02.03.1976
Sameinað þing: 59. fundur, 97. löggjafarþing.
Sjá dálk 2337 í B-deild Alþingistíðinda. (1923)
170. mál, Landhelgisgæslan
Oddur Ólafsson:
Herra forseti. Hv. 1. flm. till. þeirrar, sem hér er til umr., hefur nú gert rækilega grein fyrir efni hennar og markmiði og þarf ég ekki miklu við að bæta. Mig langaði þó aðeins til þess að vekja athygli hv. þm. á því að breski flotinn hefur lengi verið nátengdur stærð fiskveiðilögsögu okkar. Fyrr á öldum var það svo að það var miðlínukenningin sem gilti og breskir valdhafar urðu þá að leita til danskra valdhafa ef þeir vildu láta skip sín veiða í norðurhöfum. En eftir því sem veldi bretanna óx á hafinu, þeim mun minni varð lögsaga bæði íslendinga og annarra strandríkja og endaði svo með samningnum 1901, eins og við þekkjum, með 3 mílna landhelgi sem eftir það varð viðurkennd, og stóð svo meðan veldi breta á hafinu var mest.
Eftir síðari styrjöld, þegar valdahlutfallið raskaðist nokkuð, má segja að þetta hafi farið öfuga leið til baka. Því minna sem veldi bretanna varð á hafinu, þeim mun stærri varð þæði lögsaga Íslands og lögsaga fleiri ríkja.
Enn stöndum við í styrjöld við breta, styrjöld sem er háð, eins og getið hefur verið, með nokkuð óvenjulegum hætti. En þetta er raunveruleg styrjöld þótt baráttuaðferðir séu óvenjulegar. Það er ekkert óvenjulegt að styrjaldir séu háðar á mismunandi hátt. Í fyrri heimsstyrjöldinni notuðu aðilar eiturgas, í síðari heimsstyrjöldinni komu þeir sér saman um að nota það ekki. Bretarnir nota ekki byssur gegn okkur nú, en þeir nota aðrar mjög sterkar baráttuaðferðir til þess að sigra okkur. Það eru efnahagsþvinganir og aðgerðir til þess að hefta hráefnaöflun. Slíkar aðgerðir hafa oft reynst þeim einna sterkastar til þess að koma andstæðingunum á kaldan klaka. Þetta gera þeir m.a. með því að fiska á okkar friðunarsvæðum.
Ég gat þess hér í dag, þegar ég ræddi um till. mína um takmörkun þorskveiða, að ef okkur tækist ekki að forða frá hruni okkar þorskstofns, þá væri okkar velferðarþjóðfélag í mikilli hættu, þá mundum við ekki á næstu árum eiga þess kost að láta okkar þjóð í té þá heilbrigðisþjónustu, þá menntunaraðstöðu og þá félagslegu aðstöðu sem við höfum í dag. Allt þetta vita bretarnir, og þeir vita að ef þeir geta eyðilagt okkar þorskstofn, þá koma þeir okkur á kaldan klaka. því er nú að duga. Það er ekkert að tala um að duga eða drepast, nú verðum við að duga.
Þessi till. er borin fram í þeim tilgangi að sýna ríkisstj. fram á það að Alþ. stendur einhuga á bak við hana í því áformi hennar að efla landhelgisgæsluna. Við verðum að gera ráðstafanir til þess að ná í fleiri skip, hraðskreið skip, sem geta truflað veiðar bretanna svo sem unnt er. Við skulum líka gera okkur grein fyrir því, að þó að við séum alltaf að tala um að við séum smáir og vanmáttugir, þá er ekki þar með sagt að er við höfum stofnað til félagsskapar við aðra, þá séum við vanmáttugir. Við höfum stofnað til félagsskapar við okkur stærri þjóðir um að tryggja okkar öryggi, bæði efnahagslegt og pólitískt. Sú aðgerð ætti að veita okkur vernd gegn yfirgangi breta.
Ég vildi aðeins bæta þessum orðum við. Ég vona að við sjáum okkur fært, þrátt fyrir örðugleika — tímabundna örðugleika — að efla okkar landhelgisgæslu frekar. Við flm. höfum um það talað að við værum tilbúnir til þess að gera till. um tekjuöflun í þessu skyni ef eftir því yrði leitað, en það er sjáanlegt að þetta er till. sem að sjálfsögðu krefst allmikils fjármagns.