14.04.1973
Sameinað þing: 72. fundur, 93. löggjafarþing.
Sjá dálk 3530 í B-deild Alþingistíðinda. (3080)
17. mál, fiskveiðar og fiskvinnsla í Norðurlandskjördæmi vestra
Frsm. meiri hl. (Björn Pálsson):
Herra forseti. Það er nú eins og efni standa til með samþingsmann minn og góðan vin, Pétur Pétursson, að hann er nú orðinn atvinnurekandi allt í einu og vill nú laga til öll okkar atvinnumál. Það er nú meira en olíusalan. Hann flutti till, um það á þskj. 17 að sameina allan veiðiskap og fiskvinnslu, að mér skilst, í eitt félag á Norðurl. v. Það er nú bæði, að hann álitur okkur skussa við atvinnurekstur, enda vill hann nú laga þetta hjá okkur. Þáltill. hans hljóðar þannig:
„Alþ. ályktar að fela ríkisstj. að hlutast til um, að stofnað verði sameignarfélag allra þeirra aðila í Norðurl. v., sem annast fiskveiðar á stærri fiskiskipum, reka frystihús til fiskvinnslu, fisksöltun eða herzlu.
Ríkissjóði eða Framkvæmdastofnun ríkisins er heimilt að eiga verulega hlutdeild í félaginu, þó ekki meiri hluta“.
Út af fyrir sig getur þetta verið athugandi, að menn reki svona atvinnu sem þessa einhvern veginn á félagsgrundvelli. En skoðun meiri hl. n. var sú, að það væri eðlilegra, að þetta kæmi heiman að, og væri ástæðulaust að knýja þá til þess með lagalegum fyrirskipunum að fara að reka þarna sameiginlega fiskvinnslu og útgerð. En ef þeir óska eftir þessu sjálfir og vilja það, þá er ekkert á móti því, að einn eða tveir staðir efli samvinnu um slíka hluti. Við gátum því ekki fallizt á að samþ. þessa till. óbreytta, og meiri hl. n. lagði til, að henni yrði eins og fleiri góðum málum vísað til ríkisstj., af því að hún hefur mikið traust hjá okkur. En flm. kemur með sértill. raunar, og getur hann nú lesið hana sjálfur, en ég vil gera honum það til heiðurs að lesa hana upp líka. Þá er hann búinn að breyta henni þannig, að tillgr. orðist svo:
„Alþ. ályktar að fela ríkisstj. að gera á því sérstaka athugun, hvort hægt sé að efla atvinnumál í Norðurl. v. og með hvaða hætti, má t.d. nefna með samvinnu eða samruna atvinnufyrirtækja“.
Þarna er hann í mikilli framför og hefur sennilega lært mikið af umr. í n., því að þessi till. er miklu viturlegri en hin og er í raun og veru um það að vísa málinu til ríkisstj. alveg eins og við viljum gera, svo að þetta er eiginlega að verða alhliða traust, sem þessi ágæta ríkisstj. hefur.
Álit n. er aftur þannig:
„Atvmn. hefur sent till. til umsagnar til fyrirtækja í Norðurl. v. Umsagnirnar voru yfirleitt neikvæðar. Meiri hl. atvmn. leggur því til, að till. verði vísað til ríkisstj:`
Munurinn er nú ekki orðinn ýkja mikill. En það voru ýmsir ekki við, þegar þetta var ákveðið en við skrifuðum 3 undir, Ásgeir Bjarnason, ég og Karvel Pálmason.
Út af fyrir sig er ekki ástæða til þess að halda langa ræðu um þetta mál. Ég hygg, að það hafi komið til orða hjá þeim á Hofsósi og Sauðárkróki að hafa einhvers konar samvinnu um fisköflunina, hvað sem verður um frystihúsin, og það er á því stigi, að þeir hafi einhverjar umr. um þetta nú. Það er ekkert nema gott um það að segja, ef menn geta gert þetta á einhvern hagkvæmari hátt, t.d. ef togari kemur með afla, að honum sé dreift á fleiri en eina höfn. En það hagar nú þannig til hjá okkur, að það gengur þarna skagi út í hafið, eins og þið vitið, þannig að það er nokkuð langt milli Sauðárkróks og Skagastrandar og eins að vestari höfninni við Húnaflóa, þannig að ég held, að það verði dálítið örðugt að dreifa fiski úr sama skipi á hafnir á því svæði öllu. En samvinna á takmörkuðu sviði getur verið mjög hagkvæm og ekkert við það að athuga. En við álitum, að þetta ætti að koma heiman að og menn ættu að vera algerlega frjálsir að þessu, og ég er sannfærður um, að það sé á allan hátt hagkvæmara. Ef við ætluðum að fara að gefa þeim fyrirskipanir um svona hluti, mundi það bara spilla fyrir málinu, en ekki vera til bóta. Ég held því, að við verðum með góðra manna aðstoð að lofa þeim að basla við að reka útgerð sína nokkurn veginn eins og frjálsir menn þarna norður frá, þó að við séum ekki neinir framámenn sérstakir á því sviði, — að þeir ráði því sjálfir, hvernig þeir hagi þessu og svo aðstoði þessi byggðasjóður. Svo ræðum við það, þegar við fáum að vita vilja þeirra heima í byggðunum, hvort við getum eitthvað verið þeim til aðstoðar á lagalega sviðinu. Eins og till. hv. flm. er orðuð nú, er ágreiningurinn ekki mikill, og vona ég þess vegna, að hv. þm. sætti sig við, að ríkisstj. verði falið annað hvort að svæfa þetta eða gera eitthvað í því.