06.03.1963
Sameinað þing: 35. fundur, 83. löggjafarþing.
Sjá dálk 478 í D-deild Alþingistíðinda. (3350)
250. mál, síldariðnaður á Vestfjörðum
Sjútvmrh. (Emil Jónsson):
Herra forseti. Þáltill. sú, sem hér er spurt um framkvæmd á, var barin fram og samþ. á Alþingi 1960 og hljóðaði svo, með leyfi hæstv. forseta:
„Alþingi ályktar að skora á ríkisstj. að láta fram fara athugun á því fyrir næstu síldarvertíð, hvernig stuðla megi að starfrækslu síldarverksmiðlanna á Ingólfsfirði og Djúpuvík í framtíðinni. Enn fremur verði athugað, hvar heppilegast sé að koma upp síldarverksmiðjum og feitfiskbræðslum í sambandi við fiskimjölsverksmiðjur.“
Á s.l. Alþingi var borin fram fsp. af hv. 4. landsk. þm., sem — með Leyfi hæstv. forseta — hljóðaði svo:
„Hvað hefur ríkisstj. gert til framkvæmdar á till. til þál., sem samþ. var á Alþingi 27. maí 1960, um síldariðnað á Vestfjörðum?“
Þessari fsp. var þá svarað og skýrt frá því, að ríkisstj. hefði haft samband við eigendur síldarverksmiðjanna á Ingólfsfirði og á Djúpuvík, strax eftir að þáltill. 1980 var samþ., og þeir inntir eftir því, hvað gera þyrfti til að halda þessum verksmiðjum gangandi, ef til þyrfti að taka. Þeir gerðu báðir grein fyrir því, hvað til þess þyrfti, og nefndu upphæðir í því sambandi, en hvorugur óskaði eftir að hefja þessar framkvæmdir, á meðan ekki væri meira vitað til síldarinnar heldur en þá var. Þessi bréf, ætla ég, að ég hafi lesið upp í fyrra, þegar fsp. kom þá fram um framkvæmd þáltill., ég sé ég ekki ástæðu til að endurtaka það hér nú.
Þá var einnig síldarverksmiðjum ríkisins skrifað og þær inntar eftir því, hvort þær gætu og vildu hugsa, sér að taka að sér framkvæmdir í því máli, sem þáltill. fjallaði um. Svar barst frá þeim, og ætla ég, að ég hafi einnig lesið það upp í fyrra, þegar málið var hér til umr. eða um það spurt, en aðalniðurstaðan hjá síldarverksmiðjum ríkisins var þessi, með leyfi hæstv. forseta: Vegna aflabrests þess, sem verið hefur á síldveiðisvæðinu vestan Skaga s.l. 17 ár, telur stjórn síldarverksmiðja, ríkisins ekki fært að mæla með því, að síldarverksmiðjur ríkisins leggi í kostnað við að stuðla, að starfrækslu síldarverksmiðjanna á Ingólfsfirði og Djúpuvík. Og svo er endanleg niðurstaða síldarverksmiðjanna þessi: Telur verksmiðjustjórnin, að beina þurfi framkvæmdum að þeim stöðum, þar sem líklegast er, að um verulega vinnslu síldar geti orðið að ræða.
Eins og öllum er kunnugt, hafa, síldveiðarnar aukizt ákaflega mikið s.l. tvö ár og gífurleg fjárfesting verið um hönd höfð til að reyna, að taka við þeirri síld, sem á land bærist, til bræðslu, ef ekki væri hægt að vinna hana öðruvísi. Í þeirri veru hafa síldarverksmiðjurnar á Austfjörðum verið stækkaðar og þeim fjölgað. Á s.l. ári voru síldarverksmiðjurnar í Faxaflóa einnig endurbættar mjög verulega og nýjar stofnaðar. En þó verður það að segjast, að þrátt fyrir alla þessa aukningu hefur ekki tekizt að verða við öllum þeim óskum, sem fram hafa, komið á þeim svæðum, þar sem ógrynni af síld hefur verið vaðandi og ekki hægt að fullnýta þess vegna. M.ö.o.: viðfangsefnin í síldariðnaðinum hafa öll verið á þeim stöðum, þar sem veiðin hefur verið mest og veiðimagnið hægt að auka eða líkur til þess að væri hægt að auka, það, og hefur ríkisstj. — þess vegna talið rétt, að þannig yrði í mólin faríð og á þeim haldið, að fyrst. yrði leitazt við að verða við óskum þeirra manna, sem búsettir eru eða hafa sína starfsemi um hönd rétt við þau mið, þar sem síldin er vaðandi, en láta. hitt mæta afgani. Það verður að segjast eins og það er, þar sem engin síld hefur verið til verksmiðjuvinnslu, svo að nokkru verulegu hafi numið, að segja má, þar hafa ekki verið stofnaðar verksmiðjur. Ein verksmiðla hefur verið starfandi fyrir vestursvæðið að norðan, það er síldarverksmiðjan á Skagaströnd, en í hana hefur ekki tekizt að fá, nema mjög takmarkað magn af síld og það ekki heldur, þó að þessi aukning hafi átt sér stað á heildarveiðimagninu, sem orðið hefur á s.l. ári og árinu 1981.
Ég fyrir mitt leyti tel sjálfsagt ag eðlilegt, að tekið sé undir það, sem hv. fyrirspyrjandi sagði í niðurlagi sinnar ræðu hér áðan, að leitazt verði við að kanna til hlítar, hvort ekki sé hægt að finna eitthvert síldarmagn á þessum slóðum, meira en verið hefur, og hafa vissulega verið uppi nokkris tilburðir um það, þó að betur hafi kannske mátt vera. En á meðan málin standa svo, að sums staðar á landinu er mikið síldarmagn vaðandi og of fáar verksmiðjur til að vinna það, þá, hefur ríkisstj. talið, að þau bæri að sinna óskunum fyrst, en láta hitt heldur bíða., þangað til sýnt væri, að í þær verksmiðjur, sem þar eru byggðar, væri hægt að fá einhverja þá veiði, sem líklegt væri að gæti staðið undir kostnaðinum.