13.12.1973
Neðri deild: 40. fundur, 94. löggjafarþing.
Sjá dálk 1370 í B-deild Alþingistíðinda. (1186)
93. mál, sjálfskuldarábyrgð á lánum til kaupa á fiskiskipum
Fjmrh. (Halldór E. Sigurðsson):
Herra forseti. Út af því umtali, sem mér virðist hafa orðið hér í hv. d. vegna fjarveru minnar, þá þykist ég muna það, að á þeirri dagskrá, sem ég fékk í morgun, var þetta ekki fyrsta málið. Í öðru lagi átti ég að hafa framsögu fyrir tveim fyrstu málunum í hv. Ed., svo að það hefði orðið að vera einhvers staðar brotalöm á stöðu minni í sambandi við þau mál, sem ég átti að tala fyrir. Hygg ég, að það sé ekki ný bóla, að slíkt hafi hent ráðh., auk þess sem ég þurfti að sinna mjög áríðandi erindi, er ég átti við menn hér innanhúss.
Ég held, að það sé orðin helst til mikil tilfinningasemi hjá mönnum, ef ekki má koma þessum tveim málum, sem hér eru á ferðinni, fyrir á sama þskj. Það skil ég ekki, því að hér skilst mér vera um skyld mál að ræða. Auk þess eru greinarnar tvær, og við 2, umr, verða greidd atkv. grein fyrir grein, og geta því hv. þm. valið og hafnað eftir vilja sínum.
En í sambandi við þetta Akranesmál vil ég geta þess, að það er til orðið, eftir að frá hinu málinu var gengið, og það er til orðið vegna þess, að það skip, sem Akurnesingar hafa til flóabátafera á milli Reykjavíkur og Akraness, er orðið gamalt og komið að því, að þeir verði að fara að setja það í dýra klössun, ef þeir eiga að halda skipinu áfram. Þess vegna er um að ræða, hvort á að halda þessari samgöngubót áfram á milli Akraness og Reykjavíkur eða fella hana niður.
Eins og hv. síðasti ræðumaður benti á hér áðan, hefur það sýnt sig, að þrátt fyrir það að vegakerfið hafi batnað, hefur ásóknin á flutninga með Akraborginni stórkostlega aukist. Hún mun verða meiri á yfirstandandi ári en á nokkru ári fyrr og það verulega miklu meiri. Um eða yfir 60 þús. farþegar munu fara með skipinu. Og ásóknin í að flytja bíla með Akraborginni hefur sífellt farið vaxandi. Hún er hins vegar þannig byggð, að hún rúmar ekki nema 4 bíla á þiljum. Verða þeir allir að vera ofanþilja, og gerir það þeim, sem bílana eiga, mikil óþægindi og þeir óttast um skemmdir þar af leiðandi.
Annað atriði hefur einnig komið inn í þetta mál, sem verkar mikið í sambandi við það, og það er, að milli Reykjavíkur og Akraness er flutt með sérstakri ferju mikið af lausu sementi. Þessi ferja er nú dæmd ónýt, svo að ekki verður hjá því komist, að hana verður að endurnýja með einhverjum hætti. Er talið af þeim mönnum, sem hafa kunnáttu til að bera, að það sé hægt að sameina í þessu skipi flutninga á sementi og flutninga á fólki og hægt að flytja um 300 lestir með skipinu hér daglega á milli. Með þessu móti er gert ráð fyrir, að hægt sé að sameina tvö veigamikil atriði í samgöngu- og atvinnusögu Akraness. Það er því ekki að ófyrirsynju, að stjórn Skallagríms fór að athuga þetta mál í alvöru. Auk þess sem Akurnesingar eru í stjórn Skallagríms, eru þar einnig Borgnesingar og bóndi ofan úr Borgarfjarðarhéraði, því að eigendur að Skallagrími eru Mýra- og Borgarfjarðarsýsla og Akraneskaupstaður. Það var samdóma álit allra þessara aðila og aðalfundarins í vor, þar sem ég hygg, að meiri hlutinn hafi verið bændur, a. m. k. verulegur hlutur oddvita úr hreppunum, að freista skyldi þess að endurnýja þetta skip.
Þetta norska skip, sem þeir eiga kost á að kaupa, mun kosta um 120 millj. kr. Það hefur möguleika til þess að flytja marga farþega, og það hefur einnig möguleika til að flytja marga bíla. Þess vegna er að dómi þeirra, sem um það hafa fjallað, mikið framfaramál fyrir Akraneskaupstað. Það spillir síst af öllu, þó að áhugamenn um knattspyrnu ferðist bæði til Akraness og frá Akranesi með þessari ferju. Akurnesingar hafa, sem kunnugt er, lengi vel verið forustumenn í knattspyrnumálum, sér til sóma, og það spillir ekki, að þeir njóti þess að eiga auðvelt með að komast hér á milli á kappleiki. En staðreyndin er þessi, að þrátt fyrir veginn sækir fólk mikið í þessar ferðir, enda eru þær mjög hentugar. Það er einnig talið, að rekstrarkostnaður á þessu skipi eigi ekki að verða óhagstæðari en á því, sem nú er, nema síður sé, vegna þess hvað það skip er orðið gamalt og illa farið. Ég held því, að þegar hv. alþm. skoða þetta mál með raunsæi, muni þeir sannfærast um, að það er réttmætt. Ég get svo sem bætt því við til athugunar fyrir hv. þm., að nú í gær barst erindi frá Vestmanneyingum um að koma inn í þetta frv. einnig Vestmannaeyjaskip, en þeir eru um þessar mundir að vinna að því að stofna fyrirtæki úti í Vestmannaeyjum, sem bæjarstjórnin gengst fyrir, um skip, sem yrði flutningaskip milli Vestmannaeyja og Þorlákshafnar. Þess vegna held ég, að í sambandi við þetta mál verði þessi Akranesferja ekki það eina, sem maður kann að syndga upp á náðina, heldur eigi önnur eftir að bætast þar við.
Ég vil að lokum segja það, án þess að ég sé að lengja mál mitt, að hér er um mál að ræða, sem ég held, að sé ekki neinn glannaskapur í sambandi við, heldur réttmætt sem samgöngubót á milli Akraness og Reykjavíkur og leysir um leið þann þáttinn að flytja sementið hingað á markaðinn, sem er ekki lítill þáttur í starfsemi þessa skips. Ég held, að þegar hv. alþm. hafa fengið að vita um það líka, muni skoðanir þeirra breytast frá því, sem þeir hafa kannske ályktað við fljótan lestur málsins.