27.04.1960
Sameinað þing: 43. fundur, 80. löggjafarþing.
Sjá dálk 328 í D-deild Alþingistíðinda. (2994)
114. mál, björgunar- og gæsluskip fyrir Breiðafjörð
Flm. (Benedikt Gröndal):
Herra forseti. Ef litið er á vegakort af Íslandi, má líkja vegakerfinu við tvær stórar greinar. Önnur greinist um Vesturland, Vestfirði, um Norðurland og Austurland, en hin greinist um mestallt Suðurland. Þessar tvær stóru greinar koma saman á einum stað, í veginum, sem liggur fyrir Hvalfjörð, hér í næsta nágrenni við Reykjavík. Fyrir utan þann veg er aðeins til einn fjallvegur um Uxahryggi, sem tengir saman þessar tvær greinar vegakerfisins, og mætti raunar segja: þessi tvö vegakerfi, sem eru í landi okkar.
Þegar litið er á þessa staðreynd, er það undrunarefni, að þessi hlekkur á milli tveggja höfuðgreina, þar sem annars vegar eru þrír fjórðungar landsins og hins vegar einn fjórðungur ásamt höfuðborginni og nágrenni hennar, að þessi vegarspotti skuli vera einn veikasti hlekkurinn í öllu vegakerfi landsins. En það er viðurkennt, bæði af hverjum manni, sem ekur um þennan veg, svo og þeim, sem hafa á honum sérfræðilega þekkingu, að það er Hvalfjarðarvegur.
Ég ætla ekki að eyða mörgum orðum til þess að lýsa þýðingu Hvalfjarðarvegar fyrir vegakerfi landsins í heild. Það er svo augljóst mál. En ég vil aðeins benda á, að samkv. upplýsingum, sem ég hef fengið hjá vegamálastjóra, eru enn yfir 20 km af Hvalfjarðarvegi ólagðir og er þar notazt við ruddan og mjög ófullkominn veg. Það er augljóst mál, hversu bagalegt þetta hlýtur að verða, bæði vegna þess, að vegurinn er seinfarinn, og þykir þó ærinn farartálmi vegna þess, hve langan tíma tekur að aka fyrir fjörðinn. Þessir ófullkomnu vegarkaflar valda því mjög oft á vetrum, að Hvalfjarðarvegur lokast. Þar eru skriðuföll tíð og snjóþyngsli, og loks er það að nefna, að slysahætta er þarna mjög mikil. Af öllum þessum ástæðum er kostnaður við að halda þessum vegi opnum gífurlega mikill og miklu meiri en hann þyrfti að vera, ef vegurinn hefði verið sæmilega lagður.
Nú er það svo, að þessi vegur hefur orðið fyrir barðinu á þeirri staðreynd, sem hv. alþm. þekkja allir vel, að í almennum fjárveitingum til vegaframkvæmda hafa þm. yfirleitt hneigzt meira að því að teygja vegakerfið til þeirra, sem enn eru vegarlausir, en leggja minni áherzlu á slagæðar kerfisins, þar sem umferðin er langsamlega mest. Þannig hefur það gerzt, að hið fjárhagslega ástand vegagerðar í Hvalfirði er nú svo slæmt, að vegna þess að tiltölulega stuttur spotti var unninn fyrir lánsfé í fyrra fram hjá bænum Bjarteyjarsandi, mjög nauðsynleg og gagnleg úrbót á veginum, þá eru ekki horfur á því, að fjárframlög til vegarins hrökkvi fyrir miklu meiru en greiðslu þessarar skuldar, ef um hana verður krafið á komandi sumri. Getur vel farið svo, að ekki verði um að ræða neinar verulegar framkvæmdir á lagningu vegar á þessu svæði. Mér er tjáð, að ef þessir rúmlega 20 km, sem enn eru ólagðir í Hvalfirði, yrðu lagðir og vegurinn gerður sæmilegur, mundi þegar styttast um 20–25% tíminn, sem fer í að aka fyrir sjálfan fjörðinn. Þar að auki mundi vegurinn ekki lokast eins fljótt að vetrarlagi og slysahætta á honum mundi minnka verulega.
Af þessum ástæðum, hinni brýnu þörf, sem er fyrir sterkari hlekk fyrir Hvalfjörð á milli vegagreinanna annars vegar á Vestur- Norður- og Austurlandi og hins vegar á Suðurlandi, vegna þarfar á betri og greiðari flutningum og vegna aukins öryggis höfum við tveir þm. leyft okkur að flytja þáltill. þess efnis, að ríkisstj. yrði falið að athuga möguleika á lántöku til að ljúka vegarlagningu fyrir Hvalfjörð og gera veginn hæfa undirstöðu undir varanlegt slitlag. Við gerum ekki eins miklar kröfur og sumir aðrir í nágrenni höfuðstaðarins, en viljum hins vegar miða þær framkvæmdir, sem hægt verður að ráðast í á næstunni, við það, að jafnskjótt og fjárráð verða fyrir hendi, verði hægt að leggja varanlegt slitlag á þennan veg.
Ég vil svo að lokum, herra forseti, leggja til, að umr. verði frestað og till. vísað til hv. fjvn.