17.11.1961
Efri deild: 18. fundur, 82. löggjafarþing.
Sjá dálk 1498 í B-deild Alþingistíðinda. (1222)
77. mál, Hæstiréttur Íslands
Dómsmrh. (Jóhann Hafstein):
Herra forseti. Eins og fram kemur í grg. fyrir þessu frv., er það samið af dómurum hæstaréttar og Theódóri B. Líndal prófessor eftir tilmælum Bjarna Benediktssonar forsrh. og fyrrv. dómsmrh. Ástæðan fyrir því, að Þetta frv. er flutt, er sú. að nauðsyn hefur þótt til bera að endurskoða nokkur ákvæði eldri laganna um hæstarétt og breyta þeim með hliðsjón af fenginni reynslu, og má segja, að það sé að verulegu leyti að því stefnt að gera öruggari málsmeðferðina fyrir hæstarétti að ýmsu leyti. Það á við í sambandi við reglurnar um áfrýjun til hæstaréttar. Það hefur þótt nokkuð bera á því, að það safnaðist of mikið af smámálum fyrir réttinn, og eru þess vegna hækkaðar kröfurnar. Þegar um fjárkröfur er að ræða, kröfur einkaréttareðlis, þá er, eins og segir í athugasemdunum við 3. gr., hækkuð í 5 þús. kr. sú krafa. Hún má ekki vera undir því, til þess að henni verði áfrýjað til hæstaréttar, og Þó er Þarna farið, eins og vikið er að, allmiklu lægra eða gerðar minni kröfur en í nágrannalöndum okkar, t.d. í Danmörku. Einnig er að Því stefnt, eins og vikið er að sérstaklega í grg. og Þeir, sem sömdu frv., telja höfuðnýmæli frv., sem er í 32. gr., að gera, ef svo mætti segja, öruggari málsmeðferðina, þó einkum og sér í lagi varðandi undirbúninginn, áður en málin koma fyrir í hæstarétti, en reynslan hefur sýnt, að Það vill verða allmikið af frestum, bæði áður en mál eru tekin til flutnings og undir málflutningnum og kannske að honum loknum, af Þeim sökum, að Það skorti á öflun gagna. Því eru gerðar ríkari kröfur en áður, að gerð sé grein fyrir meginatriðum, sem máli skipti, í málflutningnum, á hverjum höfuðsjónarmiðum málflytjandinn ætli að byggja sínar kröfur, bæði lagaákvæðum og öðrum atriðum eða lagakenningum o.s.frv. Það er að vísu svo, að Það er ekki fullt samkomulag um Þetta atriði á milli Þeirra, sem stóðu að samningu frv. Theódór Líndal gerir sérstaklega grein fyrir sinni afstöðu, en hún er byggð á Því, að hann virðist óttast Það nokkuð, að Þessar auknu kröfur, sem gerðar eru um Það að leggja fram nánari skriflegar skýrslur eða greinargerð um málið en áður, dragi úr gildi hins munnlega málflutnings, sem Þó er eitt aðalatriðið í löggjöfinni, og Þess vegna hefur hann fyrirvara um 6. tölulið 32. gr., Þar sem segir: „Lög Þau, sem aðili hyggst vitna til, svo og Þau lagarök, er aðili vill bera fyrir sig, með tilvísun til dóma og fræðikenninga.“ Það á hann að taka fram eða semja um gagnorða greinargerð. Ágripi samkv. 30. gr. á að fylgja gagnorð grg. um ýmis atriði, eins og talið er upp í Þessari grein, en í síðasta töluliðnum eru Þessi sérstöku atriði, sem ég vitnaði til.
Það er, held ég, ekki ástæða til að fylgja málinu úr hlaði með fleiri orðum, en hins vegar verður að víkja að Því, sem bent er á, að Þetta frv. er miðað við, að frv. til I. um meðferð einkamála í héraði, sem áður hefur verið lagt fyrir Þessa hv. d., verði að lögum eigi síðar en þetta frv., og af Þeim sökum verður að gera ráð fyrir, að þau verði að fylgjast að í meðferð málsins, eða að minnsta kosti þegar kemur að afgreiðslu Þessara mála í d., eins og augljóst er af efni hvors tveggja frumvarpanna.
Ég vil svo leyfa mér að leggja til, að málinu verði að lokinni Þessari umr. vísað til 2. umr. og allshn.