28.03.1973
Neðri deild: 71. fundur, 93. löggjafarþing.
Sjá dálk 2835 í B-deild Alþingistíðinda. (2222)
105. mál, dómari og rannsóknardeild í ávana- og fíkniefnamálum
Friðjón Þórðarson:
Herra forseti. Þó að frv. þetta hafi verið samþ. einróma í Ed., vil ég samt leyfa mér að gera við það örfáar aths.
Það er sagt, að megintilgangur lagafrv. þessa sé að efla löggæzlu á sviði ávana- og fíkniefnamála, og eru víst allir sammála um, að það sé nauðsynlegt, enda hefur samstarfsnefnd, sem unnið hefur að fíkniefnavandamálum, réttilega vakið athygli á brýnni nauðsyn þess að efla löggæzlu á þessu sviði. Í aths. við lagafrv. er þess getið, að þótt lögregla og rannsóknardómarar hafi sinnt þessum málum af áhuga og dugnaði, hafi nokkuð borið á því, að skort hafi á samræmingu í aðgerðum. Frv. þetta, ef að lögum verður, virðist eiga að eyða því ósamræmi. Um tvo aðalþætti er að ræða í þessu frv., sem til breytinga horfa. Það er í fyrsta lagi að skipa sérstakan rannsóknardómara í þessum málum, ávana- og fíkniefnamálum. Ég held, að á þetta megi vel fallast, en þó finnst mér rétt að benda á, hvort ekki hefði eins vel verið athugandi að skapa þessum dómara starfsaðstöðu hjá einhverju þeirra dómaraembætta, sem fyrir eru, t. d. sakadómi Reykjavíkur, fremur en að stofna til alveg nýs embættis.
Þá er í öðru lagi gert ráð fyrir stofnun sérstakrar deildar lögreglumanna til að fást við þessi mál, en þess þó getið í athugasemdum við frv., að eftir sem áður verði aðallöggæzlustarfsemin á vegum hvers umdæmis og ekki ætlunin að „leggist niður sú myndarlega deild, sem nú starfar að þessum málum við lögreglustjóraembættið í Rvík.“
Ég held, að skipan sérstakrar lögregludeildar undir beinni stjórn sjálfstæðs dómara sé fremur fallin til þess að dreifa löggæzlukröftum en sameina þá og efla. Og miðað við þá reynslu, sem fengizt hefur hér á höfuðborgarsvæðinu af tvískiptingu lögreglunnar, þá tel ég ekki rétt að mæla með slíkri þrískiptingu, sem skv. ákvæðum þessa frv. gæti leitt til tví- og þríverknaðar hjá fámennu liði. Það er að sjálfsögðu fyllilega ljóst, að dómari þarf á aðstoð lögreglumanna að halda við rannsókn mála, enda eru mörg ákvæði, sem um það fjalla í lögum. En að því er varðar þetta meginsvæði, höfuðborgarsvæðið, þá hef ég talið og tel brýna nauðsyn bera til þess að sameina og efla þá starfskrafta, sem vinna að rannsókn mála, ekki sízt þessara mála í sambandi við misferli með fíkniefni. Þess vegna vil ég nefna það, hvort ekki væri eðlilegra, miðað við þá skipan, sem nú gildir og hefur að vísu verið gagnrýnd, að rannsóknardeild sú, sem starfað hefur við lögreglustjóraembættið í Rvík frá 1970 og hefur haft þessi mál á hendi, verði þá fremur látin heyra undir rannsóknarlögregluna og starfa á ábyrgð yfirsakadómara. Ég held, að það sé rétt að hafa svolítið hreinni línur í þessum málum. Enda þótt lögreglumenn og rannsóknarlögregla skiptist í deildir eftir því, við hvaða rannsóknarmálefni lögreglumenn fást sérstaklega, má aldrei gleyma að leggja ríka áherzlu á það við alla lögreglumenn, hvar sem þeir starfa og þó að þeir séu ekki í hinum einstöku deildum, sem fást við sérstök verkefni, að þeir haldi vöku sinni og geri allt, sem unnt er, til að stemma stigu fyrir þessum vágesti, sem er sala ávana- og fíkniefna, og missa ekki sjónar á því, að það veitir ekki af að sameina þá starfskrafta, sem fyrir eru, í stað þess að drepa þeim á dreif.