10.05.1976
Efri deild: 101. fundur, 97. löggjafarþing.
Sjá dálk 3885 í B-deild Alþingistíðinda. (3190)
257. mál, jarðalög
Landbrh. (Halldór E. Sigurðsson):
Herra forseti. Það er nú að fara aftan að siðunum að ég fer að deila hér við lögfræðinga um skilning á lagaákvæði, en ég tel mig hafa nokkurn rétt til þess að túlka að þarna hafi ekki verið gengið út fyrir það sem stjórnarskráin gerir ráð fyrir. Í fyrsta lagi vil ég — með leyfi hæstv. forseta — vekja athygli á 40. gr. stjórnskipunarlaganna þar sem segir:
„Engan skatt má á leggja né breyta né taka af nema með lögum. Ekki má heldur taka lán, er skuldbindi ríkið, né selja eða með öðru móti láta af hendi neina af fasteignum landsins né afnotarétt þeirra nema skv. lagaheimild.“ Minn skilningur er sá, að lagaheimildin, sem þarna sé um að ræða, sé í þeim lögum sem hér er verið að setja, og ég man t.d. þegar kreppulánalögin voru sett á sínum tíma, sem voru þó almenn lög, þá var heimilt að selja jarðirnar aftur án sérstakra laga, og svo var einnig gert nú fyrir nokkrum árum þegar lausaskuldum bænda var breytt, að þá var sett inn heimild til þess að kaupa af þeim jarðir og mátti þá einnig selja þær aftur. En þessu til viðbótar vil ég geta þess, sem segir í aths. um nefndarskipunina, með leyfi hæstv. forseta:
„Hinn 18. ágúst 1971 skipaði landbrh. n. til þess að starfa að þessu verkefni. N. skipuðu Ásgeir Bjarnason alþm., form., Sveinbjörn Dagfinnsson skrifstofustjóri (sem er lögfræðingur) og Arni Jónasson fulltrúi. Dr. juris Gaukur Jörundsson prófessor hefur verið n. til ráðuneytis við samningu frv. þessa.“
Að því er ég best veit er dr. Gaukur Jörundsson talinn einhver færasti lögfræðingur landsins í eignarrétti, og mér fyndist það furðu gegna ef honum hefði orðið á að sjást yfir að væri hægt að gefa slíka heimild. Hitt held ég að sé rétt, að það sé neitt eftirsóknarvert fyrir ráðh. að hafa þessa heimild, og hún byggist náttúrlega á því að jarðanefnd og þeir, sem um eiga að fjalla, geti fjallað um þessi mál og þess vegna sé ráðh. ekki einn til ákvörðunar í þessu sambandi og fjarri því. Hins vegar finnst mér að það hafi oft borið á því að hv. Alþ. hafi talið að það hefði annað með sinn tíma að gera heldur en að samþ. sölu einstakra jarða, og að minni hyggju var ekki talið að það væri sérstaklega eftirsóknarvert að halda í það.
Út af fyrir sig hef ég enga löngun til að halda í þetta ákvæði því það er ekki þess virði. Hins vegar er það, sem miklu meira máli skiptir, að ef væri stöðvuð afgreiðsla frv. núna, þá mundi það tefja málið og við höfum nú nóg með tímann að gera úr því sem komið er. Það skiptir mig miklu meira máli heldur en ákvæðið í sjálfu sér. Og ég verð að segja það, að ég dreg í efa að það muni fást færari maður til þess að segja um þetta ákvæði en dr. Gaukur Jörundsson. Hins vegar er ég fús til að leita álits fleiri slíkra manna, eins og prófessora við Háskólann, um þetta atriði við meðferð málsins í Nd. Það mundi þá ekkert gerast annað en frv. kæmi hingað aftur ef væri talið að þetta orkaði tvímælis. Mér finnst að hv. d. geti vel afgr. frv. með því fyrirheiti því ég gef það fyrirheit í áheyrn hv. dm., þannig að þeir geta hermt það upp á mig ef þeir halda að ég muni bregðast því, Ég mun þegar á morgun óska eftir því að leitað sé álits um þetta. En ég hafði nú haldið að þar sem slíkur maður sem dr. Gaukur var fenginn til þess að vera með við samningu frv. og sá skilningur er t.d. hjá skrifstofustjóra Alþingis, að það sé í þessu tilfelli skv. þessum lögum sem málið sé afgr., eins og mér hefur nú skilist að hafi komið fram hjá hv. 1. landsk., að það væri þá framkvæmdin sem um væri að deila. Hún er í sjálfu sér ekki neitt atriði fyrir mig. En ég óska eftir því að málið nái fram að ganga og við höfum nóg með tímann að gera. Ég skal leita eftir áliti á þessu atriði þannig að það liggi fyrir áður en málið fer út úr n. í Nd.