WPCq 2_BNa Z3|omanTimes RomanTimes Roman Bold\  PCXP"m^2CRddCCCdq2C28dddddddddd88qqqYzoCNzoozzC8C^dCYdYdYCdd88d8ddddCN8ddddY`(`lC2CC!CCCCCCCCCCd8YYYYYYzYzYzYzYC8C8C8C8ddddddddddYdddddodYYYYYYYdzYzYzYzYddddddddC8C8C8C8Ndz8z8z8z8z8ddddddCCCoNoNoNoNz8z8z8dddddddzYzYzYdz8dCoNz8dddddNF2[dCYddddd7>d<d<$YYdCCddooCY,PX;NXXXXX17X5X5 NNX;;XXbb;N5ddaa~1d::aaa~~~dkkGd0~W,Iykk~~~~NkktWaaa~~~πovakIlWlNlWk\;:ayaX\rWaabaikNlNzf\ayyoNk::affyonk~oooooooooooooooooooNNNNNNNkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk::::::::::::aaaaaaaffffffffffffyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyl;zDLRTveir dkar fyrir r%Wuritun.$^  SP3Spss1ur (e=2,30 n=0,90) f/r%Wuritun.o ? DSK1Dlkaskilgreining fyrir r%Wuritun.0X` hp x (#%'0*,.8135@8:m2hapKMSP1Spss1ur (v=2,22 h=2,22) f/r%Wuritun.   TABASetur inn tab f. h. j. dalk ;G@LIN1Setur l1nuh%W og l1nubil f/r%WuritunrHAU1Haus fyrir r%Wuritun.uritun.uhaus."^ ^4 PC'    ?  3'3'Standard6&6&Standard/&U("Von `*@ X` hp x (#%'0*,.8135@8:m2x: j j eX(T1X)ttir Yrj punkta fyrir r%Wuritun.  ddAP APAP EFN1Setur inn merkingu fyrir efnisyfirlit (Col 1). JEFN2Setur inn merkingu fyrir efnisyfirlit (Col 2). LUPHSHnikun i vinstri upphafsstodu   2m A ^(pHAULUppsetn.  landscape listum E 6&6&Standard(1.h) - HP LJ IIIISKJALAP.PRS&6&6StandardHaus fyrir ferWareikning     USKL rD yx dddy   AnnaW yx Gdddy   Alls: yx dddy T yx dddy   ____________________________ ritun yfirmanns HLINEHline}I! ybdddyVIKLVikulina yx dddy  yx dddy   2na naCFFmFeedF?st blaWs1Wuskil]  TABTab i haus og faetur X8 MLINmjo lina} yb dddyHJFNH%gri j?fnun. ` "N2!\ e eG!SNTLStaf- og t?luliWaskilgreining (1. a. 1.).X T I. A. 1. a.(1)(a) i) a) 1. a. a. 1. 1.(a) i) a)TXSTRXankastrik."HNK1Hnikar upp um 0.1c.  HNK3Hnikar upp um 0.3c.  r 2#n!lL"|"|4#NBLSSetur nUja blaWs1Wu.s  TABRSetur inn INNDRTT+MARREL.5 X  LETCOUR  @Velur courier letur$KY x_  @CY CU10Courier 10pt Line Draw$ d  @R  2='|#|^$$b&CU8Courier 8pt Line Draw$a P  @  CU12Courier 12pt Line Draw$, Xx  @r  \ HAUFREHaus fyrir ferWareikninga} 6&6&StandardHaus #2 fyrir skjalaritun.6&6&Standard*@   X` hp x (#%'0*,.8135@8:bUD?sD/LIAWalliWur.</I3InnstiliWur.sem ritarar setja inn).=J  `   @ h"(1)؃/KAKafli.> n -/BRkv%Wi.? $ v a, à  2H@b\EAxEBb6FC#F/KGKaflagreinarnCmer.@ z -GLEIGleitt letur.A ddd dd /GNGreinarnCmer.f greinarnCmeri.B x -FORSForseti gj?rir kunnugt.CJ p4 PC%  ddnd F dJ4 PC'm ORSETI  p4 PC% 0 dJ4 PC'm SLANDS Z   b4 PC' gj?rirXkunnugt: p4 PC%  ndnd  dJ4 PC'm  p4 PC%  dJ4 PC'm  b4 PC' 2NDiHExVIFIGK/UFUndirfyrirs?gn.D #2 a,ÃX(T2X)ttir Yrj punkta fyrir skjalaritun.E ddUP UPUP TT07T?flutexti fyrir t?flu meW sj? dlkum.F֔X` hp x (#%'0*,.8135@8:3&Standard |  ?   X` hp x (#%'0*,.8135@8:_K6&StandardLAUSASKJ.PRSo\     } X` hp x (#%'0*,.8135@8:,_X;XXXXXX5:X5X51XXX;;XXbb;X5eeaa~1e::aaa~~~ekkGe0~W,Iykk~~~~NkktWaaa~~~πovakIlWlNlWk\;:ayab\rWaabaikNlNzf\ayyoNk::affyonk~oooooooooooooooooooNNNNNNNkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk::::::::::::aaaaaaaffffffffffffyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyl;zHAU3Haus #2 fyrir skjalaritun.egל j 1995!  96. ! 1065 r fr stofnun AlYingis. 120. l?ggjafarYing. ! . ml. "m^:N_uu¶NNNu:N:AuuuuuuuuuuAAhרN[ϨܨNANmuNhuhuhNuuAAuAuuuuN[Auuuuhp/p~N:NN'NNNNNNNNNNuAhhhhhϜhhhhhNANANANAuuuuuuuuuuhuuuuuuhhhhhhhuhhhhuuuuuuuuNANANANA[uAAAAAuuuuuuϨNNN[[[[AAAuuuuuuܨuhhhuAuN[AuuuuuNR:juNhuuuuu@HuFuF*hhuNNuuNhFфA'MM捍]@s:`捍fsϨ`sfszNMuzsffzfMMfffffffMMMMMMMMMMMMN2<f׋gh^0iNMALTexti neWanmlsf4Z' /  !<4 PC  !<4 PC /LHg''  X4 PC0   X4 PC0 NMNRNeWanmlsnCmer 1 texta og n.mlihDUUMACNormali     X` hp x (#%'0*,.8135@8:<     :}D4P T I. A. 1. a.