07.02.1968
Sameinað þing: 34. fundur, 88. löggjafarþing.
Sjá dálk 615 í D-deild Alþingistíðinda. (3128)
109. mál, bandaríska sjónvarpið
Fyrirspyrjandi (Magnús Kjartansson):
Herra forseti. Ég þakka hæstv. utanrrh. fyrir þá skýrslu, sem hann lét okkur í té frá formanni varnarmálanefndar. Hins vegar fer því mjög fjarri, að ég telji þá frásögn, sem þar kom fram, vera fullnægjandi skýringu á þeim vanefndum, sem við höfum orðið að þola í þessu máli. Þau bréfaskipti, sem fram fóru milli yfirmanns bandaríska hersins og hæstv. utanrrh. 1966, jafngilda að sjálfsögðu formlegum samningi á milli ríkjanna og þegar yfirmaður hernámsliðsins kom með yfirlýsingu sína, þá hefur hann vafalaust hugað að þeim tæknilegu vandamálum, sem þyrfti að leysa til þess að koma þessari lausn í kring. Ég segi fyrir mig, að ég á ákaflega erfitt með að trúa þeirri skýringu, að Bandaríkin, sem eru sem kunnugt er einhver tækniþróaðasta þjóð í heimi, hafi ekki getað leyst vandamál af þessu tagi á þeim 17 mánuðum, sem liðnir eru síðan samningurinn var gerður, og ekki heldur á þeim 5 mánuðum, sem liðnir eru síðan þessi breyting átti að koma til framkvæmda samkv. opinberum tilkynningum. Ég er ekki eins viss um það og hæstv. ráðh. og þeir, sem hann vitnaði til, að sú takmörkun, sem vissulega er komin, sé fullnægjandi. Það er staðreynd, að núna að undanförnu hafa íslenzkir sjónvarpsvirkjar auglýst í blöðum, að þeir tækju að sér að setja upp loftnet og gengju þannig frá sjónvarpstækjum manna að hægt sé að taka sendingarnar frá Keflavík. Þetta er orðinn atvinnuvegur fyrir íslenzka sjónvarpsvirkja. Og þeir hafa skýrt frá því, að þeir hafi haft mikið að gera að undanförnu við þetta og að oft þyrfti ekki að lagfæra mikið hjá sjónvarpsnotendum til þess að Keflavíkurstöðin næðist á tækin. En þar sem skilyrðin væru erfiðari, yrði að setja upp stærstu gerð af loftnetum og sérstaka magnara.
Ég er ekki einn um það að telja, að þarna sé um mjög alvarlegar vanefndir að ræða. Það sjónarmið hefur einnig komið fram í málgagni hæstv. utanrrh. 12. jan. s.l. birti Alþýðublaðið forustugrein af þessu tilefni. Sú grein var stutt en skýr, og ég vil leyfa mér að lesa hana hér upp, með leyfi hæstv. forseta. Hún var á þessa leið:
„Frásagnir og auglýsingar dagblaða benda til þess, að enn sé mögulegt að sjá útsendingu sjónvarpsstöðvar varnarliðsins á Keflavíkurflugvelli á mörgum stöðum í Reykjavík og á Suðurnesjum. Svo hefur virzt sem farsæl lausn hafi fengizt á þessu máli, og hefur verið hljótt um það langa hríð. Þó kemur það kunnugum ekki á óvart, að erfitt reynist að takmarka sjónvarpssendinguna við Keflavíkurflugvöll með skermum einum. Takist það ekki án frekari dráttar, er aðeins um tvær leiðir að velja. Varnarliðið verður að setja upp lokað símakerfi fyrir sjónvarp sitt eða loka stöðinni algerlega. Það er ekki ráðlegt að skemmta skrattanum með því að vekja þetta deilumál til lífs á ný.“
Ég geri ráð fyrir, að hv. þm. Benedikt Gröndal. formaður útvarpsráðs, hafi skrifað þessa forustugrein og ég efast ekki um, að hann standi við þau sjónarmið, sem fram koma í henni. En mér þykir forvitnilegt að vita hvort hæstv. utanrrh. er ekki sömu skoðunar og þetta málgagn ráðh., því að mér finnst það dálitið annarleg viðhorf, að hæstv. ráðh. skuli hér reyna að bera í bætifláka fyrir vanefndin, því að að sjálfsögðu er það verkefni hans að tryggja það í einu og öllu, að sá aðili, sem hann hefur gert samning við, standi við samningana. Og þegar af því er fengin 5 mánaða reynsla nú þegar, að ekki hefur verið staðið við þá á þann hátt sem fyrirhugað var, sýnist mér einsætt að gera þá kröfu, sem fram kemur í forustugrein Alþýðublaðsins, að annaðhvort verði þarna sett upp lokað kerfi eða stöðinni gersamlega lokað.