03.05.1966
Sameinað þing: 45. fundur, 86. löggjafarþing.
Sjá dálk 2651 í B-deild Alþingistíðinda. (2093)

Almennar stjórnmálaumræður

Landbrh. (Ingólfur Jónsson):

Herra forseti. Góðir áheyrendur. Stjórnarandstæðingar haga málstað sínum við þessar umr. á sama hátt og áður við svipuð tækifæri. Reynt er að villa um fyrir fólki og telja því trú um, að ríkisstj. og sú stefna, sem hún hefur mótað, leiði til vandræða, spilli þjóðarhag og skapi almenningi lélega lífsafkomu. Við þessar umr. hafa sumir stjórnarandstæðingar skotið yfir markið með svo öfgafullum málflutningi, að flestir vita, að þeir fara með ósatt mál. Þannig verða menn áhrifalausir á málþingum.

Umr. um stjórnmál eru nauðsynlegar og sjálfsagðar í lýðfrjálsu landi. Blöðin, sem útbreidd eru hérlendis, hafa mikilvægu hlutverki að gegna sem fréttablöð og vettvangur til upplýsinga um þjóðmálin. Þegar rangt er farið með málefni og staðreyndum snúið við, eins og oft vill verða, þegar mál eru sótt og varin af meira kappi en forsjá, reynir á dómgreind almennings til þess að það rétta fái að njóta sín. Lífsbaráttan hefur verið hörð í þessu landi, sérstaklega meðan þjóðin hafði hvorki getu né þekkingu til þess að nýta gæði landsins og fiskimiðin. Þetta hefur breytzt á síðari tímum. Vísindin efla alla dáð. Þekkingin er það afl, sem gerir þjóðunum mögulegt að hagnýta þær auðlindir, sem fyrir hendi eru. Við Íslendingar höfum á skömmum tíma tileinkað okkur tækniframfarir, uppbyggingu og framleiðslu, sem byggð er á þekkingu og reynslu. Eigi að síður á þjóðin eftir að læra margt á sviði framfara, sem opnar ný svið, nýja möguleika til þess að hagnýta þau verðmæti, sem þjóðin hefur, m.a. með því að fullvinna hráefnin, nýta orkuna, sem geymd er í fallvötnunum og jarðgufunni. Í krafti þekkingar og reynslu mun jarðargróður stóraukast. Ár og stöðuvötn verða fyllt með silungi og laxi og verðmæti sjávaraflans mun margfaldast með því að hagnýta hann á fullkominn hátt. Við Íslendingar höfum margs konar möguleika til aukinnar verðmætaöflunar.

Vegna löggjafar, sem viðkemur landbúnaðinum, hefur tekizt að auka ræktunina og tryggja þeim, sem landbúnað stunda, lánsfé til framkvæmda í sveitunum. Löggjöfin gengur út frá því, að bændur búi við ekki lakari kjör en aðrar stéttir. Á því þingi, sem nú er að ljúka, hafa lög um verðlagningu búvöru verið endurbætt og þannig gengið frá málum, að einn aðili getur ekki gert l. óvirk, eins og átti sér stað s.l. haust. Nú verður eðlileg vinna bóndans, konu hans, skylduliðs og hjúa viðurkennd við útreikning verðlagsins. Er eðlilegra, að búvöruverðið miðist við alla framlagða vinnu við búið og rekstursgjöld heldur en miðað sé að einhverju leyti við ákvæðisvinnu og aflahlut sjómanna, sem er ávallt breytilegur. Í gróðurmoldinni er mikill fjársjóður. Landið er stórt. 4 millj. ha geta orðið gróið land á nokkrum áratugum. Láta mun nærri, að túnræktin nemi 90 þús. ha. Er það um 3% af því landi, sem talizt getur gott til ræktunar, en innan við 2% þess landsvæðis, sem mætti græða upp með venjulegum hætti. Með vísindalegri ræktun plantna, réttri meðferð jarðvegsins við ræktun má örugglega auka mikið uppskeru og jarðargróður. Með tilraunum á þessu sviði hefur mikið áunnizt. En með áframhaldandi tilraunum mun þó vinnast miklu meira. Þannig getur framleiðslukostnaður búvöru lækkað til muna, þegar tímar líða, vegna ræktunar og hagræðingar í búrekstri. Framleiðsla landbúnaðarins hefur mikil vaxtarskilyrði. Er gott til þess að vita, þar sem fólkinu fjölgar ört í landinu og matvælaskortur er víða um heim. Landbúnaðurinn mun gera meira en framleiða matvæli fyrir íslenzka neytendur, þar sem búvörurnar eru úrvalshráefni. Með því að nýta framleiðsluna getur þjóðin fengið miklar gjaldeyristekjur og veitt miklum fjölda atvinnu við vinnslu vörunnar. Í stað þess að flytja ullina út óunna, mætti margfalda útflutningsverðmætið með því að vinna úr henni í landinu. Miklar líkur eru til, að tilraunir, sem unnið er að með hagnýtingu ullarinnar, geti aukið gæði hennar, þannig að vinna megi úr íslenzku ullinni vörur, sem hún var áður talin ónothæf í. Gærurnar eru fluttar úr landi óunnar. Aðrar þjóðir vinna úr íslenzkum gærum dýrar tízkuvörur, svo sem pelsa o.fl., sem er eftirsótt á heimsmarkaðinum. Hingað til lands þarf að fá færustu sérfræðinga til þess að vinna úr íslenzkum hráefnum, þ. á m. gærum og öðrum skinnum, sem eru eftirsótt hráefni til iðnaðar. Hér á landi ætti að sauma pelsa og fleiri tízkuvörur úr okkar ágætu gærum og skjólföt úr öðrum skinnum,. sem eru eftirsótt í hinum kaldari löndum. Með því að auka verðmæti skinna og ullar og nýta allt, sem verðmæti getur orðið af sláturfé, batnar aðstaðan til sölu á kjöti fyrir erlendan markað. Með ræktun og uppgræðslu má margfalda sauðfjárstofninn. Sauðfjárræktin verður arðsamleg fyrir bændur og þjóðarbúið.

