31.10.1967
Efri deild: 10. fundur, 88. löggjafarþing.
Sjá dálk 155 í C-deild Alþingistíðinda. (2211)
31. mál, byggingasamvinnufélög
Flm. (Einar Ágústsson):
Herra forseti. Á þskj. 31 flyt ég ásamt hv. 3. þm. Norðurl. v. frv. til l. um byggingarsamvinnufélög. Sams konar frv. flutti ég einnig á síðasta þingi í hv. Nd. Því frv. var vísað til n. og kom þaðan aldrei aftur frekar en mörg önnur frv. Ég vil nú vona og mælast til þess, að þetta nýkjörna þing láti þetta mál fá þinglega meðferð og felli þá frv., ef mönnum sýnist ekki, að þeir geti samþ. það, fremur en að láta það sofna út af, eina og örlög þess urðu í fyrra. En auðvitað óska ég þess, að frv. verði samþ.
Í raun réttri er hér aðeins um breytingu á eldri lögum að ræða, en til hægðarauka fyrir hv. þm. að átta sig á þeim breytingum, sem í frv. felast, þá hef ég flutt málið í frv.-formi, en ekki sem brtt. við eldri lög, sem vitanlega hefði þó verið hugsanlegt að gera. En önnur ástæða til þess og e.t.v. veigameiri að flytja sérstakt frv. er sú, að lögin um byggingarsamvinnufélög eru nú orðin ein eftir af þeirri lagasetningu, sem upphaflega var gerð um opinbera aðstoð til íbúðarhúsabygginga í kaupstöðum og kauptúnum, þar sem ákvæðin um verkamannabústaði eru orðin að sérstökum lögum, eins og allir hv. dm. vita. Hér er ekki um neinar stórkostlegar breytingar að ræða frá gildandi lögum, nema e.t.v. má segja að því er viðkemur tveim atriðum. Það, sem ég hygg, að mest hafi háð vexti og viðgangi byggingarsamvinnufélaganna, starfsemi þeirra nú á síðari árum a.m.k., er aðallega tvennt. Það er annars vegar skortur á hæfum byggingarlóðum, sem hefur verið a.m.k. hér í Reykjavík og e.t.v. víðar hér á Faxaflóasvæðinu. Hins vegar er svo vafalaust miklu gildari ástæða fjárhagsleg vangeta félaganna til að þjóna tilgangi sínum. Þetta eru auðvitað þau tvö atriði, sem öllum þeim fjölda manna, sem fást við byggingaframkvæmdir, hefur reynzt erfiðast að glíma við, svo að það er ekkert nýtt í því, að þetta eigi sérstaklega við um byggingarsamvinnufélög. T.d. hafa byggingarmeistarar hér í borginni nú nýverið bundizt samtökum um það að leita til hins opinbera um fyrirgreiðslu til starfsemi sinnar, og það, sem þeir leggja höfuðáherzlu á í sinni samþykkt, er einmitt þetta tvennt, að þeim verði veitt frekari aðstoð við útvegun byggingarlóða og að þeir fái meiri aðgang að lánsfjármagni en unnt hefur verið að veita þeim til þessa.
Ég mun hér á eftir í stuttu máli leitast við að gera hv. þdm. grein fyrir þessu máli. En áður en ég kem að einstökum greinum frv., langar mig til þess að fá að segja örfá orð um húsnæðismálin almennt.
