05.05.1978
Neðri deild: 98. fundur, 99. löggjafarþing.
Sjá dálk 4499 í B-deild Alþingistíðinda. (3887)
181. mál, bann við fjárhagslegum stuðningi erlendra aðila við íslenska stjórnmálaflokka
Guðmundur H. Garðarsson:
Herra forseti. Ég get fullvissað hv. síðasta ræðumann, Lúðvík Jósepsson, um það, að engin umbrot eru í Sjálfstfl. í þá átt að reyna að eyðileggja þetta mál. Alla vega kannast ég ekki við það og hef ekki heyrt á einum einasta þm. Sjálfstfl. í þessari d. að sú brtt., sem ég er meðflm. að, sé gerð í þeim tilgangi eða studd af þeim í þeim tilgangi að eyðileggja málið. Ég veit að það er fullur vilji fyrir því hjá a. m. k. þeim sem ég hef talað við af mínum flokksbræðrum að þetta mál gangi í gegn á þessu þingi.
Ég tek undir það sem hv. þm. sagði, að mér finnst alger óþarfi að þessar brtt. gangi til n., og ég satt að segja skil ekki þau orð hv. þm. Ingvars Gíslasonar þegar hann talar um að brtt. geti beðið til næsta þings. Þær eru mjög einfaldar og skýrar. Þess vegna þarf ekki að vísa þeim til n. Hv. þm. geta tekið afstöðu til þeirra eins og þær koma fyrir á því skjali sem er fyrir framan hv. þm. í deildinni frá okkur Sighvati Björgvinssyni. En ég er ekki alveg sammála hv. þm. Lúðvík Jósepssyni þegar hann sagði fyrst í sinni ræðu — að vísu dró hann það nokkuð til baka í sínu máli — að þessi brtt. okkar að banna erlendum sendiráðum að gefa út blöð eða styðja aðila með fjárframlögum til að gefa út blöð, sem styðji sérstaklega sjónarmið þeirra ríkja sem viðkomandi sendiráð eru fyrir hérlendis, sé ekki þessu máli skylt, og mun ég leiða nánar rök að því hér á eftir.
Ég mun að sjálfsögðu greiða þessu frv. atkv. mitt og tala þess vegna í málinu frv. til stuðnings og að sjálfsögðu einnig þeim brtt. sem ég flyt. Það er rétt, sem hefur komið fram í ræðum hv. þm. og sérstaklega sterkt hjá hv. þm. Lúðvík Jósepssyni, að hér erum við að fjalla um ákveðið stefnumál, um það, hvort íslenskir stjórnmálaflokkar eða yfirleitt aðrir aðilar eigi að geta þegið fé frá erlendum aðilum í þeim tilgangi að hafa áhrif á þjóðmál og stjórnmál á Íslandi. Allir góðir Íslendingar hljóta að vera sammála um eða ættu að vera sammála um að það ber að koma í veg fyrir slíkt. Best væri auðvitað að við tækjum ekki við slíkum fjármunum og engin lög þyrfti til þess að banna það. En þar sem svo virðist að það þurfi að setja það í lög til þess að hafa þetta ótvírætt, þá er sjálfsagt að d. afgreiði þetta frv. Hins vegar er ég þeirrar skoðunar, eins og hv. 1. flm. brtt., Sighvatur Björgvinsson, að þetta bann þurfi að vera mun víðtækara, það þurfi að ná einnig til erlendra sendiráða, það þurfi að banna þeim að kosta eða styrkja blaðaútgáfu í landinu. Og það er nú mjög nærtækt dæmi um það, að eitt ákveðið sendiráð hér í Reykjavík gefur út hálfsmánaðarrit. Ég er einn af þeim sem fá þetta rit sent til mín. Ég held að ég fái þrjú eintök. Þetta ágæta sendiráð gefur út mjög öflugt blað á íslensku og sendir það líklegast í þúsundum eintaka víðs vegar um landið. Það blað, sem hér er um að ræða, er áreiðanlega stærra að upplagi og dýrara í útgáfu heldur en t. d. það blað, Alþýðublaðið, sem mun vera meginástæðan fyrir þeim umr. og því frv. sem við erum hér að fjalla um.