(1)(a) i) a)T0*ÍÍ*Í ., US }\4 P      X` hp x (#%'0*,.8135@8:<     :}D4P T I. A. 1. a.(1)(a) i) a)T0*ÍÍ*Í ., US }\4 P 2<jXnkmƕl3mdؘFooterjAlmenn uppseningHverskonar skj?lk  = 6&6&StandardHaus #2 fyrir skjalaritun.6&6&StandardHaus #2 fyrir skjalaritun.  v  o4 PC Upphaf-2SniWtkn 1 upphafi fjrlagalMLX `4 PC ISIS ,.,.  M  N  6&onal)NT/IINTX":``"<^6&Venjulegt hj EyrCnuFJARLOG.PRS6&6&Venjulegt7&](!Appl`    Re.skleturingSkletur, feitt 1 alm. textandinni t?flumLO  2njnoPؙp^(qStu.t?flutexiTextafyrirs?gn t?flu, feitl.flun c<) aR ă Xr1dlkbotnLok Yr1dlkat?fluoz~MK G y EdddyX` hp x (#%'0*,.8135@8:Samtals 1G yxdddy `4 PCe2 %33XF: Su.skleturaSkletur 1 alm. textag l1nubil  eftirp DlkarDlkar fyrir aWalt., talnablk, reikn. qBhX` hp x (#%'0*,.8135@8:UTv?f?ld undirstrikun. SKLSkletur.HOLTHolt.2Y^^?^^SKYGSkyggt. UPPHUpphafsstafir.VIVBViWb;t. BTSKBtskrif.  2cbePeINNDSetur inndrtt 1 skjal. ]vX HJ>FH%gri j?fnun.  ` "HHNK5Hnikar upp um 0,15.  HNK4Hnikar upp um 0,3s.  r 2YLme%wTSTRTengistrik.R/KGN - UpphafSniWtkn 1 upphafi fjrlaga 8 M  N  3'3' Venjulegt6&6&Standardz(!Appl`}`c    ReikniskilgriningFyrir Ctreikninga 1 hefWbundinni t?flu, dJ4 PCM X` hp x (#%'0*,.8135@8:Fjrlaga og hagsUslustofnun a.MINNISBLAVă Y  Efni:  2aESDcHAUS2Haus  frumvarp og ums?gn..).prentun).ʙ 6&6&Venjulegt7&](!Appl`6&>_K6&VenjulegtT?flutexti fyrir t?flc  ?   X` hp x (#%'0*,.8135@8:_K6&VenjulegtHaus fyrir fjrlagafrumv*@  ?   X` hp x (#%'0*,.8135@8:f—+b1'#XN\  PXP##XN\  PXP#a. 1. 1.(3t—7!B(Tmg>h RK+P—!6lg>f—+b1'#XN\  PXP##XN\  PXP#_6lg>x(3t—7!B(Tmg>h RK+P—!6lg>f—+b1'#XN\  PXP##XN\  PXP#2fxxMSFooterp--  19 AIQ!$Y&( +a-/2i469q;=     $x6 @[1 !$Y&( +a-/2i469q;=!@yBD)GIK1NPR9UWYA\^`IcegQjloYqs"""""""""""""""""/  19 AIQ!$Y&( +a-/2i469q;=     u\4 P[1 !$Y&( +a-/2i469q;=!@yBD)GIK1NPR9UWYA\^`IcegQjloYqs"""""""""""""""""/ANNOTATION RwPt?1g*H(*RK+*P?2r'Ef—+*b1'#4\  PP##XN\  PXP#ANNOTATION TwPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b1'#A\  PP##XN\  PXP#TOC 8x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b  D4 D ! D#XN\  PXP# D4 4 <DL!#XN\  PXP#2#x"xxx TOC 7x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b  4  ! #XN\  PXP# 4 4 <DL!#XN\  PXP#TOC 6x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b   4  ! #XN\  P XP# 4 4 <DL!#XN\  P XP#TOC 5x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b   <4 < ! <#XN\  P XP# <4 4 <DL!#XN\  P XP#TOC 4x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b   4  !  #XN\  P XP# 4 4 <DL!#XN\  PXP#2,,x4#c%x(*TOC 3 x(wPt?1g*B(*'E RK+*P?2r'Ef—+*b   4  !  #XN\  PXP# 4 4 <DL!#XN\  PXP#TOC 2 x(wPt?1g*B(*'E RK+*P?2r'Ef—+*b4 !(# 444#XN\  PXP#` hp x (##XN\  PXP#TOC 1 x(wPt?1g*B(*'E RK+*P?2r'Ef—+*b  4  !R#XN\  PXP# 4 %} -5=!#XN\  PXP#INDEX 7x(wPt?1g*B(*'E RK+*P?2r'Ef—+*b&'4 <DL!(# #XN\  PXP##XN\  PXP#2n4y^,.nq02INDEX 6x(wPt?1g*B(*'E RK+*P?2r'Ef—+*b&4 <DL!T$ #XN\  PXP#4 <DL!(##XN\  PXP#INDEX 5x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b'4 <DL!T$ #XN\  PXP##XN\  PXP#INDEX 4x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b4` <DL!T$` ` ` ` ` ` #XN\  PXP#4 <DL!(##XN\  PXP#INDEX 3x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b'4 <DL!T$444#XN\  PXP##XN\  PXP#2 >c4X7X[9X;INDEX 2x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b 4 <DL!T$#XN\  PXP#4 <DL!(##XN\  P XP#INDEX 1x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b!"4 <DL!T$#XN\  P!XP#4 <DL!(##XN\  P"XP#LINE NUMBER(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b#$4 <DL!T$#XN\  P#XP#4 <DL!(##XN\  P$XP#INDEX HEADINwPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b%&4 <DL!T$#XN\  P%XP#4 <DL!(##XN\  P&XP#2G^=>X@{B}nEFOOTNOTE REFwPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b+,4 <DL!T$#4\  P+P#4 <DL!