Það er vafalaust dómur okkar allra, sem hér erum inni, og þarf þá ekki neinn rökstuðning frá minni hálfu, að það er brýn þörf á því að koma húsnæðismálunum í betra horf. Raunverulega velmegun hvers þjóðfélags má ekki hvað sízt marka af því, hvernig húsnæðismálunum er fyrir komið. Það er rétt, að talsvert miklu fjármagni er nú varið til íbúðabygginga af opinberri hálfu. Sá stuðningur hefur vaxið mjög mikið að krónutölu undanfarin ár. En þó hygg ég, að menn geti sameinazt um að segja, að verulega skorti enn á, að viðunandi marki hafi verið náð. Hinn 1. júlí s.l. var byggingarkostnaður samkv. útreikningi Hagstofunnar kr. 2768.85 á hvern teningsmetra, en samkv. því kostar þá að byggja meðalíbúð, 370 teningsmetra meðalíbúð, með núverandi verðlagi 1 millj. 24 þús. kr. Lán húsnæðismálastjórnar eiga á þessu ári að geta komizt upp í 380 þús. kr. á hverja íbúð, en auk þess eiga félagar í Alþýðusambandi Íslands rétt á allt að 75 þús. kr. viðbótarláni. Það er enn þá enginn búinn að fá 380 þús. kr. lán úr byggingarsjóðnum, það er sjálfsagt að gera sér það alveg ljóst, að það eru núna mjög langar biðraðir hjá húsnæðismálastjórn af mönnum, sem uppfylla öll skilyrði til þess að fá lán út á íbúðir sínar og eiga til þess skýlausan lagarétt samkv. gildandi ákvæðum, en fjármagnið er ekki fyrir hendi. Mér skilst, að í stuttu máli sé ástandið þannig, — það verður þá leiðrétt hjá mér, ef ég fer rangt með, að þegar athugun var gerð 15. marz í vor, voru um það bil 800 umsóknir, sem ekkert lánsloforð fengu þá og fá ekkert lánsloforð á þessu ári. En um 600 umsækjendur fengu lánsloforð eða loforð um það, að lán þeirra kæmi til útborgunar eftir 1. maí 1968, eins og það er orðað í þeim bréfum, sem þessum umsækjendum voru send. Síðan 15. marz s.l. hefur, að því er ég bezt veit, engin talning farið fram á þeim umsóknum, sem eftir það hafa borizt, en vafalaust skipta þær hundruðum. Og það eru engar líkur á því, að þessir menn fái lán úr byggingarsjóði fyrr en á árinu 1970.
Talsverður hluti af fjármagni byggingarsjóðs ríkisins hefur á þessu ári gengið til að standa undir framkvæmdum byggingarnefndarinnar í Breiðholti. Ég hef ekki upplýsingar um það og skal þá ekki heldur neitt spá um það, hversu háar fjárhæðir þar sé um að ræða, en mig minnir að ég hafi einhvers staðar séð frá því skýrt, að hinn 1, sept. s.l. næmi lán byggingarsjóðs til þessarar framkvæmdaáætlunar um það bil 69 millj. kr. Leiðir að líkum, að miklar fjárhæðir hafa síðan bætzt við þessa upphæð, vegna þess að einmitt eftir 1. sept. s.l. hefur verulega mikill skriður komizt á byggingarframkvæmdirnar í Breiðholti, eins og menn hljóta að gera sér grein fyrir, þegar menn hugleiða það, að það er þegar farið að úthluta þessum íbúðum, svo að ég tel víst, að þessi upphæð hljóti að hafa hækkað til mikilla muna. Ég veit ekki heldur, hvað ráðgert er, að þessar 283 íbúðir í Breiðholti, 1. áfanga, muni kosta mikið fullgerðar, en ég leyfi mér að gizka á það, að meðalverð íbúðanna verði einhvers staðar nálægt 800 þús. kr., þegar lagt er saman tveggja, þriggja herbergja og stærri íbúðir og svo einbýlishúsin. Þá mundi þessi áfangi eftir mínum útreikningi kosta einhvers staðar nálægt 225 millj. kr. Og þá er augljóst, að ef ekki verða gerðar sérstakar ráðstafanir til þess að útvega nýtt og annað fjármagn til að standa undir þessum framkvæmdum, eru ekki horfur á öðru en byggingarsjóður verði að standa undir þeim að verulegum hluta, a.m.k. til að byrja með, og verður þá lánsgeta hans á upphaflegu verksviði hans skert sem því nemur.
