með ugg og kvíða fram á veginn í stað eðlilegrar bjartsýni, sem áður ríkti.
Það er ekkert meira né minna en þetta, sem hefur gerzt, og svo er þessi hæstv. ráðh. að tala um framfarir og bendla aðra menn í landinu, sem hafa staðið fyrir stórkostlegri uppbyggingu þjóðarinnar, við svartsýni og annað slíkt. En úr þessu verður vitanlega bætt á þann hátt, að þjóðin mun losa sig víð forustu þessara manna. Þjóðin mun alls ekki þola lengi þessum mönnum þær aðfarir, sem nú eru viðhafðar. Það er alveg óhugsandi.
Þá var það hv. 3. þm. Austf. (EinS). Ég mun kannske síðar aðeins víkja að hans ræðu, ég get það ekki núna. Hann var að minnast hér á skiptaverðið til sjómanna, og hann kannast við, að hann hafi flutt það mál þannig, að hann hafi deilt stórkostlega á aðra fyrir það, að skiptaverð til sjómanna hafi ekki fylgt verði útgerðarmanna fyrir fiskinn. Það er bara spurt núna: Hvað ætlar þessi hv. þm. að gera hér á Alþingi til þess að framkvæma yfirlýsingar sínar um þessi mál? Það er ekki nóg að tala um þessi mál, jafnvel þó að menn tali hátt. Það verður að gera eitthvað í þessum efnum, og nú er komið að skuldadögunum í þessu efni hjá honum, það er komið að þeim. Hvað ætlar hv. þm. að gera? Það verður tekið eftir því næstu daga og næstu vikurnar, hvað hann ætlar að aðhafast í þessu efni. Ég hugsa, að fyrsta frv. hans hér á Alþingi verði um að afnema lagaákvæði, sem nýbúið er að setja um það að lögbinda þetta skiptaverð. Ég býst við því, að það verði fyrsta ráðstöfunin, sem þessi hv. þm. gerir, ef hann hefur þann snefil af sómatilfinningu, sem ég vil álíta að hann muni hafa. En það verður eftir þessu tekið, og það er ekki heldur hægt að una við orðin tóm í sambandi við framkvæmdamálin, sem hann raunar að nokkru leyti rifjaði hér upp áðan. Það verður tekið eftir því, hvað hann fær stjórnarliðið til að gera. Það þýðir ekki fyrir hann að segja, að hann sé máttvana og getulaus. Hvað vill hann þá hingað, sé hann máttvana og getulaus og geti ekki staðið við neinar sínar yfirlýsingar? Það verður tekið eftir því, hvað sú stjórnarsamsteypa, sem hann styður og er að framkvæma þá hugsjón, sem hann trúir á og hefur lýst yfir trú sinni á, gerir í framkvæmdamálunum og um skiptaverðið. Það verður tekið eftir því, og hv. þm. skal gera sér það ljóst.
Annars hélt ég, að þessi hv. þm. mundi halda áfram að útlista það í síðari ræðu sinni, í hverju hið nýja frelsi væri fólgið, sem menn ættu von á og ég vék ofur lítið að í minni ræðu. Ég hélt, að hann mundi halda áfram að útlista það. Eins hélt ég, að hann mundi eyða nokkrum tíma til þess að lýsa því fyrir mönnum, hvernig afskiptaleysi ríkisvaldsins er framkvæmt um þessar mundir og verður framvegis, ef áfram heldur í sömu átt samkv. hans hugsjón. En það vottaði ekki fyrir því, að hann útlistaði þessar hugsjónir nokkuð nánar í framkvæmdinni, og er það nú kannske ekkert einkennilegt, þegar það er athugað, hvernig þetta mál er allt vaxið. En aftur á móti lét hv. þm. það alls ekki undir höfuð leggjast að lýsa enn á ný hrifningu sinni yfir samdráttar- og kreppustefnu ríkisstjórnarinnar. Það lét hann ekki undir höfuð leggjast, og það er niðurstaðan af þessum umræðum við hann hér í kvöld og nótt.