12.11.1975
Efri deild: 14. fundur, 97. löggjafarþing.
Sjá dálk 506 í B-deild Alþingistíðinda. (334)
53. mál, Húsnæðismálastofnun ríkisins
Helgi F. Seljan:
Herra forseti. Ég vil lýsa yfir stuðningi við þetta frv. og alveg sérstaklega með tilliti til þess sem vitnað er til í grg. um ástæður sem séu að baki því að rn. sé heimilt að veita undanþágu. En ég hefði ef til vill talið að kæmi fullt eins vel til álita að hafa í sjálfu frv. ákvæði, eins og þar segir, um örorku og einstæða foreldra og aðrar félagslegar ástæður.
Ég vil benda á annað frv., sem mun vera á dagskrá Nd. einmitt í dag og er flutt af hv. þm. Svövu Jakobsdóttur. Það gengur mjög í sömu átt, og til skýringar og án alls metings mun það hafa farið í prentun áður en þetta stjfrv. sá hér dagsins ljós og ekki ástæða til að draga það til baka af þeirri ástæðu að ákvæði eru þar um sumt skýrari. Það er sérstaklega eitt ákvæði, sem þar er vikið að, þ. e. a. s. varðandi nám þeirra sem hefja það eða byrja á nýjan leik eftir starf, eða eins og segir í grg. þess frv. með leyfi hæstv. forseta:
„Námsmaður, sem er að hefja nám eftir nokkurra ára þátttöku í atvinnulífinu, getur ekki fullnægt skilyrðinu um 6 mánaða skólanám á undangengnu ári og á því ekki rétt til endurgreiðslu sparifjár síns. Gæti sú upphæð þó ráðið úrslitum um hvort honum tekst að kljúfa byrjunarörðugleika við upphaf skólagöngu. Virðist flm. sanngjarnt, að réttur þessa fólks sé ekki rýrari en þeirra sem eiga samfellda skólagöngu að baki og beri því að veita heimild til undanþágu á endurgreiðslu í slíkum tilvikum.“
Allt þetta mun ég athuga nánar í n. og freista þess að fá fram þær lagfæringar sem ég tel að athuguðu máli til bóta. Ég held t. d. að námsatriðið eigi þarna tvímælalaust heima, samkvæmt fenginni reynslu, af ótvíræðum sanngirnisdæmum hér um sem orðið hefur að synja vegna þess, eins og hæstv. ráðh. sagði, að um þetta hafa verið ströng ákvæði sem erfitt hefur verið að ganga fram hjá.
Ég vil svo aðeins í sambandi við þetta leggja þunga áherslu á mikilvægi skyldusparnaðarins í heild, ekki bara sem tekjustofns, heldur sérstaklega fyrir unga fólkið sjálft. Mér hefur oft dottið það í hug að gjarnan mætti hækka þessa prósentu þegar komið væri yfir visst tekjumark. Það vill nú oft verða svo að þetta er eina féð sem þetta fólk á til við heimilisstofnun þrátt fyrir góðar tekjur.
Ég er því á því, þrátt fyrir það að ég styðji viss undantekningartilfelli og telji þau réttlát, að allar undanþágur séu vandlega athugaðar og fullri varkárni beitt. Ég þekki mörg dæmi um hvort tveggja: Undanþágur sem áttu ekki rétt á sér, en voru veittar eftir ranglega gefnum vottorðum. Það er sem sagt nauðsyn að hafa gott eftirlit með þeim, sem um þetta sækir, og þá er eðlilegt að leita til heimaaðila sem gerst á til að þekkja. T. d. gætu trúnaðarmenn Húsnæðismálastofnunarinnar hæglega annast þetta eftirlit.
Ég þekki því miður fleiri dæmi, — dæmi sem einmitt er að vikið í þessu stjfrv., þar sem að mínu viti hefur verið neitað um undanþágur þó að þær ættu fyllsta rétt á sér og alveg sérstaklega þá af félagslegum ástæðum. Ég veit vel um vanda stjórnar Húsnæðismálastofnunarinnar um úrskurð ýmissa vafatilfella og álasa henni ekki. Nógu skýrar heimildir hafa tæpast verið fyrir hendi, eins og hæstv. ráðh. benti á. Þeim hefur verið býsna þröngur stakkur skorinn.
Ég vona, að við í félmn. getum komist að samkomulagi um jafnvel enn skýrari ákvæði en í frv. greinir. Ég mun t. d. freista þess að námsþættinum, sem er í frv. hv. þm. Svövu Jakobsdóttur, verði þarna bætt inn í, — reyna að fá fram þá breytingu. Að öðru leyti mun ég heils hugar stuðla að framgangi þessa frv. þó að ég hafi gert þessar athugasemdir. Efni þess er svo mjög til bóta að það ber að meta og sjálfsagt að það nái fram að ganga, einkanlega ef túlkun í grg. eins og hæstv. ráðh. lagði aðaláherslu á áðan, verður ráðandi. Að öðru leyti fæ ég tækifæri til þess að fjalla um málið í n., en ítreka ánægju mína með þá hreyfingu í rétta átt, sem frv. felur í sér.