En jafnvel þótt hægt væri nú að efna þessi fyrirheit um fljóta og tafarlausa afgreiðslu þessara hámarkslána, sem ég áðan nefndi, þ, e. 380 þús. kr. út á íbúð að hámarki, og þær 75 þús. kr., sem félagar í A.S.Í. eiga að fá til viðbótar, sem allir viljum við nú vona, erum við þó sjáanlega langt á eftir nágrannaþjóðum okkar, en þær lána allt upp í 90% í þessu skyni. Þess vegna er ljóst, að verulegt átak þarf hér til að koma.
Það hefur oft verið rifjað upp hér á hv. Alþ., og ég skal því eyða litlum tíma í það að þessu sinni að sýna fram á, hversu verðbólguvöxturinn og húsnæðiskostnaðurinn eru svo sem tvær hliðar á sama málinu og hvernig þeir óhjákvæmilega hafa áhrif hvor á annan. Þess vegna er það alveg víst, að ef menn meina eitthvað með tali sínu um verðstöðvun og að draga þurfi úr verðbólguvextinum, er lausn húsnæðisvandans eitt af því sem allra fyrst kemur til álita í því efni. Jafnvel þótt það kæmi nú ekki til, svo sjálfsagt sem öllum virðist nú þykja það, er hitt öllum ljóst, að þjóðfélagið hefur ekki uppfyllt frumstæðustu skyldur eða kvaðir við einstaklinginn, fyrr en það hefur gert honum kleift að eignast viðunandi, hæfilegt húsnæði við viðráðanlegu verði, vegna þess að húsnæðið er ein af brýnustu þörfum fólksins. Þess vegna er augljóst, að Alþ. það, sem nú situr verður að auka fjárhagsgetu byggingarsjóðs og það því fremur sem allar líkur benda til þess, að a.m.k. sumir tekjustofnar sjóðsins dragist verulega saman á þessu ári, eins og t.d. launaskatturinn og skyldusparnaðurinn, vegna þess samdráttar í vinnu á þessu ári, sem þegar er farið að gæta, og svo náttúrlega vegna þess, að ekki er hægt að láta sjóðinn standa undir framkvæmdunum í Breiðholti með óbreyttum tekjustofnum.
Nú má auðvitað segja, að þessar hugleiðingar um byggingarmálin almennt snerti ekki það frv., sem hér er til umr., nema þá með óbeinum hætti, því að þetta frv. lýtur aðeins að einum þætti húsnæðismálanna, þ. e. að auka möguleika byggingarsamvinnufélaga til þess að gegna hlutverki sínu. Ég held, að það sé alveg vafalaust og raunar ómótmælt eða ég hef a.m.k. ekki séð því mótmælt, að með lagasetningunni um byggingarsamvinnufélög, sem upphaflega var gerð laust eftir 1930, hafi merkum áfanga verið náð í húsnæðismálum, og víst er það, að margir hafa notið góðs af þeirri lagasetningu. Það sýna hin fjölmörgu íbúðarhverfi, sem risið hafa fyrir forgöngu þess félagsskapar. En hinu er ekki heldur að neita. að nú á síðari tímum hafa byggingarsamvinnufélögin átt stöðugt örðugra en áður með að standa fyrir byggingum vegna fjárskortsins fyrst og fremst. Því frv., sem hér um ræðir, sem ég er að mæla fyrir, er ætlað að bæta nokkuð úr þessu.
