07.05.1969
Sameinað þing: 47. fundur, 89. löggjafarþing.
Sjá dálk 937 í D-deild Alþingistíðinda. (3997)
224. mál, fréttastofa sjónvarps
Menntmrh. (Gylfi Þ. Gíslason):
Herra forseti. Af þeim ræðum, sem fluttar hafa verið við þessar merkilegu umr. af hálfu stjórnarandstöðumanna, held ég, að þessi hafi verið lágkúrulegust, — að gera það að sérstöku umræðuefni, að við ritstjóri Þjóðviljans, ásamt fleiri góðum mönnum, ég held einnig honum sjálfum, kæmum á fund til ungs fólks, sem er að vinna að áhugaefnum sínum, — að gera það að sérstöku umræðuefni og frétt sjónvarpsins af því, það er með óvenju lágkúrulegum brag að taka að ræða það hér á hinu hv. Alþ. En það var þó gott við ræðuna, að hún var mjög gott dæmi um það, hvernig samband t.d. mitt við fréttastofu sjónvarpsins er, því að hann lauk ræðu sinni með því að segja: Sennilega, - ekki gat hann þó sagt meira en það, hetjan, – sennilega hefur ráðh. ekki beðið um, að það yrði tekin mynd af sér þarna. Sannleikurinn er sá, að ég hefði ekki getað það, þó að ég hefði viljað, því að það var ekkert tækifæri til þess og allir sem voru viðstaddir, hafa séð það. Ég átti ekki minnsta þátt í því, ég vissi það ekki einu sinni, þegar myndin af mér var tekin þarna. Ég sá hana daginn eftir eins og aðrir. En hér er einmitt gott dæmi. Það er notað sem rógsefni á ráðh., að það skuli koma örstutt fréttamynd af honum í sjónvarpinu, sem allir vita um, bæði hundruð unglinga og hv. þm. sjálfur, að ég gat engan hlut hafa átt að, að tekin var og er algerlega á ábyrgð þess kvikmyndatökumanns, sem þarna var að verki. Þannig er þetta í öllum hinum tilfellunum, sem ég hef birzt á skerminum. Þetta er því ágætt dæmi um það, hvernig þessir hlutir raunverulega gerast. Í raun og veru andmælir hann algerlega flokksformanni sínum, sem í sínum tveimur ræðum hefur verið, að hætti Gróu á Leiti, að gefa í skyn, japla á því, nudda um það, að allt saman, sem gerist hjá sjónvarpinu varðandi okkur ráðh., sé að undirlagi okkar, undirlagi ríkisstj.
Hv. þm. hefur sjálfur nefnt dæmi. Svona gerist þetta, eins og hann lýsti og játaði hikandi. Hreinskilnin var ekki meiri en það, að líklega væri það svo, að ég hefði engan hlut átt að þessu, þótt hann auðvitað vissi, að ég hafði engan hlut átt að því. (Gripið fram í.) Þm. var þarna og hefur eflaust fylgzt betur með því, sem gerðist hjá sjónvarpsmanninum, en ég. (Gripið fram í: Það hefði verið hægt að panta myndina áður.) Þetta þótti mér vænt um, að þm. skuli segja og með alvörusvip. Það lýsir formanninum og flokki hans betur, en ég átti von á, að fram kæmi við umr., — ennþá betur.
Formaður Framsfl. undrast það, að mér rynni í skap áðan út af ræðu hans. Þm. ætti að vita, að ég er fjarri því að vera skaplaus maður og það er ástæða til þess að reiðast yfir minna en því, sem hann sem flokksformaður sagði. Ég tek ekkert mark á síðasta ræðumanni. Hann má segja hvað sem hann vill fyrir mér. En þegar formaður Framsfl. lætur sér um munn fara ummæli eins og hann gerði áðan, þá er það hlutur, sem ég tek alvarlega og tel mér skylt sem kollega hans, formanni í öðrum flokki, að taka alvarlega. Ég vil rifja það upp fyrir hv. þm., hvað formaður stærsta stjórnarandstöðuflokksins sagði. Hann sagði, að fréttastofa sjónvarpsins stæði undir óeðlilegum áhrifum frá ríkisstj. og ráðh. Og hann sagði það vera rangt hjá mér, þegar ég sagði, að ég hefði aldrei að eigin frumkvæði komið fram í sjónvarpi og aldrei gert nokkra tilraun til að hafa áhrif á fréttaflutning hljóðvarps eða sjónvarps. Þetta var staðhæfing, sett fram af minni hálfu, sem fyllsta alvara er bak við, staðhæfing, sem ég tel mér skylt að viðhafa að gefnu tilefni. Ég segi satt og rétt og legg samvizku mína við. Þetta rengir annar aðalmálsvari stjórnarandstöðunnar á Alþ. Þá heimta ég, að hann standi við það. Að öðrum kosti skal hann heita ósannindamaður.
Ég endurtek það í lok þessarar umr., sem ég sagði í upphafi, að fréttastofa sjónvarpsins er frjáls stofnun, algerlega frjáls og hagar fréttastarfsemi sinni, þjónustu sinni við almenning í landinu eftir þeim reglum, sem fréttastjórarnir og fréttamennirnir telja bezt samboðið samvizku sinni að fylgja, með hlíðsjón af prentuðum reglum um þetta, um Ríkisútvarpið yfir höfuð að tala. Ég hef í 12–13 ár aldrei fundið ástæðu til þess að finna að við þá fyrir störf þeirra. Þau hafa verið unnin af trúmennsku og dyggð, að því er ég tel. Ég hef aldrei haft afskipti af fréttaflutningi þeirra og raunar sett mér að gera það ekki. Ég hef staðið við það, enda aldrei talið neina sérstaka ástæðu til slíks. Það er mér alvörumál að koma þessu á framfæri. Þannig tel ég, að eigi að starfa. Ég veit, að sumir fyrirrennara minna fóru ekki eins að á valdaferli sínum. Ég get nefnt um það fleiri dæmi, en ég þegar hef nefnt, ef ástæða gefst til. M.a. vegna þess, að mér var kunnugt um það, setti ég mér í upphafi þessa reglu, að hafa engin afskipti, hvorki af fréttum hljóðvarps né sjónvarps, né af dagskrárefni þar og við það hef ég staðið í 12–13 ár. Þess vegna er mér það alvörumál, þegar það er rengt, að þessi staðhæfing mín sé rétt. Og ég er ekki viss um, að ég láti það algerlega niður falla, ef þau ummæli verða ekki tekin aftur.