16.11.1967
Efri deild: 17. fundur, 88. löggjafarþing.
Sjá dálk 178 í C-deild Alþingistíðinda. (2223)
38. mál, stýrimannaskóli í Vestmannaeyjum
Karl Guðjónsson:
Herra forseti. Varðandi það frv., sem hér liggur fyrir, um að gera stýrimannaskólann í Vestmannaeyjum að hreinni ríkisstofnun með sambærilegum hætti og stýrimannaskólinn í Reykjavík er, vil ég í fyrsta lagi taka það alveg sérstaklega fram, að ég er þessu frv. mjög samþykkur og tek undir það með flm., að þetta frv. beri að samþykkja.
En hvernig stendur þá á því, að í Vestmannaeyjum er nú þegar starfandi stýrimannaskóli, sem að verulegum hluta er borinn uppi af Vestmannaeyjabæ, en ekki alveg af ríkinu? Það er rétt að gefa því máli örlítinn gaum, áður en lengra er haldið.
Hvert bæjarfélag hlýtur að sjálfsögðu að meta það á hverjum tíma, hvaða mál það eru, sem kalla að, og hvert þeirra er einna háværast. Sannleikurinn er sá, að í Vestmannaeyjum hafði það lengi staðið þannig, að aukin sjómannamenntun var eitt af brýnustu málum kaupstaðarins. Oft hafði verið leitað eftir því, þótt ekki væri það jafnaðarlega í gegnum Alþ., að ríkið sæi fyrir sjómannamenntun þarna með svipuðum hætti og gert er í höfuðborg landsins. Þetta strandaði ævinlega á þeirri tregðu, sem jafnan verður, þar sem að hafa setzt margir sérfræðingar í einhverri grein. Þá telja þeir yfirleitt, að utan þess staðar, sem þeir eru samankomnir á með öll tæki sín, sé engin leið að koma fyrir fullkominni fræðslu á því sviði. Þetta þekkjum við á ótalmörgum sviðum, og þannig var þetta með sjómannafræðsluna.
En vandinn hélt áfram að leita á í Vestmannaeyjum. Það vantaði möguleika fyrir sjómennina þar til að afla sér menntunar, og á einu stigi var svo komið, að Vestmannaeyjabær réðst sjálfur í það að bera höfuðþungann af kostnaðinum við að koma þar upp sjómannaskóla. Að vísu voru ekki allir á einu máli um það í Vestmannaeyjum heldur, hvort það ætti að vinda svo bráðan bug að því að gera þetta á kostnað sveitarfélagsins, fyrst ekki fékkst sambærilegur stuðningur ríkisins við þetta og aðra sambærilega skóla. En það var fullkomlega réttmætt að gera það á sinni tíð. Síðan hefur ýmislegt skeð í þessum efnum, m.a. það, að Vestmannaeyjabær hefur ekki lengur þau fjárráð, sem hann hafði um það leyti, sem hann kom skólanum á stofn, enn fremur, að nú hefur það sýnt sig, að það eru engin vandkvæði á því að fá til skólans sérfróða menn til kennslu eða afla honum tækja. Hitt hefur líka skeð, að bæjarstjórnin í Vestmannaeyjum mun vera til þess tregari nú en áður að láta hlut sveitarfélagsins, fjárhagslegan hlut sveitarfélagsins þannig ganga til stofnunar, sem ríkið ætti að öllu eðlilegu að kosta og ríkið kostar á öðrum stöðum.
Alveg sérstaklega vil ég undirstrika það, eins og hv. flm. gerði, að nú horfast Vestmanneyingar í augu við geysilega stóran fjárhagslegan vanda, þar sem er vatnsveita þeirra, sem er stærra fyrirtæki en dæmi eru til um annars staðar á Íslandi, miðað við það bolmagn, sem sveitarfélagið hefur. Mér skilst, að áætlunarverð þeirrar vatnsveitu sé nokkuð sambærilegt við það, ef Reykjavíkurborg legði út í vatnsveituframkvæmdir, sem kostuðu um 1600 millj, kr. Þar af er hægt að sjá, hvert risafyrirtæki þetta er, og er því ekki nema eðlilegt, að ríkið komi á öðrum sviðum til móts við þetta bæjarfélag, sem nauðsyn hefur krafið, að verði meiri fjármunum, en það í rauninni ræður við á skömmum tíma til eins nauðsynjamáls, með því að losa bæjarfélagið við önnur þau gjöld, sem ríkið að öllu eðlilegu ætti að bera, en gerir ekki eins og nú er. Undir það tek ég hiklaust, að sjómannaskólinn í Vestmannaeyjum eigi að flokkast, og vek athygli á því, að það er hin brýnasta nauðsyn, að þessu máli verði komið fram eftir þeim leiðum, sem hér hefur verið lagt til.