Það er líka höfuðnauðsyn að vinna miklu kappsamlegar en gert hefur verið að því undir forustu húsnæðismálastjórnar að lækka byggingarkostnaðinn. Sá hluti laga um húsnæðismálastofnun, sem fjallar um ráðstafanir til lækkunar byggingarkostnaðar, hefur allt of mikið verið vanræktur. Í 2. gr. l. nr. 42 frá 1957 eru ábendingar um lækkun þessa kostnaðar í 12 liðum. Sum þeirra atriða eru vafalaust vel til þess fallin að hafa áhrif í framangreinda átt, en þau hafa mjög lítið komið til framkvæmda. Ég ætla ekki að þreyta hv. þdm. á að fara að lesa þessa gr. Hún er ykkur öllum vafalaust mætavel kunn. En ég leyfi mér þó að minna á, að í henni eru ýmsir liðir, sem lítt hafa verið framkvæmdir til þessa, t.d. þessir: Að koma á fót og annast leiðbeiningastarf í því skyni að lækka byggingarkostnað og koma á hvers konar umbótum í húsagerð og vinnutækni við byggingu íbúðarhúsa, enn fremur að leggja áherzlu á stöðlun sem flestra hluta til íbúðarhúsabygginga, fjöldaframleiðslu slíkra hluta og leiðbeininga til húsbyggjenda um notkun þeirra. Að beita sér fyrir að útvega hagkvæmar teikningar. Það hefur nokkuð verið gert að því. — Að beita sér fyrir endurskoðun byggingarsamþykktar, eftir því sem þörf krefur. — Að beita sér fyrir lækkun á verði byggingarefnis, með því m.a. að stuðla að hagkvæmum innkaupum, ég hygg, að lítið hafi verið gert að því. — Að beita sér fyrir því, að úthlutun lóða tefji ekki, að byggingar geti hafizt, ég veit ekki til, að þetta hafi mikið komið til framkvæmda. — Og að beita sér fyrir því, að vinna við íbúðarbyggingar sé sem samfelldust árið um kring og sem jöfnust frá ári til árs, mér er ekki kunnugt um, að þessi liður hafi komizt til framkvæmda. — Þó að ég geti hér aðeins um fáa af þessum liðum, er það, að ég hygg, rétt, að of lítið hafi verið gert að því að framkvæma þetta annað aðalverkefni húsnæðismálastjórnar.
Verkefni húsnæðismálastjórnar er, eins og kunnugt er, tvíþætt: Annars vegar að ráðstafa því fjármagni, sem fyrir hendi er hverju sinni í byggingarsjóði. Það hefur verið gert. Og svo hins vegar að beita sér fyrir aðferðum og nýjungum til þess að lækka byggingarkostnaðinn. Því hefur minna verið sinnt en skyldi, enda hefur byggingarkostnaðurinn vaxið hröðum skrefum. Samkv. skýrslum Hagstofunnar hefur hann frá því 1959 vaxið þannig, að bygging áðurnefndrar meðalíbúðar, 370 teningsmetra, hefur hækkað úr 456 þús. kr. það ár upp í 1 millj. 24 þús. kr., eins og þessar tölur voru í júní s.l., eða meira en tvöfaldazt. Það er skylt að geta þess í þessu sambandi, að það stendur yfir sú tilraun, sem samið var um í samningum verkalýðsfélaganna á sínum tíma, að byggja 1250 íbúðir í samvinnu ríkisins og Reykjavíkurborgar í Breiðholtshverfi hér í borginni. Það er tilraun til lækkunar á byggingarkostnaðinum, sem vonandi tekst vel, og þó að ráðamenn í þjóðfélaginu hafi séð ástæðu til þess að setja á stofn sérstaka nefnd fremur en að fela húsnæðismálastjórn þetta hlutverk, sem hún var þó lagalega skyld til, er það í mínum augum ekki neitt stórt atriði. Aðalatriðið er hitt, að tilraunin takist, en um það get ég ekkert fullyrt enn sem komið er a.m.k.