(##XN\  P,XP#FOOTNOTE TEXwPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b-.4 <DL!T$#A\  P-P#4 <DL!(##XN\  P.XP#HEADING 3x(wPt?1g*B(*'ERK+*P?2r'Ef—+*b;<4 <DL!T$#XN\  P;XP# 4 <DL!(##XN\  P<XP# HEADING 2x(wPt?1g*B(*'E RK+*P?2r'Ef—+*b=> d 4 <DL!T$#XZ2P=XP# 4 <DL!(##XN\  P>XP# 2PHJh/LcNHEADING 1x(wPt?1g*B(*'E"RK+*P?2r'Ef—+*b!? @ 4 <DL!T$#XZ2P?XP# 4 <DL!(##XN\  P@XP# NORMAL INDENwPt?1g*B(*'E#RK+*P?2r'Ef—+*bA'B4 <DL!T$444#XN\  PAXP##XN\  PBXP#Yfirskrift(wPt?1g*B(*'E$RK+*P?2r'Ef—+*bCD4 <DL!T$#\  PCP# 4 <DL!(##XN\  PDXP# InndregiWwPt?1g*B(*'E%RK+*P?2r'Ef—+*bEF4 <DL!T$#XN\  PEXP#4 <DL!(##XN\  PFXP#25Ya,QlTTW"m^:NuuNNNu:N:AuuuuuuuuuuNNu٨[uܨ騨NANuNuhhNuANA‚uh[Nuuuh\3\yN:NN'NNNNNNNNNNAuuuuu騨hhhhh[A[A[A[Auuuuuuuuuuuuuhhhhhhhhuuuuuu[A[A[A[AuAAAAAuu騨hhh[[[[NNN騨uhhhAh[NuuuNR:~uNuuuuuuFMuFuFAuuuNNuuNuFхA'MM捍]@s:`捍fsϨ`sfszNMςzsffzfMMfffffffMMMMMMMMMMMMNDefault Paragraph FoDefault Paragraph Font toc 9toc 9` hp x (#` hp x (#toa headingtoa heading` hp x (#` hp x (#2o[vgYlYbIZZcaptioncaption _Equation Caption_Equation Caption page numberpage number endnote textendnote text;1#C\  P6QP##XP\  P6QXP#2/er[Z\am^aaendnote referenceendnote reference ӂ7oC2o\  PCXP1b;,5b\  PCP1f;, f4  p(AC@N::p\  PCP@N: /p4  p(AC</a;,KRa*f9 xCX"m^,;JXX;;;Xw,;,1XXXXXXXXXX;;wwwXllvll;NvbvllXbllbbE1EKX;XXNXN1XX11N1XXXXEE1XNvNNEG1G`;,;;;;;;;;;;;;X1lXlXlXlXlXvvNlNlNlNlN;1;1;1;1vXXXXXXXXXbNlXXXXbNXlXlXlXlXvNvNvNvNXlNlNlNlNXXXXXXXX;1;1;1;1NvNb1b1b1b1b1vXvXvXvXXXvlElElEXEXEXEXEb1b1b1XXXXXXvbNbEbEbEXb1vXlEXEb1bNbNXXXN>,\XEXXXXXX17X5X5&bbX;;XXXX;b5wwaa~1w::aaa~~~wkkGw0~W,Iykk~~~~NkktWaaa~~~πovakIlWlNlWk\;:ayaX\rWaabaikNlNzf\ayyoNk::affyonk~oooooooooooooooooooNNNNNNNkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk::::::::::::aaaaaaaffffffffffffyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyl;z"m^,:GXX:::Xc,:,1XXXXXXXXXX11cccN~uu~ka~~:D~k~~a~uak~~~~k:1:RX:NXNXN:XX11X1XXXX:D1XX~XXNT#T_:,::::::::::::X1~N~N~N~N~NuuNkNkNkNkN:1:1:1:1~X~X~X~X~X~X~X~X~X~X~N~X~X~X~X~XaX~N~N~NuNuNuNuN~XkNkNkNkN~X~X~X~X~X~X~X~X:1:1:1:1D~Xk1k1k1k1k1~X~X~X~X~X~X~u:u:u:aDaDaDaDk1k1k1~X~X~X~X~X~X~~XkNkNkN~Xk1~Xu:aDk1~X~X~X~X~XN=,OX:NXXXXX06X5X5 NNX::XXaa:N5cc``}1c::```}}}cjjFc0}V+Hxjj}}}}MjjsV```}}}~nu`jHkVkMkV~j[::`x`X~[qV~``a`hjMkMye[~`xxnMj::`eexnmj}nnnnnnnnnnnnnnnnnnnMMMMMMMjjjjjjjjjjjjjjjjjjjj::::::::::::```````eeeeeeeeeeeexxxxxxxxxxxxxxxxxxxx~k~:~y~2gaeewfga11. a. 1.~0StafliWir undir t?luliWx O6@@`  a21. a. 1.~0StafliWir undir t?luliWx O/ a31. a. 1.~0StafliWir undir t?luliWx OL` ` ` @ @hhh a41. a. 1.~0StafliWir undir t?luliWx OE 2jgh[ija51. a. 1.~0StafliWir undir t?luliWx Ob  ` ` ` @hh#@& a61. a. 1.~0StafliWir undir t?luliWx O[   a71. a. 1.~0StafliWir undir t?luliWx Of  a81. a. 1.~0StafliWir undir t?luliWx Oq 2omkk,lla1a. 1. 1.~0T?luliWir undir stafliW O6@@`  a2a. 1. 1.~0T?luliWir undir stafliW O/ a3a. 1. 1.~0T?luliWir undir stafliW OL` ` ` @ @hhh a4a. 1. 1.~0T?luliWir undir stafliW OE 2pm\nooa5a. 1. 1.~0T?luliWir undir stafliW Ob` ` ` @hh#@& a6a. 1. 1.~0T?luliWir undir stafliW O[ a7a. 1. 1.~0T?luliWir undir stafliW Of a8a. 1. 1.~0T?luliWir undir stafliW Oq  2qspg>q_FyrirsgnACDMiWjuW og feitletruW fyrirs?gn 4. 1. !"   "6Small Circle<xO  #$"2q .SiLET2  b4 PC5  cHAU2  6&6&StandardntersLAUSASKJ.PRSo46&>6&StandardntersLAUSASKJ.PRSo4  ?   X` hp x (#%'0*,.8135@8:/KA#I. KAFLI>n /KAۃ 8X/KHE" Inngangur.\8t3/KH ۃ B/GN4$1. gr.Bx /GNۃ #MarkmiW.