Bandaríkin eru sennilega lengst komin í að hagnýta allt, sem að verðmæti má verða af sláturgripum. Hér á landi er miklum verðmætum kastað árlega í sláturhúsum. Meðferð á kjöti og sala á því úr landi á eftir að breytast í samræmi við fyllstu kröfur neytenda. Er vissulega ástæða til bjartsýni í því efni. Það er ekki rétt að gera mikið úr offramleiðslu í landbúnaði, þótt mjólkurframleiðslan hafi um sinn orðið meiri en fyrir innlenda markaðinn, það þarf ekki lengi að hafa áhyggjur af því. Með fiskirækt í ám og vötnum kemur ný atvinnugrein, sem færir í þjóðarbúið miklar tekjur. Það tekur nokkurn tíma að vinna upp fiskiræktina, en það mun eigi að síður takast og er nú að vakna almennur áhugi og skilningur fyrir þessu þýðingarmikla máli. Sjávaraflinn hefur gefið þjóðinni mestar gjaldeyristekjur. Landgrunnið allt á að verða fyrir Íslendinga eina. Jafnvel þótt aflamagnið vaxi ekki á miðunum, getur verðmæti aflans aukizt mjög mikið. Það hefur margt verið gert til þess að hagnýta aflann í samræmi við kröfur kaupendanna. Því verður þó ekki neitað, að mikið af aflanum er flutt úr landi sem hráefni til vinnslu. Hér á landi er t.d. engin lýsisherzlustöð. Hagnýting hráefnis í fullunna vöru og sala vörunnar í því formi krefst mikillar vinnu og þekkingar. Það mun taka talsverðan tíma að ná því marki, sem keppa verður að.

Þótt iðnaðurinn sé ungur að árum hér á landi, má segja, að þjóðin eigi góðan vísi að iðnaði, sem byggist á innfluttum hráefnum. Allur iðnaður þarf orku og helzt þarf hún að vera ódýr. Svo heppilega vill til, að Íslendingar hafa dýrmætan aflgjafa, sem eru fossarnir og jarðgufan. Í landinu hafa verið virkjuð aðeins 2% af því vatnsafli, sem telja má hagkvæmt til virkjunar. Þegar virkjuð eru við Búrfell 210 þús. kw., hafa 6% af þeirri vatnsorku, sem hagkvæm er til virkjunar, verið beizluð. Auk þess er jarðgufan geysimikill orkugjafi, sem einnig er hagkvæmt að virkja.

Með því að virkja við Búrfell á hagkvæmasta hátt verður virkjunarkostnaður mjög lítill. Virkjunarkostnaður við Sog, miðað við nútímaverðlag, næmi um 20 aurum á kwst., en við Búrfell tæplega 10 aurum. Með því að virkja við Búrfell með þessum hætti og selja til álverksmiðjunnar raforku, verður rafmagnsverð fyrir almenna notkun 62% ódýrara fyrstu árin heldur en yrði, ef virkjunin væri minni. Það vekur furðu manna, að stjórnarandstæðingar skuli vilja skattleggja almenning í landinu með því að leggjast gegn því, að virkjað verði á hagkvæman hátt. Á 25 árum fær þjóðin í hagnað við að selja rafmagn til álbræðslunnar 862 millj. kr. auk skatta og annarra tekna, sem af verksmiðjunni fást. Stjórnarandstæðingar hafa snúizt gegn stórvirkjun í Þjórsá og álbræðslunni á tilbúnum forsendum. Sumir vitna til þjóðarmetnaðar og halda því jafnvel fram, að samningar við svissneska félagið séu niðurlægjandi fyrir þjóðina og hættulegir sjálfstæði hennar. Til slíkra raka hefur áður verið gripið hér á landi, þegar nýjungar og stórframkvæmdir hafa verið í undirbúningi.

