24.10.1963
Neðri deild: 5. fundur, 84. löggjafarþing.
Sjá dálk 2169 í B-deild Alþingistíðinda. (1624)
Olíugeymar í Hvalfirði
Eysteinn Jónsson:
Herra forseti. Það eru aðeins örfá orð út af þessum orðaskiptum, vegna þess að ég átti um daginn nokkurn þátt í að ræða þetta mál.
Hér á dögunum, þegar málið var rætt utan dagskrár, lagði hæstv. utanrrh. mjög mikla áherzlu á að láta líta þannig út a.m.k., svo að ekki sé meira sagt, að dr. Kristinn Guðmundsson hefði samþykkt hernaðarframkvæmdir í Hvalfirði á árunum 1955 og 1956, eða hlyti að hafa gert það, menn gætu sagt sér það sjálfir af samhengi málsins, að hann hlyti að hafa gert það, og smátt og smátt varð úr þessu fullyrðing af hendi hæstv. ráðh. um, að þetta hlyti að hafa átt sér stað, menn gætu séð það af öllu samhengi o.s.frv., o.s.frv., eins og hann útmálaði þetta með mörgum orðum. Og tvö atriði dró hann fram sérstaklega í því sambandi. Annað var, að einhverjar áætlanir hefðu verið gerðar í sambandi við infrastructure-framkvæmdir á vegum NATO, sem snertu Hvalfjörð. Þar hefði verið liður um framkvæmdir í Hvalfirði og þessi liður hlyti að hafa verið settur þarna inn með samþykki dr. Kristins Guðmundssonar, af því að hann hefði verið forseti í Atlantshafsbandalaginu, þegar þetta átti sér stað. Ég vil bara undirstrika, að dr. Kristinn Guðmundsson hefur í viðtali við Tímann, eins og raunar kom hér fram áðan, lýst því yfir alveg afdráttarlaust, að engin slík áætlun hafi verið gerð undir sínu forsæti í NATO né komið til tals eða mála á þeim fundum, sem hann hafi verið á í þeirri stofnun, og ætla ég, að þetta sé fullgreinilegt svar við þessum lið málsins. Og ég veit ekki, hver ætti að vita betur en dr. Kristinn Guðmundsson sjálfur, hvað gerðist að þessu leyti á þeim fundum, sem hann mætti á í NATO.
Hitt atriðið var svo það, sem hæstv. ráðh. gaf í skyn og magnaði sig svo að lokum upp í að fullyrða næstum því alveg, að þessar framkvæmdir hlytu að hafa verið samþykktar af ráðh. Ég benti á, að það væri alveg óhugsandi, að þetta geti verið rétt, þar sem t.d. ég, sem hafði mjög náið samstarf við ráðh. á þessu tímabili, og t.d. þáverandi formaður Framsfl. og þeir, sem voru með honum í stjórninni, hefðum alls ekki neitt slíkt samþykkt og það gæti þess vegna alls ekki komið til mála, að dr. Kristinn hefði samþykkt slíkar framkvæmdir. Og í þessu viðtali, sem hann hefur átt við Tímann, tekur hann þannig til orða, að þeim málaleitunum, sem hafi komið nokkrum sinnum fram, hafi verið hafnað, og ég held, að það hljóti að vera á vitorði allra, sem höfðu með þessi mál að gera meira eða minna á þeim árum, að það var ekki fallizt á að byggja hernaðarmannvirki í Hvalfirði, enda er reynslan ólygnust, því að þau hafa alls ekki verið byggð. Og það er fyrst núna, sem ráðgert er, a.m.k. að því er manni skilst, að leyfa slíkt. Að færa það fram sem rök í þessu, ef rök skyldi kalla, eða reyna að skjóta fótum undir aðdróttanir eða dylgjur um þetta efni með því að vísa í viðtal við aðmírál Wright frá þessum árum, þar sem hann hafi sagt, að hann vonaði, að þetta fengist, nær engri átt. Hvað gat aðmírállinn annað sagt en hann vonaði, að hann gæti komið þessu fram? Honum hefur sjálfsagt verið falið að reyna að koma þessu fram, og eins og kemur fram hjá dr. Kristni í Tímanum, þá skilst manni, að það hafi nokkrum sinnum, jafnvel hvað eftir annað, verið talað um þetta. Mér finnst satt að segja ekki sæmandi hæstv. ráðh. að segja út frá þessu, eins og hann gerði áðan, að hann láti menn svo um að gizka á, — hann notaði það orðalag, að hann láti menn svo um að gizka á, hvort aðmírállinn hefði látið í ljós von um þetta, ef íslenzkur ráðh. hefði ekki verið búinn að samþykkja það!
Aðalatriðið í málinu er aðeins eitt, og það er, hvað hafi verið samþykkt af Íslands hendi af utanrrh., og það liggur fyrir frá honum í þeirri yfirlýsingu, sem hann hefur gefið.