ă ++ MarkmiW laga Yessara er aW tryggja sjCklingum tiltekin r)ttindi 1 samr%mi viW almenn mannr)ttindi og mannhelgi og styrkja Yannig r)ttarst?Wu Yeirra gagnvart heilbrigWisYj;nustunni og styWja trCnaWarsambandiW sem r1kja ber milli sjCklinga og heilbrigWisstarfsmanna. ++ :heimilt er aW mismuna sjCklingum  grundvelli kynferWis, trCarbragWa, skoWana, Yj;Wernisuppruna, kynYttar, litarhttar, efnahags, %tternis og st?Wu aW ?Wru leyti.  Skilgreiningar.ă B/GN4$2. gr.Bx /GNۃ ++ SjCklingur: Notandi heilbrigWisYj;nustu, heilbrigWur eWa sjCkur. ++ HeilbrigWisstarfsmaWur: Einstaklingur sem starfar 1 heilbrigWisYj;nustu og hefur hlotiW l?ggildingu heilbrigWis- og tryggingamlarWherra til sl1kra starfa. ++ MeWferW: Ranns;kn, aWgerW eWa ?nnur Yj;nusta sem l%knir eWa annar heilbrigWisstarfsmaWur veitir til aW greina, l%kna, endurh%fa, hjCkra eWa annast sjCkling. ++ V1sindaranns;kn: Ranns;kn sem gerW er til aW auka viW Yekkingu sem gerir kleift aW b%ta heilsu og l%kna sjCkd;ma. Mat  ranns;kninni verWur aW hafa leitt 1 lj;s aW engin v1sindaleg og siWfr%Wileg sj;narmiW m%li gegn framkv%md hennar. 6 G%Wi heilbrigWisYj;nustu.ă B/GN4$3. gr. Bx /GNۃ ++ Tryggja skal sjCklingum sem samb%rilegasta heilbrigWisYj;nustu. ++ SjCklingur  r)tt  fullkomnustu meWferW sem  hverjum t1ma er v?l  aW veita innan Yess fjrhagsramma sem heilbrigWisYj;nustunni er sniWinn  hverjum t1ma. ++ SjCklingur  r)tt  meWferW og aWbCnaWi sem miWast viW stand hans, aldur og horfur  hverjum t1ma og bestu Yekkingu sem v?l er . Xj;nusta viW sjCkling skal einkennast af traustu sambandi milli hans og heilbrigWisstarfsmanns. ++ SjCklingur  r)tt  samfelldri meWferW og aW samstarf r1ki milli allra heilbrigWisstarfsmanna og stofnana sem koma aW meWferWinni. !(g%g%// AWgangur aW upplUsingum um r)ttindi sjCklinga.ă B/GN4$4. gr.!Bx /GNۃ ++ HeilbrigWis- og tryggingamlarWuneytiW skal sj til Yess aW til s)u upplUsingar um r)ttindi sjCklinga, sjCklingaf)l?g og almannatryggingar. HeilbrigWisstofnanir og sjlfst%tt starfandi heilbrigWisstarfsmenn skulu hafa Yessar upplUsingar aWgengilegar sjCklingum 1 hCsakynnum s1num og  starfsstofum. >/KA{#II. KAFLI->n /KAۃ 8X/KH  UpplUsingar og samYykki.8t3/KH ۃ d UpplUsingar um heilsufar og meWferW.ă B/GN4$5. gr.GBx /GNۃ ++ SjCklingur  r)tt  upplUsingum um heilsufar sitt og meWferW. ++ L%knar og aWrir heilbrigWisstarfsmenn skulu, eftir Yv1 sem viW , gefa sjCklingi upplUsingar um:  I. A. 1. a.(1)(a) i) a) a. 1. 1. 1. 1.(a) i) a)Ҿ 9/I1 @+ a.ۃT heilsufar, Yar  meWal l%knisfr%Wilegar upplUsingar um stand og batahorfur,Ʒ  9/I1 @+ b.ۃT fyrirhugaWa meWferW samt upplUsingum um framgang hennar, h%ttu og gagnsemi,Ʒ  9/I1 @+ c.ۃT ?nnur hugsanleg Crr%Wi en fyrirhugaWa meWferW og afleiWingar Yess ef ekkert verWur aWhafst,Ʒ  9/I1 @+ d.ۃT m?guleika  aW leita lits annars l%knis eWa annarra heilbrigWisstarfsmanna eftir Yv1 sem viW  um meWferW, stand og batahorfur.Ʒ ++ Xess skal getiW 1 sjCkraskr sjCklings aW upplUsingar samkv%mt Yessari grein hafi veriW gefnar. ++ UpplUsingar samkv%mt Yessari grein skulu gefnar jafn;Wum og tilefni skapast og  Yann htt og viW Yau skilyrWi aW sjCklingur geti skiliW Y%r. ++ Eigi 1 hlut sjCklingur sem ekki talar 1slensku eWa notar tknml skal honum tryggW tClkun  upplUsingum samkv%mt Yessari grein. <UndanYgur fr meginreglunni um upplUsingar um heilsufar og meWferW.ă B/GN4$6. gr.Bx /GNۃ ++ UpplUsingar skv. 5. gr. skal ekki gefa fari sjCklingur fram  aW YaW s) ltiW ;gert. SjCklingur getur tilnefnt annan til aW taka viW upplUsingunum 1 sinn staW. ++ Xess skal getiW 1 sjCkraskr ef sjCklingur neitar aW f upplUsingar um heilsufar og batahorfur eWa tilnefnir annan 1 sinn staW. Jafnframt skal skr Yar hverjum voru gefnar upplUsingarnar, sbr. 1. mgr. Yessarar greinar og 7. og 25. gr. ++ Eigi 1 hlut sjCklingur sem ekki getur tileinkaW s)r upplUsingar skv. 5. gr. skulu Y%r veittar nnasta vandamanni eWa l?grWamanni hafi sjCklingur veriW sviptur l?gr%Wi. B/GN4$7. gr.Bx /GNۃ ++ VirWa skal r)tt sjCklings til aW kveWa sjlfur hvort hann Yiggur meWferW. ++ kv%Wi l?gr%Wislaga gilda um samYykki fyrir meWferW sjCklinga sem vegna greindarskorts, eWa af ?Wrum st%Wum sem Yau l?g tilgreina, eru ;f%rir um aW taka kv?rWun um meWferW. 