17.12.1977
Neðri deild: 36. fundur, 99. löggjafarþing.
Sjá dálk 1459 í B-deild Alþingistíðinda. (1112)
130. mál, skyldusparnaður og ráðstafanir í ríkisfjármálum
Frsm. meiri hl. (Tómas Árnason):
Hæstv, forseti. Frv. til l. um skyldusparnað og ráðstafanir í ríkisfjármálum hefur verið til meðferðar hjá fjh.- og viðskn. N. hefur klofnað í málinu og stjórnarþm. flytja sérstakt nál. og leggja til að frv, verði samþykkt, en hv. þm. Lúðvík Jósepsson og Gylfi Þ. Gíslason flytja sérálit um málið.
Þetta frv. er í sjö gr. alls. 1. gr. þess fjallar um álagningu 10% skyldusparnaðar og að skyldusparnaðurinn skuli lagður inn á sérstakan reikning hjá ríkissjóði og bundinn þar til alllangs tíma eða til 1, febr. 1984. Kjarni 1, gr. er fólginn í því að lögfesta 10% skyldusparnað á hátekjur. Um þetta mál sérstaklega vil ég taka fram, að það kemur raunar fram í nál. minni hl., að í sjálfu sér var n. í „prinsipinu“ sammála um skyldusparnaðinn, en minni hl, mun gera grein fyrir skoðunum sínum og sé ég ekki ástæðu til annars en aðeins að geta um þetta.
1. gr, fjallar fyrst um það, að allir menn, sem tekjuskattsskyldir eru samkv. ákvæðum laga nr. 68 frá 1971 með síðari breytingum og ekki eru orðnir 67 ára fyrir 1. jan. 1978, skuli á árinu 1978 leggja til hliðar fé til varðveislu í ríkissjóði eftir vissum reglum. Þeir einstaklingar, sem hafa yfir 2 400 000 kr. skattgjaldstekjur á árinu 1977, skulu leggja fram 10% af því sem fram yfir er, og hafi þessir aðilar börn á framfæri sínu innan 16 ára aldurs, þá bætast við 186 þús. kr, fyrir hvert barn. Á sama hátt greiða hjón sem eru samsköttuð, og sambýlisfólk, sem hefur yfir 3 millj. 100 þús. kr, skattgjaldstekjur á árinu 1977, 10% af því, sem fram yfir er, í skyldusparnað. En þetta mark hækkar einnig um 186 þús. kr. fyrir hvert barn innan 16 ára aldurs sem er á framfæri þeirra. Síðan er sett sérstök regla fyrir sérsköttuð hjón, þannig að hjá hvoru þeirra reiknast 10% skyldusparnaður af skattgjaldstekjum umfram 1860 þús. kr. Fyrir hvert barn á framfæri þeirra hækkar þetta mark um 93 þús. kr.
2. mgr. fjallar um frádrátt eða um það, að reistar verði skorður við því, hve frádráttur má vera mikill áður en skyldusparnaður er reiknaður, á hliðstæðan hátt og gert var við álagningu skyldusparnaður 1976, en eins og kunnugt er var lögfestur 5% skyldusparnaður bæði 1975 og 1976. Í lagafrv., sem flutt var árið 1974 af þáv. ríkisstj., mun hafa verið ákvæði um skyldusparnað, að því er mig minnir 4%. Vera má þó, að það hafi verið önnur prósenta.
Síðan eru í 1. gr. nánari ákvæði um útfærslu og framkvæmd málsins sem ég sé ekki ástæðu til að rekja hér, það var gert í framsögu málsins við 1. umr, Þó er rétt að taka það fram, að skyldusparnaðurinn á að vera til ráðstöfunar fyrir ríkissjóð um nokkurra ára bil sem eins konar lán, bundinn á sérstökum reikningi, en verður síðan greiddur með verðtryggingu, eins og gerð er grein fyrir í 2, gr. frv. Þar segir svo, með leyfi hæstv, forseta:
„Þann 30. jan. 1984 greiðir ríkissjóður verðbætur á höfuðstól í hlutfalli við þá hækkun sem kann að verða á vísitölu framfærslukostnaðar 1. jan. 1979 til l. jan. 1984. Sé skyldusparnaður ekki greiddur að fullu fyrir 1. jan. 1979 reiknast verðbætur þó aðeins frá 1. jan. næsta ár á eftir fullnaðarskilum“.