Við Mývatn verður byggð kísilgúrverksmiðja. Mun sú verksmiðja veita talsverða atvinnu og færa þjóðinni nokkra milljóna tugi árlega í erlendum gjaldeyri. Á 20 árum munu verða notuð um 4% af þeirri botnleðju, sem er í Mývatni. Ágreiningur hefur einnig verið á Alþ. og utan þings um þessar framkvæmdir. Þegar álverksmiðjan og kísilgúrverksmiðjan eru komnar í rekstur 1969, má reikna með, að um 400 manns vinni í þessum verksmiðjum. Stóriðja í þessu formi getur því ekki talizt stór atvinnugrein hérlendis. Hún verður ekki hættulegur keppinautur um vinnuaflið nú eða í framtíðinni. En þess konar stóriðja gerir mikið gagn, þótt það verði enn þýðingarmeira í framtíðinni að efla margs konar smáiðnað. Sé rétt á haldið, getur slíkur iðnaður aukið þjóðartekjurnar, sparað gjaldeyri og veitt mikla atvinnu í ört vaxandi þjóðfélagi. Aðrar þjóðir hafa miklar tekjur af ferðamönnum. Ísland mun verða ferðamannaland. Erlendir ferðamenn eyða gjaldeyri í landinu. Móttaka ferðamanna og fyrirgreiðsla við þá eykur þjóðartekjurnar. 1955 komu 9107 erlendir ferðamenn hingað til lands, 1960 12806 og 1965 28879 menn. Það stefnir í rétta átt í þessum málum.

Við sjálfstæðismenn vinnum að því að efla framkvæmdir. Við gerum okkur grein fyrir því, að lífskjörin geta ekki verið góð til lengdar, nema atvinnuvegirnir starfi og framleiðslan megi vaxa að magni og verðmæti.

Ég hef drepið á nokkur atriði, sem mikilvægt er, að verði framkvæmd. Ég hef bent á hina mörgu möguleika, sem þjóðin hefur til þess að tryggja efnahag sinn og auka framleiðsluna. Stjórnarandstæðingar segja, að flest fari illa úr hendi hjá núv. ríkisstj. Að sjálfsögðu mætti margt betur fara og stendur tíi bóta. Nauðsyn ber til, að almenningur fari í eigin barm og líti hlutlaust á málefni þau, sem um er að ræða. Verður þá ljóst, að síðustu ár eru mesti framfara- og uppbyggingartími þessarar þjóðar undir forustu núv. ríkisstj.

Það er nauðsynlegt vegna framtíðar þjóðarinnar og velgengni, að staðreyndirnar verði dregnar fram og þjóðin taki réttar ályktanir. Geri hún það ekki, gæti svo farið, að hún fengi aftur úrræðalausa ríkisstj. líka þeirri, sem var við völd árin 1956–1958, og kölluð hefur verið vinstri stjórnin. það var þá, sem þjóðin var að glata efnalegu sjálfstæði. Skuldirnar söfnuðust erlendis, gjaldeyrisskortur og vörumissir skapaði áhyggjur og erfiðleika. Atvinnuvegirnir voru að stöðvast í árslok 1958. Dýrtíðaraldan var skollin yfir, eins og þáv. forsrh. sagði, og ríkisstj. hafði engin ráð við vandanum. Vanda getur oft borið að höndum og reynir þá á, hvernig við honum er brugðizt. Á rúmlega 7 árum hefur mikil breyting orðið á högum þjóðarinnar. Út á við nýtur hún trausts. Í stað skulda hefur safnazt gjaldeyrisvarasjóður. Atvinnuvegirnir hafa verið efldir og framleiðslan stóraukizt. Atvinna hefur aldrei verið jafnmikil og tekjur manna eru jafnari og meiri en nokkru sinni fyrr. Íslendingar eru með tekjuhæstu þjóðum Evrópu. Það hefði þótt ótrúlegt fyrir fáum árum. Þetta er árangur af uppbyggingu atvinnuvega undir forustu ríkisstj. Við sjálfstæðismenn munum beita okkur fyrir því, að uppbygging og framfarir haldi áfram, svo að þjóðarhagur megi fara batnandi. Það er vissulega gott til þess að vita, að fram undan eru ótal viðfangsefni, sem vinna ber að og til heilla horfa. Framfaramálin komast í framkvæmd og verða að veruleika, ef stefna okkar sjálfstæðismanna verður ráðandi. — Góða nótt.