0 Yessum tilvikum skal Y; hafa sjCkling meW 1 rWum eftir Yv1 sem kostur er. ++ Enga meWferW m framkv%ma n samYykkis sjCklings, sbr. 1. og 2. mgr., sbr. Y; 9. gr. SamYykkiW skal eftir Yv1 sem kostur er vera skriflegt Yar sem fram kemur hvaWa upplUsingar voru gefnar sjCklingi og aW hann hafi skiliW upplUsingarnar. ++ SUni Cr sjCklingi, Y.e. l1kamsv?kva, vefi, l1ff%ri og ?nnur l1fr%n efni sem tekin eru til greiningar, er ;heimilt aW varWveita til annarra nota nema hann samYykki YaW s)rstakz$(g%g%//Ԯlega.    о MeWferW hafnaW.ă B/GN4$8. gr.$Bx /GNۃ ++ NC hafnar sjCklingur meWferW og skal heilbrigWisstarfsmaWur Y upplUsa hann um afleiWingar Yeirrar kv?rWunar. ++ SjCklingur getur st?WvaW meWferW hven%r sem er. 0 Yv1 tilviki skal heilbrigWisstarfsmaWur CtskUra nkv%mlega fyrir honum hvaWa afleiWingar YaW getur haft aW st?Wva meWferWina. Um h?fnun  meWferW sjCkra barna gildir 26. gr. ++ 0 sjCkraskr skal skr kv?rWun sjCklings um aW hafna meWferW eWa st?Wva og staWfest aW hann hafi fengiW upplUsingar um afleiWingar kv?rWunarinnar. UndanYga fr meginreglu um samYykki fyrir meWferW.ă B/GN4$9. gr.6(Bx /GNۃ ++ NC er sjCklingur meWvitundarlaus eWa stand hans aW ?Wru leyti Yannig aW hann er ;f%r um aW gefa til kynna vilja sinn varWandi meWferW sem telst brWnauWsynleg. 0 Yv1 tilviki skal taka samYykki hans sem gefiW nema fyrir liggi ?rugg vitneskja um aW hann hefWi hafnaW meWferWinni. SamYykki fyrir v1sindaranns;knum.ă B/GN$10. gr._*Bx /GNۃ ++ SjCklingur skal fyrir fram samYykkja meW formlegum h%tti Yttt?ku 1 v1sindaranns;kn. Wur en sl1kt samYykki er veitt skal gefa honum 1tarlegar upplUsingar um v1sindaranns;knina, h%ttu sem henni kann aW fylgja og hugsanlegan vinning og 1 hverju Ytttakan er f;lgin. SjCklingi skal gerW grein fyrir Yv1 aW hann geti hafnaW Yttt?ku 1 v1sindaranns;kn og hann geti hven%r sem er h%tt Yttt?ku eftir aW hCn er hafin. ++ :heimilt er aW framkv%ma  sjCklingi v1sindaranns;kn sem uppfyllir ekki skilyrWi 4. mgr. 2. gr. < Xtttaka 1 Yjlfun og kennslu nemenda.ă B/GN$11. gr.-Bx /GNۃ ++ SjCklingur getur neitaW aW taka Ytt 1 Yjlfun og kennslu nemenda  heilbrigWissviWi. >/KA\"III. KAFLI.>n /KAۃ 8X/KH  TrCnaWar- og Yagnarskylda.#/8t3/KH ۃ Xagnarskylda starfsmanna 1 heilbrigWisYj;nustu.ă B/GN$12. gr./Bx /GNۃ ++ StarfsmaWur 1 heilbrigWisYj;nustu skal g%ta fyllstu Yagm%lsku um allt YaW sem hann kemst aW 1 starfi s1nu um heilsufar sjCklings, stand, sjCkd;msgreiningu, horfur og meWferW samt ?Wrum pers;nulegum upplUsingum. Xagnarskyldan helst Y; aW sjCklingur andist og Y; aW starfsmaWur lti af st?rfum. M%li r1kar st%Wur meW Yv1 getur starfsmaWur ltiW 1 t) upplUsingar meW hliWsj;n af vilja hins ltna og hagsmunum hlutaWeigandi. S) starfsmaWur 1 vafa getur hann boriW mliW undir landl%kni. x UndanYgur fr Yagnarskyldu.ă B/GN$13. gr.d3Bx /GNۃ ++ Xagnarskylda skv. 12. gr. n%r ekki til atvika sem starfsmanni 1 heilbrigWisYj;nustu berz$(g%g%// aW tilkynna um samkv%mt ?Wrum lagakv%Wum, t.d. kv%Wum barnaverndarlaga. 0 Yeim tilvikum ber starfsmanni skylda til aW koma upplUsingum um atvikiW  framf%ri viW Yar til b%r yfirv?ld. ++ SamYykki sjCklings eWa forrWamanns leysir starfsmann undan Yagnarskyldu. ++ Um vitnaskyldu starfsmanna 1 heilbrigWisYj;nustu gilda kv%Wi l%knalaga. >/KAY#IV. KAFLI@6>n /KAۃ 8X/KH  MeWferW upplUsinga 1 sjCkraskr.68t3/KH ۃ \ AWgangur aW sjCkraskr.