En því get ég um þessi vandkvæði, sem hinn hái byggingarkostnaður vissulega leiðir af sér í þessu sambandi, að enda þótt söluverð íbúða sé svo hátt sem raun ber vitni og Hagstofan reikni byggingarkostnaðinn þann, er ég áður greindi, hafa þó jafnan verið til aðilar, sem byggja undir þessu verði, og þar eru ýmis byggingarsamvinnufélög áreiðanlega í fremstu röð. Ég hygg, að hv. þdm. séu ekki enn búnir að gleyma því mikla fjaðrafoki, sem varð hér í borginni á s.l. vetri, þegar frá því var skýrt í dagblöðunum, að Byggingarsamvinnufélagi verkamanna og sjómanna hefði tekizt að koma upp íbúðum við Reynimel hér í borginni fyrir mjög hagstætt verð. Það verð var svo lágt, að fjöldi greina birtist í blöðunum, þar sem byggingarkostnaðurinn var dreginn í efa, og það má segja, að maður hafi gengið undir manns hönd að gera þær tölur, sem samvinnufélagið lét frá sér fara, tortryggilegar. Ég veit þó ekki til þess, ég hef a.m.k. ekki séð það opinberlega, að þessum tölum hafi verið hnekkt, og ég hygg, að svo muni ekki hafa verið, enda hafa síðar verið birtar tölur frá öðrum byggingarsamvinnufélögum, sem mjög ganga í sömu átt, og get ég þar t.d. nefnt Byggingarsamvinnufélag atvinnubifreiðastjóra og byggingarsamvinnufélagið Framtak, en bæði þessi byggingarsamvinnufélög þekki ég nokkuð og hef séð þeirra útreikninga á kostnaðarverði íbúðanna, sem þau hafa byggt. Mér finnst, að þessar upplýsingar sýni, að með því að bindast samtökum á vegum byggingarsamvinnufélaganna skapi menn sér mesta möguleika á því að koma upp eigin íbúðum á hagkvæmu verði. Ég skal viðurkenna, að það geta fleiri leiðir komið til greina en sú ein að efla byggingarsamvinnufélögin. Það er óskandi, að tilraunin í Breiðholti gefi góða raun. Það er alls ekki útilokað að mínum dómi, að samtök byggingarmeistara geti byggt ódýrt, ef þau fá til þess nægilegan stuðning. En ég vil ekki, að þáttur byggingarsamvinnufélaganna til lækkunar byggingarkostnaði gleymist, og ég óska þess, að hv. þdm. muni eftir því, að einnig þessum aðilum hefur tekizt að leggja drjúgt lóð á þá vogarskál að lækka byggingarkostnaðinn. Og það sýnir í mínum augum það, að hér eins og á svo mörgum öðrum sviðum er það leið samvinnu og samhjálpar, sem hagkvæmust er. Og það er sú leið, sem við flm. þessa frv. viljum gera greiðfærari með flutningi þess.
Ég skal þá í örfáum orðum víkja að þeim breytingum, sem í frv. felast frá gildandi lögum. Í 4. gr. frv. er fjallað um fjáröflunarleiðir byggingarsamvinnufélaganna. Það er einnig gert í 4. gr. gildandi laga. Sú gr. er í 4 stafliðum, og á fyrstu þremur stafliðunum eru aðeins gerðar örlitlar breytingar frá gildandi lögum. en nýmælið í gr. er það, að í b-lið er tekið upp nýtt ákvæði, sem hljóðar svo:
„Skylt er Seðlabanka Íslands að kaupa á nafnverði árlega, ef þörf krefur, ríkistryggð skuldabréf samkv. b-lið fyrir eigi lægri fjárhæð en 75 millj. kr.“
Okkur flm. þessa frv. er það að vísu alveg ljóst, að 75 millj. kr. aðstoð í formi sölu á ríkistryggðum skuldabréfum leysir engan veginn allan þann vanda, sem hér er við að fást. En mikill hlýtur þó að vera munur á því og því ástandi, sem nú er, þegar engin sala á ríkistryggðum skuldabréfum er tryggð og svo að segja engir möguleikar eru á því að koma þeim í verð. Sé reiknað með 300 þús. kr. láni í þessu formi út á 2. veðrétt hverrar íbúðar, nægir þessi fjárhagstuðningur þó til þess að lána út á um það bil 225 íbúðir á ári. En eins og þetta er hugsað af hálfu okkar flm., er hér um að ræða annars vegar þetta lán á eftir lánum úr byggingarsjóði ríkisins, sem áfram verða þá á 1. veðrétti, og ef kleift yrði að tryggja sölu á slíkum 2. veðréttar verðbréfum, mundi almenna veðlánakerfið og aðstoð byggingarsamvinnufélaganna í þessu formi til samans lána allt upp í 680–700 þús. kr. út á meðalíbúð, þ.e.a.s. það er algert hámark. Og þá má segja, að í þeim tilfellum, sem slíku yrði við komið, sé farið að nálgast eitthvað það, sem kallast mætti viðunandi í þessum efnum, og það, sem öðrum þjóðum hefur tekizt að gera.
