16.05.1972
Sameinað þing: 71. fundur, 92. löggjafarþing.
Sjá dálk 390 í D-deild Alþingistíðinda. (3843)
123. mál, endurgreiðsla söluskatts til rithöfunda
Guðlaugur Gíslason:
Herra forseti. Ég ætla nú ekki að fara að ræða hér eða dæma aðstöðu rithöfunda, en ég vil undirstrika það, sem kom fram í framsöguræðu frsm. meiri hl. allshn., að hér er verið að skapa fordæmi, ef till. yrði samþ., sem ég hygg, að Alþ. þyrfti ákaflega vel að gæta sín á og gera sér grein fyrir, hvaða afleiðingar gæti haft, ef inn á þessa braut væri farið. Ég efast ekkert um, að margir fleiri starfshópar og samtök í landinu mundu telja sig eiga rétt á, ef þetta yrði samþ., að þeirra mál yrðu þá einnig tekin til endurskoðunar.
Ég held, að ég hafi ekki verið hér á Alþ., þegar mælt var fyrir þessari till., en það eru tvær fsp., sem ég hefði viljað beina til 1. flm. till. Það er í fyrsta lagi, þar sem hér er orðið um mjög háa upphæð að ræða, þar sem það skiptir orðið tugum millj., sem til þessa væri varið, — gert er ráð fyrir, að þetta nemi 19 millj. kr. auk þess, sem annars staðar kemur frá, — þá er það í fyrsta lagi: Eftir hvaða reglum hugsar flm. till. sér, að þessari upphæð yrði skipt á milli rithöfunda? Mér er það ljóst eins og öðrum, að það er starfandi úthlutunarnefnd listamannalauna. Er það ætlunin, að þeir fái þetta fé til úthlutunar sérstaklega handa rithöfundum og mundi það þá ekki skapa einhver vandkvæði við úthlutunina, ef rithöfundar væru þannig teknir út úr með mun hærri fyrirgreiðslu frá hendi ríkisins en aðrir hópar listamanna? Og þá er það nú kannske meira af ókunnugleika mínum eða fyrir forvitnisakir, að ég hefði mjög gjarnan viljað fá það upplýst einnig, ef hv. 1. flm. eða aðrir flm. till. gætu upplýst mig um það, hvað maður þurfi að gera til þess að geta orðið meðlimur í rithöfundasambandinu. Ef það er þannig, að allir, sem skrifa bækur, hvort sem þær eru góðar eða vondar, eða bækur, sem seljast eða seljast ekki, ef þeir eiga aðgang að því að verða þarna meðlimir í þessu sambandi, geta síðan komið í gegnum það og krafizt launa af ríkinu, þá held ég. að það sé nú einnig atriði, sem þyrfti að liggja fyrir, a.m.k. áður en farið væri inn á að samþykkja slíka till. sem hér er. En mér er ekki kunnugt um þetta og ég bið þess vegna einfaldlega um upplýsingar um það, hver aðstaðan sé í þessu sambandi.
Hv. 4. landsk. þm. minntist á það bréf, sem okkur hefði verið sent hér. Ég verð nú að segja það, að þegar verið er að senda þm. slík áróðursbréf eins og þar er um að ræða, verkar það alltaf öfugt á mig. Ég vil fá að gera mér grein fyrir málinu, án þess að þeir, sem þarna eiga hlut að máli, séu að koma fram með áskoranir. Ég tel, að í þessu tilfelli hafi þetta verið svona heldur leiðinlegt bréf. Því að þegar verið er að skipta mönnum í hópa, eins og þar er gert, flokksmenn þessa flokks séu með því, flokksmenn annars flokks séu á móti því, þess vegna sé verið að biðja þá, sem kunna að hafa ætlað að vera á móti málinu, að gera það fyrir þessa aðila að sitja þá hjá við atkvgr. Mér finnst vera farið þarna inn á svið þm. Þm. eiga bara að meta það, hvort þeir vilja ljá atkv. með eða móti þeim málum, sem hér eru lögð fram, án þess að vera að fá um það ábendingar utan úr bæ, hvernig þeir eigi að haga atkv. sínu hér inni í þingsal.
En sem sagt: aðalerindi mitt var það að biðja um þessar upplýsingar. Fyrst og fremst, eftir hvaða reglum flm. till. hugsa sér, að þessum tæpum 20 millj. yrði skipt, og þá í öðru lagi, hverjir séu þess umkomnir að gerast meðlimir í sambandi rithöfunda.