15.04.1970
Sameinað þing: 45. fundur, 90. löggjafarþing.
Sjá dálk 921 í D-deild Alþingistíðinda. (3892)
192. mál, útgáfustyrkur til vikublaðs
Hannibal Valdimarsson:
Herra forseti. Menn hafa að sjálfsögðu ýmsar aðferðir til þess að minnka sjálfa sig sem siðgæðislega þjóðfélagsþegna, og hv. 4. þm. Austf. hefur sína sérstöku aðferð við það.
Hér hefur verið vikið að því, hvernig þessi aðstoð við blöðin var tilkomin upphaflega. Það voru hafnar viðræður við hæstv. ríkisstj. eða einstaka ráðh. í ársbyrjun 1967, er upplýst, og þetta gera ýmist formenn flokkanna eða formenn þingflokkanna með einni undantekningu. Þar mætir á leiksviðinu Einar Olgeirsson, sem hvorki var formaður Alþb. gamla né þingflokksins og hafði ekkert umboð frá þeim samtökum til þess að hefja þær viðræður. Þær voru gerðar í algeru heimildarleysi að því er Alþb. gamla snerti. Þær hafa vafalaust verið gerðar fyrir hönd Sósfl. eða Þjóðviljans, sem ekki var málgagn Alþb. Ekki meira um það.
Hins vegar held ég, að það sé alveg vafalaust, að þessi aðstoð við blöðin sé tilkomin með það fyrir augum að jafna aðstöðu stjórnmálaflokkanna á Íslandi til þess að eiga þátt í frjálsri skoðanamyndun, og á þeim grundvelli hafi ætlunin verið að skapa jafnrétti milli flokka, eins og hæstv. forsrh. hefur vikið að. Tel ég, að þetta sé réttlætanlegt. En það á jafnt við um alla flokka, að aðstaða þeirra sé gerð sem jöfnust án tillits til þess, hvort þeir burðast við að gefa út dagblað eða ekki. Að þessu vék líka hv. 6. þm. Reykv. núna síðast, að taka þyrfti upp skipulag, sem tryggði það, að öll sjónarmið gætu komið fram, þá væntanlega líka sjónarmið frjálslyndra og vinstri manna.
Það hefur verið staðnæmzt við það, að hingað til hafi greiðslan komið til dagblaðanna einungis, með einni undantekningu. Eitt vikublað hafi fengið greiðslu fyrir 300 eintök eins og dagblöðin fá. Þetta er rétt. En það er líka aðeins eitt vikublað á Íslandi, sem er aðalmálgagn flokks. Það er enginn annar flokkur, sem hefur eitt lítið vikublað sem sitt aðalmálgagn. Og það er þessi sérstaða, sem Nýtt land — Frjáls þjóð hefur. Alþb. nýja hefur hvorki meira né minna en Þjóðviljann sem sitt aðalmálgagn, og á þess vegum kemur svo þar að auki út blað endrum og eins, en alls ekki vikulega. Það er tæpast, að það geti heitið mánaðarblað. En ef ætti að fara að styrkja mánaðarblöðin líka, þá gæti tímaritið Réttur alveg eins komið þar undir og önnur tímarit.
En það er ekkert sambærilegt, sem flokkarnir fá í gegnum þessa aðstoð. Dagblað kostar núna yfir 2000 kr. á ári. Okkar litla vikublað kostar 600 kr. á ári. Það eru jafnmörg eintök, sem hver flokkur um sig fær keypt af sínu málgagni, Alþb. nýja fær Þjóðviljann borgaðan með á þriðja þús. kr. hygg ég á ári, hvert eintak, 300 eintök. Af litla blaðinu okkar eru borguð 300 eintök á 600 kr., svo að það er ólík fúlga, sem kemur til hins nýja Alþb., sem er hér að kvarta. Auk þess fær svo Þjóðviljinn 1000 kr. lagðar í lófann í hvert skipti, sem hann birtir útvarpsdagskrá, og afslátt af póstburðargjöldum og kannske er það eitthvað fleira; nema ég veit, að þetta er eitthvað á aðra millj. kr., sem hvert dagblað fær, ef þær eru ekki orðnar tvær. Ég held, að það sé varla fundinn siðferðilegur grundvöllur undir þessa aðstoð ríkisins, nema menn játi, að þetta sé gert til þess að jafna aðstöðuna til skoðanamyndunar, og að flokkarnir eigi þannig að ráða því, hvernig þeir verja þessu fé. Og ég hygg, að þeir telji sér flestir nauðsynlegt að gefa út málgagn til þess að túlka sínar skoðanir. Þess vegna fer þetta til blaðanna.
En það eru fleiri málgögn á Íslandi heldur en blöðin, dagblöð og vikublöð. Það er stofnun, sem heitir Ríkisútvarp og á að vera hlutlaus stofnun. Þar fær Þjóðviljinn og dagblöðin öll birtan leiðara hvern morgun sex daga vikunnar, en minn flokkur fær það ekki, af því að hann gefur ekki út dagblað. Þar fær Magnús Kjartansson ritstjóri aðstöðu til að ausa mig og minn flokk auri hvern morgun, sem hann lystir, á ríkisins kostnað. (MK: Það skeður nú sjaldan.) Það skeður sjaldan, en stundum heyrir maður það þó ásamt morgunbænum sínum, að það kemur kvak frá Þjóðviljanum um mig og minn flokk og Björn Jónsson. Það er gert á ríkisins kostnað. Ég hefði getað skilið fyrirspyrjandann og hv. 6. þm. Reykv., ef þeir hefðu sagt: Okkur klígjar við því að taka við peningum og aðstöðu hjá Ríkisútvarpinu fyrir að ausa menn auri, sem ekki eiga þess kost að bera af sér sakir á sama vettvangi. Þá hefði verið kominn siðferðilegur grundvöllur undir þetta. En þeir, sem peningana taka úr ríkissjóði og vita af því, að smáupphæð er lögð til flokks, sem ætti að njóta hliðstæðra réttinda, og segjast gera það á siðferðilegum grundvelli, þeir eru að kasta grjóti sem siðleysingjar og ekkert annað.