Ég skal leyfa mér að minna á það í þessu sambandi, að það er ekkert nýtt, að mönnum sé það ljóst, að það þurfi að auka möguleika byggingarsamvinnufélaganna til þess að selja ríkistryggð skuldabréf. Ég minnist þess og gat um það, að ég hygg í fyrra, þegar ég hafði framsögu fyrir sams konar frv., að í Alþingistíðindum frá 1945 er fjallað um breytingar á lögum um byggingarsamvinnufélög. Þá voru það ýmsir af þeim þm., sem enn eiga hér sæti, sem létu það mál talsvert til sín taka, og þá voru uppi allháværar kröfur um það, þótt það næði ekki fram að ganga þá, að veðdeild Landsbankans yrði gert að skyldu að kaupa þessi veðskuldabréf eða lána til kaupa á þeim tiltekna fjárhæð, sem þá var miðuð við 20 millj. kr. á ári. Þessi till. er vitanlega miklu rausnarlegri en það tillag, sem við flm. þessa frv. förum nú fram á, að Seðlabankinn taki að sér að tryggja sölu á, því að byggingarkostnaðurinn þá var miklu lægri en nú, og til staðfestingar á því get ég aðeins minnzt á það, að í þessum sömu umr. sagði einn af hv. þm. þáv., að húsaleigunefndin í Reykjavík meti íbúð í nýju húsi á 60 þús. kr., tvö herbergi og eldhús, og 90 þús. kr. 3 herbergi og eldhús, og segir síðan: „Það liggur í augum uppi, að það er ofvaxið flestum að búa í slíkum húsum: Þetta nefni ég aðeins til þess að sýna þann mikla mun, sem er á verðlagi húsnæðis þá og nú. Svona gífurleg stökkbreyting hefur orðið á s.l. 20 árum, að þá töldu menn næsta vonlítið, að fólk gæti búið í íbúð, sem kostaði 60, að ekki væri talað um 90 þús. kr. Nú er reiknað út af opinberri hálfu verð meðalíbúðar yfir 1 millj. kr.
Hin meginbreytingin, sem er í 8. gr. frv., er um það, að í þeim sveitarfélögum, þar sem byggingarsamvinnufélög starfa, skuli hlutaðeigandi sveitarstjórnum skylt að láta slík félög sitja fyrir um úthlutun lóða. Eins og ég gat um í upphafi máls míns, hafa orðið nokkur brögð að því, einkum þó í Reykjavík, að lóðaskortur hafi háð starfsemi byggingarsamvinnufélaganna. Við flm. þessa frv. teljum slíkt óþarft og óviðeigandi og raunar alveg ástæðulaust, og þess vegna höfum við gert það að till. okkar, að skylda sveitarfélaganna til þess að láta byggingarsamvinnufélög hafa forgangsrétt að lóðum verði lögfest.
