15.11.1977
Sameinað þing: 17. fundur, 99. löggjafarþing.
Sjá dálk 647 í B-deild Alþingistíðinda. (458)
64. mál, þorskstofninn
Sjútvrh. (Matthías Bjarnason):
Herra forseti. Út af þessari fyrirspurn hv. 3. þm. Suðurl. hefur eftirfarandi svar borist frá Hafrannsóknastofnun til sjútvrn.:
„Svar við fyrirspurn Guðlaugs Gíslasonar til sjútvrh. um þorskstofninn, sbr. bréf rn, frá 3. nóv. s.l.
1. Þegar rætt er um stærð þorskstofnsins er fyrst og fremst átt við veiðanlega stofninn, það er þorsks þriggja ára og eldri. Stærð þorskstofnsins í fjölda og í þyngd undanfarin ár er áætlað að hafi verið sem hér segir: Árið 1973 fjöldi í millj, fiska 610 og þyngd í þús. tonna 1306; 1974 517, 1189; 1975 509, 1135; 1976 642, 1237. Stofnstærðaraukningin árið 1976 stafar eingöngu af því að þá bætist stóri árgangurinn frá 1913 inn í veiðanlega stofninn. Í ársbyrjun 1977 er stærð stofnsins áætluð 531 millj. fiska og þyngdin 1195 þús. tonn. Veiðin á yfirstandandi ári byggist mjög á 1973 árganginum, og þar sem aflinn mun fara langt fram úr till. Hafrannsóknastofnunarinnar um æskilegan hámarksafla er áætlað að stærð þorskstofnsins í ársbyrjun 1978 verði komin ofan í 429 millj. fiska, sem eru í þyngd rúmlega 1 millj, lesta, og er það minnsta stofnstærð þorskstofnsins sem vitað er um síðan rannsóknir hófust.
2. Hrygningarstofn þorsksins er nefndur sá hluti þorskstofnsins sem náð hefur 7 ára eða hærri aldri. Stærð hans á undanförnum árum í þús, tonna og fjöldi í millj, fiska hefur verið sem hér segir: Árið 1973 332, 63; 1974 226, 42; 1975 222, 42; 1976 180, 36. Á s.l. vetrarvertíð, 1977, var stærð hrygningarstofnsins áætluð 210 þús. lestir. Búist er við að stærð hrygningarstofnsins í byrjun komandi vertíðar verði 170 þús. lestir eða minni en nokkru sinni fyrr. Að baki þeirri hrygningu munu standa 34 millj, þorska. Með þeirri þekkingu, sem við búum yfir í dag, er engan veginn unnt að spá hversu mikið af væntanlegri hrygningu fari fram á hverju svæði. Hrygning er háð umhverfisþáttum, eins og t.d. hítastígi, og eins og er er ekki unnt að spá langt fram í tímann hvernig hitastigi í sjónum verði háttað, t.d. hvort hiti við Norðurland á vori komanda nái þeim mörkum sem geri hrygningu í einhverjum mæli mögulega og verður því ekkert fullyrt í þeim efnum. Hitt er þó ljóst, að hvernig sem háttað verður um hrygningu utan hinna hefðbundnu hrygningarstöðva suðvestanlands, þá má búast við afar rýrri vetrarvertíð suðvestanlands, þar sem hrygningarstofninn er svo lítill sem raun ber vitni og reynsla undanfarinna ára hefur staðfest.
3. Á vegum Hafrannsóknastofnunarinnar hefur verið fylgst með fiskgengd á friðaða svæðinu á Selvogsbanka undanfarin ár. S.l. 2 ár hefur verið gerð ítarleg könnun á hrygningu þorskfiska við Suðurland og Vesturland, og á s.l. vertíð var athugunarsvæðið stækkað og gögnum safnað um hrygninguna fyrir norðan. Þá hefur verið reynt að fylgjast með uppeldisstöðvum þorsksins fyrir Norðurlandi og Austurlandi, bæði á friðuðum svæðum og veiðisvæðum, eftir því sem skipakostur hefur leyft hverju sinni.
4. Rannsóknum á hrygningar- og uppeldisstöðvunum og þar með friðuðum svæðum verður fram haldið, þar sem ekki er unnt að draga neinar viðhlítandi ályktanir nema byggja á nokkurra ára athugun. Úrvinnsla gagna um friðaða hólfið á Selvogsbanka er í fullum gangi, en þar sem friðaða svæðið við Norðausturland hefur aðeins verið friðað á annað ár verður frekari gagnasöfnun að fara fram áður en unnt er að meta friðunargildi þess svæðis.
Virðingarfyllst,
Jón Jónsson.“
Þetta er svar Hafrannsóknastofnunar við þessum fyrirspurnum, sem hv. 3. þm. Suðurl. hefur lagt fram.