27.02.1964
Efri deild: 53. fundur, 84. löggjafarþing.
Sjá dálk 485 í D-deild Alþingistíðinda. (2769)
40. mál, rannsóknarnefnd til rannsóknar á verðbréfa- og víxlakaupum
Flms. meiri hl. (Ólafur Jóhannesson):
Herra forseti. Eins og hv. frsm. meiri hl. hefur gert grein fyrir, gat allshn. ekki orðið sammála um afgreiðslu þessa máls. Við hv. 1. þm. Vestf. og ég leggjum til, að þáltill. sú um skipun rannsóknarnefndar, sem hér liggur fyrir, verði samþykkt. Sú till. okkar er í samræmi við þá afstöðu framsóknarmanna til þessa máls, sem lýst var við 1. umr. um þátilli. þessa, en við þá umr. málsins gerði ég grein fyrir þeim ástæðum, sem lágu til þeirrar afstöðu flokksins. Þar sem ekkert nýtt hefur komið fram við athugun n., get ég að mestu látið nægja að vísa til þess, sem þá var sagt.
Í máli sem þessu er, eins og komið er, eina rétta leiðin sú að fá öll spilin lögð á borðið. Það væri raunverulega gert með rannsókn þingkjörinnar nefndar. Með slíkri rannsókn væri í öllu falli gerð heiðarleg tilraun til þess að komast að hinu sanna í þessu máli, þ.e. hvort nokkur fótur sé fyrir þeim sakargiftum, sem fram hafa verið bornar. Slík rannsókn er jafnnauðsynleg til þess, að þeir, sem sekir kynnu að reynast um ámælisvert atferli, fái sinn áfellisdóm, hvort heldur er fyrir dómi eða í almenningsáliti, og til þess, að hinir, sem röngum sökum kynnu að hafa verið bornir, fái fulla uppreisn í almenningsálitinu. Mér er að sjálfsögðu mætavel ljóst, að rannsókn sem þessi er miklum erfiðleikum bundin, en hún er þó að mínu áliti á engan hátt óframkvæmanleg. Verði skilizt við þetta mál á þann veg, sem stjórnarflokkarnir leggja nú til, upplýsist ekki, hvað satt er og rétt í málinu. Ein afleiðingin af því verður m.a. sú, að hætt er við því, að sumir þeirra, sem hér hafa komið við sögu, liggi um ófyrirsjáanlegan tíma undir óverðskulduðum grun í almenningsálitinu.
Ég get ekki betur séð en ástæður þær, sem hv. nefndarmeirihl. færir fram til rökstuðnings frávísunartill., séu hreinar tylliástæður. Sé ég því ekki ástæðu til að eyða orðum að þeim. Þó vil ég aðeins benda á, að þingkjörin nefnd með sérstöku rannsóknarvaldi samkv. 39. gr. stjórnarskrárinnar er auðvitað ekki að neinu leyti sambærileg við þingkjörin bankaráð, auk þess sem rannsókn gæti einmitt m.a. beinzt að því, hvort bankaráð hefðu gert skyldu sina, eins og reyndar hv. frsm. meiri hl. n. benti hér áðan réttilega á. Ég hef bent á það áður, að ég tel æskilegt, að það verði gripið oftar til slíkra sérstakra rannsóknarnefnda af þingsins hálfu heldur en átt hefur sér stað til þessa. Það er svo, að það er æskilegt, að rekstur þjóðfélagsstofnana fari fram að sem mestu leyti fyrir opnum tjöldum. Rannsókn þingkjörinnar nefndar mundi stuðla að því að skapa þá trú hjá almenningi, að rekstur þvílíkra stofnana færi þannig fram, og mundi skapa almennt aðhald. Sú spurning, sem hér liggur fyrir til úrlausnar og ákvörðunar, þ.e.a.s. hvort skipa á sérstaka rannsóknarnefnd eða ekki, liggur annars svo ljóst fyrir að mínum dómi, að ég sé ekki ástæðu, herra forseti, til að fjölyrða frekar um hana.