Þetta eru þær tvær meginbreytingar, sem í frv. felast frá gildandi lagasetningu, en auk þeirra ætla ég með örfáum orðum að gera grein fyrir tveimur eða þremur öðrum breytingum, sem þó eru minni háttar.
Það er í 9. gr. Þar er örlítil breyting frá gildandi lögum. Eins og lögin eru nú, er það fortakslaust bannað, að eigendur íbúða, sem byggðar eru á vegum byggingarsamvinnufélaga, selji þær, nema byggingarsamvinnufélagið hafi áður hafnað forkaupsrétti, og þá aldrei á hærra verði en sem svarar byggingarkostnaði að viðbættum verðhækkunum samkv. vísitölu byggingarkostnaðar og virðingarverði þeirra endurbóta, sem gerðar hafa verið, en að frádreginni hæfilegri fyrningu, hvort tveggja samkv. mati dómkvaddra manna. Ég býst við, að það sé nú á flestra, ef ekki allra manna vitorði, að þessi lagaákvæði hafa lítið verið virt að undanförnu og að íbúðir, sem byggingarsamvinnufélög hafa byggt, hafa gengið kaupum og sölum á nokkuð svipuðu verði og aðrar íbúðir sem öðruvísi eru byggðar, það má kannske segja, að það sé nokkurt vorkunnarmál, þar sem byggingarsamvinnufélögin hafa verið mjög vanmáttug að greiða nokkuð úr fyrir mönnum um útvegun fjármagns. Ef hins vegar þetta frv. verður að lögum og ef byggingarsamvinnufélögin geta tryggt meðlimum sínum sölu á allt að 300 þús. kr. í ríkistryggðum skuldabréfum með hagstæðum kjörum til nokkurra ára, eins og fyrirætlun okkar flm. er, horfir hér vitanlega allt öðru vísi við. Þá finnst okkur það vera sanngirnismál, að þeir, sem slíkrar fyrirgreiðslu hafi notið, verði að lúta þessum lagaákvæðum, eins og þau eru upphaflega sett og eins og þau eru í gildandi lögum. En samt sem áður höfum við talið rétt — og í því er breytingin fólgin — með hliðsjón af því, hvernig reynslan hefur verið af þessu, að gera till. um það, að þessi kvöð falli niður eftir 15 ár, þ. e. a. s. að eftir 15 ár frá byggingu sé heimilt að selja þessar íbúðir kvaðalaust eins og aðrar íbúðir, sem byggðar eru á annan hátt.
Og í 14, gr. frv. er gerð till. um smávægilega breytingu frá gildandi lögum. Það er um það, hverjir láti gera fyrirmyndaruppdrætti að sérbyggingum og sambyggingum til afnota fyrir byggingarsamvinnufélögin. Í gildandi lögum er það ríkisstj., sem er falið að gera þetta, en við leggjum til, að því verði breytt í húsnæðismálastjórn, þar sem húsnæðismálastjórn er sá aðili, sem fer nú með þessi mál.
Og svo að síðustu er sú breyting ráðgerð í 15. gr., að byggingarsamvinnufélög, sem starfa samkv. lögum þessum, skuli undanþegin greiðslu opinberra gjalda, þ. á m. ríkisábyrgðargjalds, og er það nýmæli, sem okkur finnst vera sanngirnisatriði. Aðrar breytingar eru minni háttar, og ég held, að þær þarfnist ekki skýringa umfram það, sem hægt er að finna í grg., og ég skal ekki eyða meira af tíma hv. þm. með að hafa lengri framsögu um þetta mál að sinni. Ég vonast til þess, að frv. fái vinsamlega athugun í n. og allir viðkomandi athugi það vel, hvort ekki sé hér bent á leið, sem hugsanlega geti orðið til að draga úr þeim miklu vandkvæðum, sem leiðir af hinum háa húsnæðiskostnaði.
Ég legg svo til, herra forseti, að frv. verði að lokinni þessari umr. vísað til 2. umr. og hv. heilbr.- og félmn.