ă B/GN$14. gr.b7Bx /GNۃ ++ SjCkraskr er eign heilbrigWisstofnunar Yar sem hCn er f%rW eWa l%knis eWa annarra heilbrigWisstarfsmanna sem hana f%ra  eigin starfsstofum. ++ Skylt er l%kni og ?Wrum sem f%ra sjCkraskr aW sUna hana sjCklingi eWa umboWsmanni, 1 heild eWa aW hluta, og afhenda Yessum aWilum lj;srit skrrinnar s) Yess ;skaW. Sama gildir gagnvart opinberum aWilum sem l?gum samkv%mt fjalla um athugasemdir eWa kvartanir sjCklings eWa umboWsmanns vegna meWferWar. kv%Wi Yetta n%r til allra sjCkraskra n tillits til Yess hven%r Y%r voru f%rWar. ++ UpplUsingar 1 sjCkraskr, sem hafWar eru eftir ?Wrum en sjCklingi sjlfum eWa heilbrigWisstarfsm?nnum, skal ekki sUna honum nema meW samYykki Yess sem upplUsingarnar gaf. ++ Um aWgang aW sjCkraskrm gilda aW ?Wru leyti kv%Wi l%knalaga eftir Yv1 sem viW . B/GN$15. gr.F<Bx /GNۃ ++ Xess skal g%tt viW aWgang aW sjCkraskrm aW upplUsingar 1 Yeim eru trCnaWarml. ++ NC krefst framkv%md v1sindaranns;knar aWgangs aW sjCkraskrm og er Y Yeim sem aW ranns;kn standa heimill aWgangur aW skrnum, enda uppfylli ranns;knin skilyrWi v1sindaranns;knar, sbr. 4. mgr. 2 gr. ++ 0 hvert sinn sem sjCkraskr er skoWuW vegna v1sindaranns;knar skal YaW skrW 1 hana og kv%Wa 1. mgr. g%tt. Athugasemdir viW upplUsingar 1 sjCkraskr.ă B/GN$16. gr.H?Bx /GNۃ ++ NC telur sjCklingur eWa forrWamaWur hans aW upplUsingar 1 sjCkraskr s)u rangar eWa villandi og skulu Y athugasemdir hans lagWar meW skrnni. >/KAx#V. KAFLI@>n /KAۃ 8X/KH# MeWferW.@8t3/KH ۃ  VirWing fyrir mannhelgi sjCklings.ă B/GN$17. gr.ABx /GNۃ ++ HeilbrigWisstarfsmenn og aWrir sem starfs s1ns vegna hafa samskipti viW sjCkling skulu koma fram viW hann af virWingu. ++ AW meWferW sjCklings skulu ekki koma aWrir en Yeir sem nauWsynlega Yurfa. HeilbrigWisstarfsmaWur skal g%ta Yess aW framkv%ma nauWsynlega meWferW meW Yeim h%tti aW utanaWkomandi aWilar sji ekki til og aW upplUsingar um meWferW einstaklinga s)u ekki aWgengilegar ?Wrum en viWkomandi heilbrigWisstarfsm?nnum. bBiW eftir meWferW.ă B/GN$18. gr.dDBx /GNۃE%X)$&$&//Ԍ++ Xurfi sjCklingur aW b1Wa eftir meWferW skal heilbrigWisstarfsmaWur, sem hann leitar til, gefa skUringar  biWinni samt upplUsingum um %tlaWan biWt1ma. ++ Ef unnt er aW f meWferW sem sjCklingur Yarfnast fyrr hj annarri heilbrigWisstofnun eWa ?Wrum heilbrigWisstarfsmanni er skylt aW gera honum grein fyrir Yv1.      Forgangsr?Wun.ă B/GN$19. gr.FBx /GNۃ ++ Ef nauWsynlegt reynist aW forgangsraWa sjCklingum vegna meWferWar skal fyrst og fremst byggt  l%knisfr%Wilegum sj;narmiWum og eftir atvikum ?Wrum faglegum forsendum. Val  heilbrigWisstarfsmanni.ă B/GN$20. gr.fHBx /GNۃ ++ Xrtt fyrir aW byggt s)  skiptingu landsins 1 heilsug%sluumd%mi samkv%mt l?gum um heilbrigWisYj;nustu getur sjCklingur leitaW til Yess heilsug%slu- eWa heimilisl%knis sem honum hentar best. SjCklingur velur s)rfr%Wing Yegar sl1krar Yj;nustu er Y?rf. SjCklingur getur leitaW lits annars heilbrigWisstarfsmanns  meWferW, standi og batahorfum. V byrgW sjCklings  eigin heilsu.ă B/GN$21. gr.JBx /GNۃ ++ SjCklingur ber byrgW  heilsu sinni eftir Yv1 sem YaW er  hans f%ri og stand hans leyfir. Honum ber eftir atvikum aW vera virkur Ytttakandi 1 meWferW sem hann hefur samYykkt. ++ SjCklingur skal reyna eftir megni aW fylgja fyrirm%lum l%knis og annarra heilbrigWisstarfsmanna um atriWi er snerta meWferWina, t.d. um lyfjagj?f, matar%Wi, Yjlfun og hreyfingu. Reglur um innl?gn og Ctskrift.