Ritið Fréttir frá Sovétríkjunum er t. d. þess eðlis, að það fer ekki á milli mála að það blað styður ákveðna hérlenda aðila beint og óbeint með skrifum sínum. Ég er því miður ekki með eintak með mér hér til þess að lesa upp úr greinum þessa blaðs. En það fer ekkert á milli mála, er augljóst mál, hvaða málstað og hverja stuðningsmenn þessa blaðs styðja hérlendis. Eins og ég sagði er það sent hundruðum, ef ekki þúsundum manna hér á Íslandi. Það mun einkum vera um að ræða að blaðið fari til ýmissa framámanna, t. d. forustumanna í æskulýðsfélögum, skólafélögum, verkalýðsfélögum, og ég veit um dæmi þess, að tugum, ef ekki hundruðum eintaka af blaðinu hefur stundum verið dreift í ákveðnum framhaldsskólum hér í bænum og ætla ekki að fara nánar út í það. Þá hafa verið ákveðnar greinar í blaðinu sem útgefendur hafa sérstaklega talið ástæðu til að ungir Íslendingar á aldrinum 14–18 ára fengju í hendur, og það fer ekki á milli mála að í þessum greinum er rekinn skefjalaus áróður gegn því borgaralega þjóðskipulagi sem hérlendis ríkir. Þar með er raunverulega verið að heimila útgáfu á blaði sem vinnur gegn því þjóðskipulagi sem við höfum undirgengist að reyna að vernda. Því miður eru einstöku sinnum greinar í þessu blaði þar sem ofbeldi og manndráp eru lofuð, en þá eru þau lofuð sérstaklega í nafni svokallaðrar „þjóðfrelsisbaráttu“ og þá er það einnig með sérstöku tilliti til svokallaðra alþýðulýðvelda. Og það þarf ekki að tíunda það fyrir hv. þm., að flest þessara alþýðulýðvelda eru til orðin og stofnað til þeirra í gegnum blóðug og miskunnarlaus átök þar sem minni hl. hefur komist til valda með vopnuðum stuðningi m. a. þess ríkis, Sovétríkjanna, sem gefur út umrætt blað. Og því miður verður maður stundum var við og getur raunverulega endurlesið efni þessa blaðs í sumum dagblaða borgarinnar. Ég ætla ekki að tíunda það frekar, enda var ég ekki undir það búinn að koma með þann samanburð í þingsali í dag. En hefði ég vitað að þessi umr. færi hér fram, þá hefði ég að sjálfsögðu gert ráðstafanir til þess að vera með nokkur eintök af Fréttum frá Sovétríkjunum og umræddum dagblöðum, þannig að hv. þm. hefðu getað séð hversu saman fara ákveðinn áróður, ákveðin túlkun eða ég vil segja ákveðnar skoðanir þeirra sem hér eiga hlut að máli.
Að vísu eru ekki allir fulltrúar fjölmiðlanna mættir á sínum stað, en það var vissulega mjög eftirtektarvert sem hv. þm. Sighvatur Björgvinsson sagði um þann starfsmann sovéska sendiráðsins sem bauð fram fé til þess að fá birt efni frá þessum aðilum í Alþýðublaðinu. Ég ætlaði að beina orðum mínum til fjölmiðlanna sérstaklega í þessu sambandi og í sambandi við þessa umr. og brtt. okkar. Við hljótum að vonast til þess og vænta þess, að sú brtt. og sú umr., sem hefur orðið um hana, fái jafnítarlega meðhöndlun og umfjöllun í fjölmiðlunum, ég tala nú ekki um hjá ríkisfjölmiðlunum sem eiga að þjóna þjóðinni í heild, en ekki hvað síst hjá þeim dagblöðum sem hafa gert sér mestan mat úr því, að Alþfl. hefur þegið títtnefndan stuðning, — þessi blöð geri það með myndarlegum hætti að vekja athygli á því sem fram kemur í brtt. okkar og baksviði þeirrar tillögu.
Í þessu sambandi rifjast það upp fyrir mér, að ég las á s. 1. ári bók, sem kom út í Danmörku, eftir danskan fyrrv. kommúnista. Þessi bók heitir á íslensku: Styrjöldin sem aldrei varð. Þar lýsir þessi fyrrv. kommúnisti starfsemi kommúnistaflokksins fyrir seinni heimsstyrjöldina. Hann fjallar þar sérstaklega um undirróðursstarfsemi kommúnista á Norðurlöndum á tímabilinu 1920–1942 og lýsir mjög nákvæmlega skipulagi, vinnubrögðum og fjármagnsstreymi til þessarar starfsemi. Sú lýsing, sem fram kemur í þessari bók sem er í tveim bindum, skýrir margt og er mjög fróðleg lesning um það hvernig stórveldi, í þessu tilviki Sovétríkin, fjármögnuðu flokka, fyrirtæki og félög sem unnu að framgangi sósíalískra eða kommúnískra hugmynda á Norðurlöndum á þessum árum. Ég ætla ekki að fara nánar út í það á þessu stigi að vitna í þessa bók og skýra frá því, hvað stendur í umræddri bók. En óneitanlega er það eftirtektarvert og gott til upprifjunar og umhugsunar, að í formála umræddrar bókar er vikið að því, að enn munu Sovétríkin og nú á síðustu árum Austur-Evrópu ríkin hafa svipaðan hátt á í sambandi við það að auka áhrif sín og þeirra kenninga sem þessi ríki eru grundvölluð á. Þau vinnubrögð, sem lýst er í bókinni, og þau vinnubrögð, að sovéska sendiráðið skuli gefa út jafnöflugt tímarit og við þekkjum, — þessi vinnubrögð fela í sér bein og óbein afskipti af þróun þjóð- og stjórnmála í vestrænum lýðræðisríkjum og þ. á m. hér á Íslandi. Og þá er rétt að hafa það í huga, að við búum við allt annað og frjálsara þjóðskipulag en alþýðulýðveldin svonefndu gera. Um er að ræða einhliða áróðurssókn af þeirra hálfu sem ekki er unnt að svara í sömu mynt á heimavettvangi. Þar er bannað að halda á lofti þeim mannréttindum sem okkur finnast sjálfsögð. Ég nefndi þetta aðeins til að undirstrika það, að það er óeðlilegt að erlend ríki hafi frjálsar hendur um útgáfu- og áróðursstarfsemi með þeim hætti sem að framan er lýst. Þess vegna legg ég áherslu á að brtt. verði samþykkt og það refjalaust, og ég ítreka það sem ég sagði í upphafi míns máls: brtt. er ekki fram komin til að tefja málið eða eyðileggja það, og ég legg einnig áherslu á það, að óþarft er að hún fari til nefndar. Það er sjálfsagt að hún verði samþykkt. Einnig finnst mér ekki tiltökumál þótt frv. að þeirri breytingu samþykktri hér í d. fari síðan til Ed. og fái þar afgreiðslu.