27.04.1965
Neðri deild: 73. fundur, 85. löggjafarþing.
Sjá dálk 459 í C-deild Alþingistíðinda. (2586)
175. mál, bann gegn botnvörpuveiðum
Flm. (Guðlaugur Gíslason) :
Herra forseti. Hv. 5. þm. Austf. (LJós) taldi, að frv. þetta væri í litlu samræmi við þann megintilgang, sem útfærsla fiskveiðimarkanna hefði átt að hafa á sínum tíma. Ég er honum ekki sammála um þetta. Eins og sagt er í grg., var annar megintilgangur með útfærslu fiskveiðimarkanna örugglega sá, að Íslendingar gætu einir hagnýtt fiskimiðin og þá eftir þeim leiðum að sjálfsögðu, sem eðlilegastar og hagkvæmastar væru á hverjum tíma og hverjum stað. Ég vil benda á og mjög undirstrika það, að frv. gerir ráð fyrir því, að áður en til þess kæmi, að ráðh. veitti nokkra undanþágu um leyfi til botnvörpuveiða með fiskivörpu, ætti að leita þar álits Fiskifélags Íslands. Ég hygg, að við getum verið sammála um, að Alþ. og ríkisstj. hljóta á hverjum tíma mjög að fara eftir því, sem sérfræðingar okkar á þessu sviði álíta og meta. Ég geri mér alveg ljóst og er alveg sammála því, að okkur ber að sýna þar alla varfærni, en aðstaðan er að mínum dómi, a.m.k. sums staðar, þannig, að það megi nýta fiskimiðin betur, en nú er gert og þá einnig með botnvörpu, án þess að það þurfi að valda tjóni.
Ég tel alveg eðlilegt, að það sjónarmið komi hér fram, að tímabært sé orðið, að heildarathugun fari fram á, hvernig fiskveiðimálum okkar verði bezt fyrir komið, því get ég út af fyrir sig verið alveg sammála. Hins vegar liggur það alveg ljóst fyrir, að þorskveiðum með línu og nót verður ekki við komið, a.m.k. hér á svæðunum frá Reykjanesi austur með landi, að sumrinu til. Dragnótin hefur verið leyfð undanfarið á þessu svæði mestöllu eða öllu, en aðeins fyrir báta upp að vissri stærð. Ef ekki verður á þessu nein breyting, liggur það að sjálfsögðu alveg ljóst fyrir, að fiskveiðar munu mjög dragast saman á þessu svæði og í kjölfar þess fylgir að sjálfsögðu það, að atvinnusamdráttur verður mjög mikill í þeim sjávarþorpum, sem þarna eiga hlut að máli. Ég tel því mjög eðlilegt og tel alveg tímabært að leita álits sérfræðinga okkar, fiskifræðinganna og annarra þeirra, sem þekkingu og reynslu hafa í þessum málum, hvort það mundi valda nokkru tjóni á öðrum fiskveiðum eða fiskistofninum, þó að vélbátum yrðu leyfðar togveiðar á einhverjum tilteknum svæðum tiltekinn tíma, hvort það væri að vetri eða sumri til. Ég geri mér að sjálfsögðu einnig ljót, að það gæti legið fyrir það, sem hv. 5. þm. Austf. benti á, að hópur báta kæmi á það, sem hann nefndi Vestmannaeyjamiðin og stundaði þar veiðar. Við þessu er að sjálfsögðu ekkert að segja. Veiðar við land eru alls staðar frjálsar. Við höfum ekki farið varhluta af því undanfarnar tvær vertíðir, að hópur báta hvaðanæva að af landinu hefur komið með stórvirk og mikil veiðarfæri, þar sem er þorsknótin, á þessi mið og stundað þar veiðar, án þess að við teldum okkur hafa nokkra aðstöðu til að amast við því.
Hv. 1. þm. Austf. kom hér inn á dragnótaveiðarnar, var að mér fannst nokkuð uggandi yfir því og taldi, að ekki lægju fyrir nægjanlegar upplýsingar eða reynsla í sambandi við þær veiðar. Mér er ekki um það kunnugt, hvort hjá Fiskifélaginu liggja fyrir neinar beinar tölulegar upplýsingar í sambandi við þessar veiðar eða afleiðingar af þeim. Hins vegar er það vitað eða a.m.k. mér er það kunnugt, að á svæðinu kringum Vestmannaeyjar hafa yfir 40 ár verið stundaðar dragnótaveiðar að meira eða minna leyti. Ég hef ekki orðið þess var, að Vestmanneyingar sjálfir, sem nýta þessi mið, hafi talið, að þær hafi þar valdið nokkru tjóni, heldur miklu fremur má segja, að þær hafi að sumu leyti byggt upp það byggðarlag, með því að veiðarnar hafa að sumrinu til gefið þar oft mjög mikla atvinnu hjá fiskiðjuverunum.
Þó að farið yrði í það að skipa n., að mér skildist nú helzt bæði á hv. 1. þm. Austf. og hv. 5. þm. Austf., til þess að skipuleggja veiðar með net og nót, liggur það alveg ljóst fyrir, að ég tel, að það verði einnig að athuga nánar með þá möguleika, sem við að öðru leyti höfum með nýtingu fiskimiðanna og þá kannske sérstaklega yfir sumarið.
Eins og ég benti á í framsöguræðu minni og kemur fram í grg., hefur sú gerbreyting orðið á byggingu íslenzkra fiskiskipa, að hingað inn í landið hafa hin síðustu ár streymt ný og stór skip. Sjómenn sækja af eðlilegum ástæðum eftir skiprúmi á þessum skipum, bæði vegna aðstöðunnar og vegna meiri tekjuvonar. En þetta leiðir til þess, að stór hluti af vélbátum, sem fyrir eru, verður ekki mannaður út á þær veiðar, sem áður hafa verið stundaðar, þ.e. línu- og netaveiðar. Þetta er ekki orðið vandamál Vestmanneyinga einna. Línuveiðar eru því miður mjög að dragast saman og er það aðallega vegna þess, að til þess fæst ekki fólk. Ég tel útilokað annað, en það verði athugað mjög nákvæmlega, hvort ekki er hægt að finna rekstrargrundvöll fyrir þann fjölda báta, sem þarna á hlut að máli og einnig verði athugað af okkar sérfræðingum, hvort þessi leið, sem þetta frv. gerir ráð fyrir, sé ekki einnig fær, því að eins og fram kemur í því og ég hef hér undirstrikað, er ekki ætlazt til þess, að þetta verði gert, nema álít sérfróðra manna liggi fyrir um það og þeir telji það forsvaranlegt.