ă B/GN$22. gr.MBx /GNۃ ++ ViW komu sjCklings  heilbrigWisstofnun skulu heilbrigWisstarfsmenn sem annast hann kynna sig og starfssviW sitt. Jafnframt skal kynna fyrir honum reglur og venjur sem gilda  stofnuninni og mli skipta. ++ SjCklingi skal gerW grein fyrir hvaWa heilbrigWisstarfsmaWur beri meginbyrgW  meWferW hans  heilbrigWisstofnun. ++ Wur en aW Ctskrift sjCklings kemur skulu aWst%Wur hans kannaWar og honum tryggW fulln%gjandi heimaYj;nusta eWa ?nnur vistunarCrr%Wi eftir Yv1 sem unnt er. ++ ViW Ctskrift af heilbrigWisstofnun skal sjCklingur f, eftir Yv1 sem Y?rf krefur, leiWbeiningar um YUWingarmikil atriWi er varWa eftirmeWferW, svo sem lyfjagj?f, matar%Wi, Yjlfun og hreyfingu. Ef Yess er ;skaW skulu leiWbeiningarnar gefnar skriflega. ++ L%knabr)f og vottorW vegna veikinda, slysa, sjCkrahCslegu og Yess httar skulu afgreidd n st%Wulauss drttar. ) Linun Yjninga og n%rvera fj?lskyldu og vina.ă B/GN$23. gr.RBx /GNۃ ++ Lina skal Yjningar sjCklings eins og Yekking  hverjum t1ma frekast leyfir. ++ SjCklingur  r)tt  aW nj;ta stuWnings fj?lskyldu sinnar, %ttmenna og vina meWan  meWferW og dv?l stendur. Hann  enn fremur r)tt  aW nj;ta andlegs og trCarlegs stuWnings.E%X)$&$&//Ԍ MeWferW dauWvona sjCklings.ă B/GN$24. gr. UBx /GNۃ ++ DauWvona sjCklingur  r)tt  aW deyja meW reisn. Gefi dauWvona sjCklingur ;tv1r%tt til kynna aW hann ;ski ekki eftir meWferW sem lengir l1f hans eWa tilraunum til endurl1fgunar skal virWa Y kv?rWun.    о>/KAY#VI. KAFLIV>n /KAۃ 8X/KH1  S)rreglur um sjCk b?rn.W8t3/KH ۃ g UpplUsingar um heilsufar og meWferW sjCkra barna.ă @/KG$25. gr.W@z /KGۃ ++ Ef sjCklingur er yngri en 16 ra skulu upplUsingar skv. 5. gr., svo og aWrar upplUsingar samkv%mt l?gum Yessum, veittar foreldri eWa forrWamanni. ++ Eftir Yv1 sem kostur er skulu sjCk b?rn h?fW meW 1 rWum og alltaf ef Yau eru 12 ra eWa eldri. Xau eiga Y; sama r)tt og aWrir  aW hafna Yv1 aW f upplUsingar, sbr. 6. gr. } SamYykki fyrir meWferW sjCkra barna.ă B/GN$26. gr.BZBx /GNۃ ++ Foreldri eWa forrWamaWur skulu veita samYykki fyrir nauWsynlegri meWferW  sjCklingi yngri en 16 ra. ++ NC neitar foreldri eWa forrWamaWur aW samYykkja nauWsynlega meWferW, sbr. 1. mgr. og skal heilbrigWisstarfsmaWur Y snCa s)r til barnaverndaryfirvalda, sbr. kv%Wi barnaverndarlaga. ++ Ef ekki vinnst t1mi til aW leita liWsinnis barnaverndaryfirvalda, sbr. 2. mgr., vegna l1fsnauWsynlegrar brWameWferWar  sjCku barni er heilbrigWisstarfsmanni skylt aW hafa heilbrigWi Yess aW leiWarlj;si og gr1pa tafarlaust til meWferWar sem hann telur nauWsynlega. Tmsar reglur um sjCk b?rn.ă B/GN$27. gr.]Bx /GNۃ ++ Skylt er aW gera allt sem unnt er til aW sjCkt barn fi aW Yroskast og nj;ta l1fsg%Wa Yrtt fyrir veikindi og meWferW eftir Yv1 sem stand Yess leyfir. ++ SjCk b?rn eiga r)tt  Yv1 aW hafa foreldra eWa aWra nna vandamenn hj s)r Y; aW Yau dvelji  heilbrigWisstofnun. ++ Systkini og vinir mega eftir Yv1 sem kostur er heims%kja sjCkt barn sem dvelst  heilbrigWisstofnun. ++ SjCk b?rn  sk;laskyldualdri, sem dveljast  heilbrigWisstofnunum, skulu hafa aWgang aW kennslu sem h%fir aldri Yeirra og standi. ++ Umhverfi og aWbCnaWur sjCkra barna  heilbrigWisstofnunum skal h%fa aldri Yeirra, Yroska og standi. >/KA:"VII. KAFLIa>n /KAۃ 8X/KH  R)ttur til aW kvarta.b8t3/KH ۃ b Athugasemdir og kvartanir vegna meWferWar.ă @/KG$28. gr.b@z /KGۃ ++ SjCklingur getur gert athugasemdir viW meWferW sem hann hefur fengiW  heilbrigWisstofnun eWa hj heilbrigWisstarfsmanni. Athugasemdum skal beina aW yfirstj;rn viWkomandi stofnunar. ++ Vilji sjCklingur kvarta yfir meWferW getur hann beint kv?rtun sinni til landl%knis eWaz$(g%g%// kv?rtunarnefndar, sbr. kv%Wi laga um heilbrigWisYj;nustu. ++ Starfsm?nnum heilbrigWisstofnunar er skylt aW liWsinna og styWja sjCkling eWa vandamann sem vill koma  framf%ri athugasemd eWa bera fram kv?rtun. Enn fremur er stj;rn heilbrigWisstofnunar skylt aW taka til athugunar bendingar starfsmanna sem telja aW r)ttur sjCklinga s) brotinn. ++ SjCklingur skal f skrifleg sv?r viW athugasemdum s1num og kv?rtunum eins flj;tt og auWiW er.    