Í 3. gr. er lagt til að skyldusparnaður hljóti sömu skattmeðferð og sparifé á hverjum tíma. 4. gr, frv. kveður svo á, að fjmrh. setji reglugerð um tilhögun alls reikningshalds svo og önnur þau atriði er varða framkvæmd skyldusparnaðarins.
5. gr. þessa frv. fjallar svo um annað mál. þ.e.a.s. um að hækka hið svonefnda flugvallagjald. Á árinu 1976 voru sett sérstök lög um flugvallagjald, sem er 1500 kr. samkv. þeim lögum fyrir hvern farþega, sem ferðast frá Íslandi til annarra landa, og 750 kr. fyrir börn á aldrinum 2–12 ára. Er lagt til í 5, gr. að þetta gjald verði tvöfaldað, verði 3000 kr. fyrir fullorðna og 1500 kr. fyrir börn á aldrinum 2–12 ára.
6, gr. frv, fjallar svo um það, að ríkisstj. sé heimilt að ákveða að á árinu 1978 megi leyfisgjald af gjaldeyris- og innflutningsleyfum nema allt að 2% af fjárhæð þeirri sem leyfið hljóðar um. Er gert ráð fyrir að leyfisgjaldið hækki frá því, sem nú er, úr 1% í 2%.
Ég sé ekki ástæðu til þess að hafa mörg orð um frv. að öðru leyti. Það er liður í fjáröflunaráformum ríkisstj., eins og hv. þm. er kunnugt um. Það var gerð endurskoðun á tekju- og útgjaldaáætlun ríkissjóðs á næsta ári nú nýlega, og kom í ljós að hækkun gjalda vegna nýrra forsendna eða breyttra forsendna nemur um 18.3 milljörðum kr. og hækkun tekna er að öllu óbreyttu talin nema um 10.7 milljörðum kr. Sá fjáröflunarvandi, sem við er að glíma, nemur því 7.6 milljörðum. Hugmynd ríkisstj. er að leysa þennan vanda annars vegar með því að afla viðbótarfjár til ráðstöfunar fyrir ríkissjóð og hins vegar að skera niður, eins og kunnugt er, nokkur útgjöld. Þessar fyrirætlanir ríkisstj. koma fram í ýmsum frv. sem eru til meðferðar hér í þinginu, og er þetta frv., sem ég er að tala hér fyrir, eitt af þeim.
Gert er ráð fyrir að þetta frv, færi ríkissjóði aukin fjárráð á næsta ári sem nemur um 1.5 milljörðum kr. Þessi fjáröflun er þríþætt. Það er í fyrsta lagi skyldusparnaðurinn á hátekjur, sem áætlað er að muni skila einum milljarði, það er í öðru lagi tvöföldun á flugvallagjaldinu á utanlandsferðir, sem áætlað er að muni skila 300 millj. kr., og í þriðja lagi heimild til álagningar gjalds á gjaldeyrisleyfi í 2% og er talið að það muni auka tekjur ríkissjóðs um 200 millj. Samtals er þá tekjuöflun og aukin fjárráð, — það er e.t.v. réttara að tala um aukin fjárráð í þessu efni, — um 1.5 milljarða samkv. þessu frv.
Það hafa orðið nokkrar almennar umr. um efnahagsmál. Ég sé að það er enginn tími til þess að fara að efna til slíkra umr. og ætla ekki að gera það. En ég vil gjarnan taka undir það, sem hefur komið fram hjá sumum hv. þm., að það væri ástæða til þess að haga vinnubrögðum þannig, að það væri hægt að koma við almennri umr, um efnahagsmál á sama tíma sem lánsfjáráætlun ríkisstj. er lögð fram og frv. í samræmi við hana og meðan fjárlög eru til meðferðar og afgreiðslu hér í þinginu. Það væri sannarlega ástæða til þess að efna til eins konar eldhúss í efnahagsmálum, En ég ætla ekki að gefa tilefni til slíkra umr., enda enginn tími til þess eins og málum er háttað.