24.02.1967
Sameinað þing: 25. fundur, 87. löggjafarþing.
Sjá dálk 370 í D-deild Alþingistíðinda. (2461)
57. mál, lækkun dráttarvaxta í fiskveiðasjóði og stofnlánadeils Búnaðarbankans
Flm. (Björn Pálsson):
Herra forseti. Ég hef leyft mér ásamt hv. 4. þm. Reykn. að flytja hér þáltill., sem hljóðar svo:
„Alþ. ályktar að fela ríkisstj. að hlutast til um, að dráttarvextir í fiskveiðasjóði og stofnlánadeild Búnaðarbankans verði lækkaðir úr 1% á mánuði í 3/4% á mánuði eða sem svarar 9% á ári.“
Það er nú bæði, að það er þunnskipað í d., og eins hitt, að það er búið að ræða þetta mál nokkuð hér undanfarna daga, það hefur verið komið inn á þessi atriði, svo að ég sé ekki ástæðu til þess að vera mjög langarður, enda tekin fram í grg. helztu atriðin. En málið er þannig vaxið, að árið 1960 voru vextir hækkaðir í stofnlánadeildunum úr 4% í 6 1/2% og dráttarvextir hækkaðir í 12%. Þá voru víxlavextir hækkaðir úr eitthvað 7 1/2 og upp í 12%, og dráttavextir af víxlum voru þá að mig minnir 16%. Síðar var þessu breytt. Vextir hafa verið lækkaðir í tveimur áföngum og hækkaðir aftur um 1%, en nú munu dráttarvextir af víxlum vera 12%. Föstu vöxtunum i stofnlánsdeildunum hefur ekki verið breytt, þeir eru 6 1/2% enn þá og dráttarvextir hafa ekkert verið lækkaðir. M.ö.o.: það er búið að lækka dráttarvexti af víxlunum og lækka vexti af víxlum, en þessir dráttarvextir hafa ekkert verið lækkaðir af stofn lánunum, og þeir eru allt að helmingi hærri en vextirnir eru af lánunum, ef greitt er á réttum gjalddögum. En aftur á víxlunum munar það miklu minna. Ég eld því, að þetta miði að því að samræma eðlilega dráttarvexti í bönkunum, að færa þetta niður í 9%, mætti gjarnan færa þetta niður í 8%. Auk þess ber þess að gæta, að til stofnlánadeildanna eru viðkomandi aðilar skattlagðir. Bændurnir borga 1% af brúttótekjum sínum til stofnlánadeildarinnar, og sama er um fiskveiðasjóðinn að segja, þannig að það er ekkert óeðlilegt, að vextir séu eitthvað lægri í stafnlánadeildunum heldur en af lausaskuldum í bönkunum.
Mér kom það því dálítið á óvart, þegar sjútvmnh. lýsti því yfir hér um daginn, að það mundi valda ósamræmi í vaxtagreiðslum bankanna að lækka þetta. Það sýnir bara algert skilningsleysi þeirra manna, sem með þessi mál fara, að halda þessu fram. Ég innti hann eftir því þá, hvað hann áliti um þetta, því að hann er nú yfirmaður í sjávarútvegsmálum. Hann svaraði því engu .hér í ræðu, en ég hitti hann hér niðri í þinghúsinu og spurði þá um þetta, sagðist vilja fá að vita það, og þá sagði hæstv. ráðh. mér, að hann áliti dráttarvextina of háa.
Nú er það þannig, að það er búið að taka af þinginu völdin u m að ákveða vexti, en ég leit svo á, að það væri leyfilegt að bera fram auðmjúk tilmæli um það að fá einhverju breytt, að það væri ekki orðið lakara en það var hjá Magnúsi lagabæti, þegar hann sendi Loðinn lepp hér, þá leyfði Loðinn það, að bændur færu auðmjúklega fram á breytingar, ef þeim líkaði eitthvað illa, er þeir væru búnir að samþykkja þetta, og ég hélt, að það væri leyfilegt.
Við komum með þessa till. í fyrra, við hv. 4. þm. Reykn., og hún var aldrei afgreidd í n. Henni var vísað til fjvn., en aldrei afgreidd. Formaður fjvn. sagði mér, að hún hefði verið rædd á tveimur fundum, og mér skildist, að það væri ekki andstaða gegn henni, enda er dálítið erfitt að verja það. En hún var bara aldrei afgreidd, sennilega eftir fyrirmælum frá ríkisstj. að afgreiða ekki slíkar till., það væri móðgun sennilega við hátignina í Seðlabankanum að vera nokkuð að impra á svona hlut. Það er eins með okkur og Frakka, þegar þeir höfðu Napóleon, að hann vissi allt og gat allt.
En það, sem ég óskaði eftir, var, að ég vildi fá till. afgreidda, að hún kæmi inn í þingið, og þá sýndi það sig bara við atkvgr., hver væri á móti og hver með. Við erum vanir því í stjórnarandstöðunni, að það séu ekki samþ. frá okkur till. En mér finnst bara ekki rétt þingræðisleg aðferð að salta mál, sem eru jafnaugljós og þetta, og þess vegna flytjum við þessa till. aftur. Ég vil fá það fram, hverjir eru með þessu og hverjir eru á móti því, og ég álít, að þm. eigi heimtingu á því að fá mál afgreidd í n. Það á náttúrlega enginn heimtingu á því, að menn samþykki hana, nema þeir álíti það rétt, þegar í þingið er komið, en það á ekki að afgreiða mál þannig að senda það til n. og afgreiða það aldrei, allra sízt mál. sem eru jafnaugljós og þetta. Ef þetta væri ákaflega flókið mál, sem væri erfitt fyrir þm. að taka afstöðu til. væri náttúrlega hægt að afsaka það, og þeir ættu þá alltaf að geta afgreitt það með dagskrá, sem gæti hljóðað eitthvað á þá leið, að við ættum alls ekkert að vera að tala um neina vexti hér í þinginu, það væri Seðlabankans mál. og þá hefðum við það.
Nú vil ég óska eftir því, að umr. um þessa þáltill. verði frestað, henni verði vísað til fjvn., og vænti þess að fá að heyra eitthvað frá þeirri hv. n., áður en þingi er slitið. Ég get tekið það fram í þessu sambandi, að þessi bátanefnd, sem starfaði, leggur til, að þetta sé gert, þessir vextir séu lækkaðir í þetta, sem við stingum upp á hér, og þar er maður úr hverju m flakki, þannig að ég hygg, að það sé ekkert álitamál í flokkunum um þetta. En svo koma aftur þessi skilaboð í gegnum hæstv. sjútvmrh., að bankinn telji þetta ósamræmi í vöxtum og það megi ekkert eiga við það. Nú eru þetta ekki neinir aular þarna í bankanum, þó að þeir séu náttúrlega ekki vanir landbúnaðarstörf um eða sjávarútvegi eða slíku, og þeir ættu að skilja prósentureikning. Þá getur það ekki verið af því, að mennirnir séu svo blindir, að þeir sjái ekki, að það er ósamræmi í þessu, því að vextir af stofnlánunum eru lægri en af óreiðuvíxlum og af víxlum, og því ættu þá dráttarvextirnir ekki líka að vera lægri? Það er ekki það, heldur hitt bara, að þessir herrar vilja alls ekki, að þingið láti neitt vilja sinn í ljós um þessa hluti. Þess vegna vil ég fá það fram, hvort það er yfirleitt leyfilegt, að þingið láti óskir í ljós um þetta. Er það orðið svo, er búið að taka það mikil völd af þinginu, að það megi ekki einu sinni óska eftir breytingum?