21.03.1973
Neðri deild: 68. fundur, 93. löggjafarþing.
Sjá dálk 2686 í B-deild Alþingistíðinda. (2057)
206. mál, kaup og kjör yfirmanna á botnvörpuskipum
Pétur Sigurðsson:
Herra forseti. Það væri sannarlega ærin ástæða til að fara mörgum orðum um þau ummæli, sem hafa fallið við 2. umr. þessa máls. Ég skal ekki gera það nú, enda held ég, að fátt nýtt muni geta komið fram í þessum umr. Það hefur verið dregið fram það, sem hefur þurft að draga fram. Ég get þó ekki látið hjá líða að benda á þá gífurlegu blekkingu, sem reynt er að hafa í frammi í sambandi við málið, eins og kom fram í framsöguræðu hv. þm. Stefáns Valgeirssonar, þegar hann sagði, að sú hlutfallslega hækkun, sem verður á launum yfirmanna, væri sízt meiri en undirmanna. Nú bið ég menn um að taka aftur eftir: hin hlutfallslega hækkun. Nú vænti ég, að hv. þm. geri sér fulla grein fyrir því, hver hækkunin muni verða, ef t. d. maður með millj. kr. laun á ári hækkar um 30% í launum og svo aftur maður með 500 þús. kr. laun. Ég veit ekki, hvað heimiliskennarinn á Auðbrekku kenndi í gamla daga, en ég geri ráð fyrir því, að niðurstaða úr þessu dæmi verði sú, að maðurinn, sem hafði millj. kr. í laun, fái meiri krónuhækkun heldur en hinn, sem var með lægri launin.
Sú furðulega staðhæfing, sem hæstv. sjútvrh. var með hér í sambandi við sína grg., er svo fráleit og fyrir neðan allar hellur, að hún er ekki svaraverð frekar en margt annað, sem hann hefur látið frá sér fara um þetta mál. Ég vil leyfa mér að benda á hv. þm. til hugleiðingar, um leið og þeir ganga hér úr salnum í kvöld og ganga til náða væntanlega, að m. a. hafa þeir samþykkt það, að á hinum nýju, stærstu togurum okkar eru samkv. gildandi lögum ákvæði um það, að þar verði fjórir vélstjórar. Samkv. orðanna hljóðan, eins og frv. hljóðar nú og ef það verður samþ. í þeirri mynd, þýðir það, að einn vélstjóri getur stöðugt verið í landi allt árið í fríi til skiptis við hina, en hinir, sem eftir eru um borð, skipta milli sín launum hans. Enginn annar tekur þátt í þeirri skiptingu. Og auðvitað eiga þeir sín samningsbundnu og lögbundnu frí. Þetta er eitt dæmi um það, sem hæstv. sjútvrh. er hér að bera á borð fyrir okkur samkv. þeirri réttlætiskennd, sem hann lýsti í dag, að hann búi yfir, en nær alls ekki til umr. hér á hv. Alþ. í sambandi við þetta mál.
Hv. 7. þm. Reykv. og fleiri hafa bent á það misræmi, sem skapast í sambandi við samþykkt ákvæðanna um fækkun háseta, að hækkun eigi að koma þess vegna fram í launum yfirmanna, í aflaverðlaunum þeirra. Ég gerði ítarlega grein fyrir skoðunum mínum í sambandi við þetta atriði við 1. umr. málsins í kvöld. Ég benti á, að samþykkt þessara ákvæða, þótt ég sé ekki að telja það eftir þeim, ef aðrir fengju líka, gæti kostað allt annað og miklu meira. Þetta mun kosta það, sem ég skýrði frá og kallaði nýtt viðmiðunarkapphlaup, og skal ég ekki endurtaka þau orð, sem ég þá viðhafði um þetta. Hv. 4. Þm. Austf. hefur flutt brtt, sem í sjálfu sér kemur nokkuð á móti mínum skoðunum til að fyrirbyggja vandkvæði, sem fyrirsjáanleg eru. Vill hann, að með þessu verði um nokkurn sparnað að ræða hjá útgerðinni, og hefur hann flutt brtt. á þskj: 406. Ég mun ekki greiða þessari till. atkv. Ég flyt hinsvegar aðra skriflega brtt., sem gengur í öfuga átt, en einnig til jöfnunar og frekara réttlætis en kom fram í till. hv. 7. þm. Reykv. Að vísu verður um meiri útgjöld að ræða fyrir útgerðina, en það hefur komið bersýnilega fram hjá hæstv. ríkisstj., að það er algert aukaatriði, hver rekstrargrundvöllur útgerðarinnar er. Það er algert aukaatriði. Þeir munu brúa bilið, þeir munu fylla upp í gjána, þannig að komizt verði á milli. Og þar munu þeir stikla, hæstv. ráðherrar, félmrh. og sjútvrh.
Í minni brtt. legg ég til, að breyting verði gerð á 2. gr. á þá leið, að breytingin, sem á að gera á gildandi samningum og kemur fram í fskj. I, II og III, að við bætist ný málsgrein, hún nái einnig til kjarasamninga matsveina og smyrjara. Nú skal ég fúslega viðurkenna það og hef þegar viðurkennt við 1. umr. þessa máls, og reyndar hefur mitt stéttarfélag, Sjómannafélag Reykjavíkur, viðurkennt það í sínum samningum, sem það gerði við útgerðarmenn, að það teldi hvorugan þessara aðila eiga að fá nokkurn hlut í þeim sparnaði, sem yrði af fækkun háseta, það ætti að fara til hásetanna sjálfra. En þegar svo er komið, að hæst launuðu mennirnir á skipinu eiga að fá hlutdeild í þessari fækkun og þeim ágóða, sem skapast, þá fæ ég ekki skilið annað en réttlætiskennd hæstv. ríkisstj. og stuðningsmanna hennar verði líka að ná til þessara lægst launuðu manna á skipinu. Og þá fyrst hljóta þeir að vera sjálfum sér samkvæmir, þegar þeir samþykkja þessa till.
Auk þess legg ég til, að ef að fækki lög- eða samningsbundnum fjölda yfirmanna, þá skiptist sá sparnaður, sem af því verður fyrir útgerðina á mánaðarkaupi og aflahlut, á milli áhafnar, annarra en skipstjóra, í réttu hlutfalli við mánaðarlaun þeirra. Eins og hér hefur margoft komið fram, er ekkert réttlæti í þessu ákvæði frv., og af því að það eru réttlætisflokkar þjóðarinnar, sem eru að koma þessu frv. í gegn, þá tel ég rétt, að þeir haldi áfram að koma því til allra aðila meðal áhafna togaranna. Þá hlýtur auðvitað að vera hið stærsta réttlætismál, að þegar fækkar meðal yfirmanna, eigi það, sem sparast að ganga út og skiptast á milli hinna lægst launuðu.
Ég skal ekki hafa fleiri orð um þetta, herra forseti. Ég leyfi mér að flytja þessa skriflegu brtt., óska eftir, að leitað verði afbrigða fyrir henni og ég óska jafnframt eftir því, að hæstv. forseti lesi hana upp fyrir hv. þm., áður en hún verður borin undir atkv.