10.05.1972
Sameinað þing: 66. fundur, 92. löggjafarþing.
Sjá dálk 2444 í B-deild Alþingistíðinda. (2620)
Styrjöldin í Víetnam
Svava Jakobsdóttir:
Herra forseti. Ég kveð mér hljóðs utan dagskrár vegna þeirra atburða, sem eru að gerast austur í Vietnam þessa dagana. Nýjustu aðgerðir Bandaríkjastjórnar í styrjaldarrekstri hennar þar austur frá hafa vakið ugg um heim allan. Svo sem kunnugt er úr fréttum, hefur Nixon Bandaríkjaforseti látið loka höfnum í Haifong og fimm öðrum hafnarborgum í Norður-Vietnam með tundurduflum, auk þess sem lofthernaður hefur verið stóraukinn. Nixon hefur tilkynnt, að tundurduflin verði virk á morgun, fimmtudag. Eftir það sigla öll skip til Norður-Vietnams á eigin ábyrgð.
Það er kunnugt, að bandarísk hernaðaryfirvöld hafa áður gælt við þá hugmynd að loka siglingaleiðum til Norður-Vietnams á þennan hátt, en horfið frá því sakir þess, að þeir töldu slíkt athæfi hættulega ögrun við Sovétríkin og Kína og raunar fleiri þjóðir. Nú hefur Bandaríkjaforseti þó ekki skirrzt við að beita slíkum ögrunum með þeim afleiðingum, að heimsfriðnum er stefnt í voða að dómi málsmetandi manna í Bandaríkjunum. Í yfirlýsingu, sem Tass-fréttastofan birti eftir ræðu Nixons, sagði, að hér væri um ódulbúna árás að ræða af hálfu Bandaríkjamanna. Átökin næstu klukkustundirnar standa milli tveggja stærstu hernaðarvelda heims. Ástæðan fyrir athæfi Bandaríkjaforseta er öllum ljós. Þróun styrjaldarinnar síðustu vikur sýnir ótvírætt, að þjóðin í Vietnam var að sigra í frelsisbaráttu sinni. Sómi bandarískra hershöfðingja var í hættu og það virðist nú vera sannfæring þeirra og Bandaríkjaforseta, að sómi þeirra verði bezt varðveittur með því að stofna lífi alls mannkyns í hættu. Mikill fjöldi Bandaríkjamanna telur þó, að sómi Bandaríkjaþjóðarinnar felist í öðru en árásarstyrjöldum og manndrápum. Í þessum hópi eru margir mestu áhrifamenn í stjórnmálum Bandaríkjamanna. Hubert Humphrey, McGovern, Edward Kennedy og Musky lýstu samstundis andstöðu sinni og beita sér nú af alefli gegn þessari ákvörðun Nixons Bandaríkjaforseta. Bandarískir stúdentar mótmæla í stórum stíl með þeim afleiðingum, að nú þegar hefur a. m. k. einn þeirra særzt í skothríð, að því er fréttir herma. Utanrrh. Frakka hefur þegar harmað þessa ákvörðun Bandaríkjastjórnar fyrir hönd sinnar þjóðar.
Að mínum dómi er sú skylda lögð á herðar íslenzkri ríkisstj. og íslenzkri þjóð að leggjast á sveif með þeim aðilum, bæði bandarískum og öðrum, sem beita sér nú gegn stefnu Nixons í Vietnam og síðustu hernaðaraðgerðum þar. Bæði er, að við hljótum að gera allt, sem í okkar valdi stendur, til að styðja smáþjóð í hetjulegri baráttu fyrir lífi sínu, frelsi og sjálfstæði og við hljótum að lýsa andúð okkar á því, að heimsfriði og þeim friðarumleitunum, sem átt hafa sér stað að undanförnu, sé stefnt í voða. Ég vil því leyfa mér að beina þeirri spurningu til hæstv. utanrrh., hvort ríkisstj. hefur tekið afstöðu til síðustu viðburða í Vietnam, og sé svo, hver sú afstaða sé og hvort hún hafi verið látin í ljósi við rétta aðila eða ríkisstjórnin hyggist gera það.