19.12.1975
Sameinað þing: 37. fundur, 97. löggjafarþing.
Sjá dálk 1575 í B-deild Alþingistíðinda. (1277)
1. mál, fjárlög 1976
Svava Jakobsdóttir:
Herra forseli. Ég flyt ásamt hv. þm. Gylfa Þ. Gíslasyni og Magnúsi T. Ólafssyni brtt. við fjárlagafrv. um hækkun á framlagi til Lánasjóðs ísl. námsmanna. Leggjum við til að upphæðin verði 1050 millj.
Hv. þm. er sjálfsagt í fersku minni að hér urðu í haust allmiklar umr. utan dagskrár vegna þeirrar skerðingar námslána sem kom fram í fjárlagafrv. Í ræðu, sem hæstv. menntmrh. flutti þá, kom fram að hann ætlaði, að endurskoðun laga um námslán yrði lokið fyrir afgreiðslu fjárlaga, og gaf þar með í skyn að sá vandi, sem steðjaði að námsmönnum vegna skerðingar frv., yrði leystur. Í sama streng tók hv. þm. Ellert B. Schram, en hann mun eiga sæti í endurskoðunarnefndinni. Nú er auðvitað komið í ljós að þetta hefur ekki staðist. Við höfum ekki enn séð nein lög um endurskoðun námslánalaganna, en ríkisframlagið í engu samræmi við raunverulegar þarfir sjóðsins. Samkv. áætlun stjórnar Lánasjóðsins, sem gerð var í júlí s. l., var fjárþörf sjóðsins fram til áramóta 1976–1977 áætluð alls 1720 millj. kr. Síðan hefur raunar komið í ljós að afgangur frá fyrra ári var meiri en ætlað var. Enn fremur hafa þegar verið teknar að láni 100 millj. kr. sem ganga upp í að mæta ofangreindri fjárþörf. Hins vegar hafa nokkrar aðrar forsendur einnig breyst. T. d. var fjölgun umsækjenda meiri en ætlað var, verðlagsþróun hérlendis hefur farið fram úr áætlun. Að þessu athuguðu ætlar stjórnin nú að til þess að halda námsaðstoðinni í því horfi sem verið hefur undanfarin tvö ár þurfi sjóðurinn á fjárlagaárinu að fá 1650 millj. kr. Þessi tala miðast við, að lánin verði 83% af umframfjárþörf og notast verði við kostnaðarkönnun frá 1967 og úthlutunarreglur verði óbreyttar.
Þess má geta, að gerð hefur verið ný kostnaðarkönnun. Hún var gerð árið 1973. Námsmenn hafa rekið eftir því að hún verði tekin í gagnið, en sú könnun mundi hækka þessa tölu um 160 mill.j. kr., í 1810 millj. kr. alls, og þar af færu þá 430 millj. kr. til haustlána næsta haust. En þótt notast yrði við núverandi kostnaðarkönnun á næsta ári, þá er ljóst að Lánasjóðinn vantar 242.5 millj. kr. umfram það sem veitt er í fjárl., og er þá reiknað með bæði framlaginu og lánsheimildinni ef á að fjármagna haustlán á n. k. hausti. Með tilliti til reynslu þessa hausts er það lágmarkskrafa að fjármögnun haustlána verði tryggð og fjárveiting því hækkuð. Minna má á að á þessu hausti vantaði 230 millj. kr. til haustlána, en ekki fengust nema 100 millj. kr. að láni og það með herkjum, eins og öllum er í fersku minni.
Mismunurinn á núverandi kostnaðarkönnun og þeirri, sem stúdentar leggja mikla áherslu á að miðað verði við í framtíðinni, er aðallega fólginn í því, að kostnaður hér á Íslandi og í einstöku landi erlendis er nú stórlega vanmetinn. Það á sér því stað nú talsverð mismunun milli námsmanna eftir löndum.
Ef fjárþörf væri miðuð við óbreytt ástand, núverandi kostnaðarkönnun, þá er heildarfjárþörf næsta árs 1650 millj. kr., en ef fjárþörf er miðuð við hina nýju kostnaðarkönnun og gert ráð fyrir að hún yrði notuð, þá er fjárþörfin 1810.
Herra forseti. Ég ætla ekki að lengja þessar umr. neitt úr hófi fram. Það hefur verið allmikið rætt um fjárþörf Lánasjóðsins hér á þingi á þessum vetri, og öllum hv. þm. er ljós sá vandi sem þar er við að glíma. En ég vil í lokin beina þeirri fsp. til hæstv. fjmrh. vegna lántökuheimildar þeirrar, sem gert er ráð fyrir í frv. og hljóðar upp á 600 millj. kr., hvar hann hafi hugsað sér að Lánasjóðurinn fengi þetta lán, hvers konar lán er hér um að ræða. Vænti ég þess að hæstv. fjmrh. sjái sér fært að svara þessari spurningu.