16.12.1976
Neðri deild: 24. fundur, 98. löggjafarþing.
Sjá dálk 1327 í B-deild Alþingistíðinda. (919)
100. mál, söluskattur
Gylfi Þ. Gíslason:
Herra forseti. Þegar þetta frv. var til meðferðar í hv. fjh.- og viðskn, þessarar hv. d. lýsti ég yfir andstöðu við frv. Ég skal með fáeinum orðum gera hv. dm. grein fyrir því á hverju sú andstaða byggist.
Þegar lögin um olíuskattinn svonefnda voru samþykkt á sínum tíma, þ. e. a. s. þegar ákveðið var að leggja eitt söluskattsstig á söluskattsstofninn í því skyni að bæta þeim, sem nota olíu til húsahitunar, verðhækkun olíunnar, þá var Alþfl. samþykkur þeirri lagasetningu og féllst á hana. Það var vegna þess að við töldum eðlileg og réttlát rök liggja til þess að hin mikla verðhækkun ætti ekki að bitna á þeim einum, sem nota olíuna, heldur væri baggi sem binda ætti þjóðarheildinni, og þess vegna væri eðlilegt og réttlátt að gera það með þeim hætti að bæta við einu söluskattsstigi sem nota skyldi í tilteknu skyni samkv. sérstökum lögum. Hliðstætt hafði, svo sem kunnugt er, verið farið að þegar náttúruhamfarirnar í Vestmannaeyjum og Neskaupstað skullu yfir. Þar var talið vera um þjóðarógæfu að ræða og það væri skylda þjóðarheildarinnar að bera það tjón sem þessar náttúruhamfarir ollu. Þar var um tvö söluskattsstig að ræða.
Auðvitað hefði verið eðlilegast þegar öllum greiðslum vegna tjónanna í Vestmannaeyjum og Neskaupstað var lokið, að þá hefði söluskatturinn aftur verið lækkaður um þessi tvö stig sem á höfðu verið lögð vegna þeirra. Það var ekki gert. Ríkið tók hins vegar tekjurnar af þessum söluskattsstigum til sinna þarfa, lét söluskattinn haldast óbreyttan þó að öllum greiðslum væri lokið. Það, sem hér er um að ræða, er í raun og veru alveg hliðstætt, að því þó frátöldu að olíuhækkunin helst enn. Þess vegna er ég í sjálfu sér ekki á móti því að áfram sé innheimt eitt söluskattsstig til þess að standa straum af því þjóðhagslega óhagræði sem af hinu háa olíuverði hlýst. En ég tel að áfram eigi að gera það með sama hætti og í upphafi var ráðgert og hefur verið gert síðan, þ. e. a. s. að þessu eina söluskattsstigi sé ráðstafað með sérstökum lögum. Þau mættu gjarnan vera ótímabundin mín vegna. Ég get fallist á þau rök, að það sé ekki eðlilegt að framlengja slík lög frá ári til árs. En ég tel að álagningin og ráðstöfunin eigi að vera bundin í sérstökum lögum, en ekki verða einn af ótalmörgum liðum almennra fjárlaga. Með því er einmitt verið að gefa í skyn að það verði endurtekið, sem gerðist með þau tvö stig sem á voru lögð vegna Vestmannaeyjahamfaranna og Norðfjarðarhamfaranna, að þegar greiðslum er lokið vegna þess, sem upphaflega var orsök þess að söluskattsstigin voru á lögð, þá verði tekjurnar að almennum ríkissjóðstekjum. Það tel ég vera algerlega óeðlilegt. Hættan á því, að slíkt eigi sér stað, vex við það að sérstök lög um söluskattsstigið og ráðstöfunina séu afnumin, en tekjuöflunin og ráðstöfun teknanna hins vegar gerð að einum af mörgum líðum fjárlaga. Þess vegna tel ég þessa lagasetningu vera óheilbrigða. Hún eykur hættuna á því að þegar einhvern tíma kemur að því, sem vonandi gerist, að ekki verður lengur þörf á sérstökum ráðstöfunum vegna óeðlilega hás olíuverðs, þá verði þetta einfaldlega að almennum tekjum ríkissjóðs, m. ö. o.: þá yrði ekki hugleitt hvort hægt væri að komast af án þess að heimta inn þetta söluskattsstig, þ. e. a. s. hvort ekki yrði hægt að lækka söluskattinn, heldur hverfa tekjurnar af þessu söluskattsstigi eins og öðrum eftirlitslaust og umræðulítið í hið almenna gímald ríkissjóðs sem venjulega á við fjárhagserfiðleika að etja.
Andstaða mín gegn þessu frv. byggist sem sagt ekki á því að ekki sé nauðsynlegt að halda áfram að létta byrði þeirra sem verða að bera óeðlilegar byrðar vegna hás olíuverðs. Þvert á móti er of skammt gengið í því að rétta hlut þeirra sem verða að standa undir óeðlilega háu olíuverði. Það er of skammt gengið í þá átt að létta byrðar þeirra. Andstaðan hyggist ekki á því að viðurkenna ekki þessar staðreyndir, heldur á hinu að meðan slíks er þörf, meðan eitt söluskattsstig er innheimt vegna óeðlilega hás olíuverðs, þá á að innheimta það og ráðstafa því samkv. sérstökum lögum, en ekki hafa þetta sem einn líð í stóru og flóknu fjárlagafrv. Þess vegna mun ég greiða atkv. gegn þessu frv.