о>/KA"VIII. KAFLI-g>n /KAۃ 8X/KH  Gildist?kukv%Wi o.fl.g8t3/KH ۃ Heimild rWherra til aW setja reglugerWir.ă @/KG$29. gr.Sh@z /KGۃ ++ RWherra er heimilt aW setja nnari kv%Wi 1 reglugerWir um r)ttindi sjCklinga samkv%mt l?gum Yessum. e"Gildistaka.ă B/GN$30. gr.niBx /GNۃ ++ L?g Yessi ?Wlast gildi 1. jCl1 1996. Brottfall lagakv%Wa.ă B/GN$31. gr.;jBx /GNۃ ++ ViW gildist?ku laga Yessara fellur Cr gildi lokamlsliWur 2. mgr. 16. gr. l%knalaga, nr. 53/1988, eins og kv%Winu var breytt meW l?gum nr. 50/1990. M Breyting  ?Wrum l?gum.ă B/GN$32. gr.kBx /GNۃ ++ ViW gildist?ku laga Yessara b%tist nU grein viW l?g um brottnm l1ff%ra og krufningar, nr. 16/1991, 5. gr. a, svohlj;Wandi: ++ :heimilt er n samYykkis nnasta vandamanns, sbr. 2. gr., aW fjarl%gja Cr l1kinu sUni, Y.e. vefi, l1ff%ri og Yess httar, til annarra nota en greiningar. AGLEI ggd Athugasemdir viW lagafrumvarp Yetta.mAGLEI dgg ۃ ++ Frumvarp um r)ttindi sjCklinga er samiW af nefnd sem heilbrigWis- og tryggingamlarWherra skipaWi 21. apr1l 1995. HeilbrigWis- og tryggingamlarWuneyti gerWi l1tils httar breytingar  frumvarpinu viW lokafrgang Yess. ++ 0 nefndina voru skipaWar D?gg Plsd;ttir skrifstofustj;ri, formaWur, RagnheiWur Haraldsd;ttir deildarstj;ri og Ragnhildur Arnlj;tsd;ttir deildarstj;ri, ritari nefndarinnar, fr heilbrigWis- og tryggingamlarWuneyti, Vilborg Ing;lfsd;ttir yfirhjCkrunarfr%Wingur, tilnefnd af emb%tti landl%knis, Lov1sa Baldursd;ttur hjCkrunarfr%Wingur, tilnefnd af F)lagi 1slenskra hjCkrunarfr%Winga, str1Wur Stefnsd;ttir l%knir, tilnefnd af L%knaf)lagi 0slands, Rannveig Gunnarsd;ttir f)lagsrWgjafi, tilnefnd af Samt?kum heilbrigWisst)tta, og Ingveldur Fjeldsted, tilnefnd af Neytendasamt?kunum. ++ Samkv%mt skipunarbr)fi var nefndinni faliW aW gera till?gur til rWherra um YaW meW hvaWa h%tti best v%ri aW kynna heilbrigWisst)ttum og sjCklingum r)tt sjCklinga. Nefndin skyldi r%Wa 1tarlega viW fulltrCa sjCklingah;pa til aW kynnast viWhorfum Yeirra til r)ttinda sjCklinga og hvernig Yau yrWu best tryggW. Nefndin f)kk Yv1  sinn fund fulltrCa 45 sjCklingah;pa og vandamanna- og stuWningsh;pa sjCklinga. Loks var nefndinni faliW aW meta hvort %skilegt v%ri aW sett yrWu s)rst?k l?g um r)ttindi sjCklinga h)r  landi. YrWi YaWE%X)$&$&// niWurstaWan skyldi hCn vinna dr?g aW frumvarpi til laga um r)ttindi sjCklinga. ++ Flj;tlega eftir aW nUr heilbrigWis- og tryggingamlarWherra t;k til starfa voriW 1995 ;skaWi hann eftir Yv1 aW nefndin semdi frumvarp til laga um r)ttindi sjCklinga. ++ R)ttindi Yau, sem lagt er til aW verWi l?gfest, eru 1 Umsum atriWum hin s?mu og sjCklingar eru Yegar taldir nj;ta samkv%mt dreifWum laga- og reglugerWakv%Wum. NUm%li eiga r%tur aW rekja til atriWa sem fram komu 1 mli sjCklingah;pa er komu  fund nefndarinnar auk Yess sem Umsar erlendar reglur  Yessu sviWi voru hafWar til hliWsj;nar, ekki s1st yfirlUs   оing Evr;puskrifstofu AlYj;WaheilbrigWismlastofnunarinnar um r)ttindi sjCklinga sem samYykkt var voriW 1994. Einnig var horft til yfirlUsingar AlYj;Waf)lags l%kna um Yetta efni, finnskra laga fr rinu 1992 og nUlegs dansks lagafrumvarps. Athugasemdir viW einstakar greinar frumvarpsins.ă #Um 1. gr. ++ H)r er skilgreint markmiWiW meW setningu laga um r)ttindi sjCklinga. ++ R)ttindi sjCklinga eru meWal almennra mannr)ttinda. 0 1. mgr. er Yv1 stuWst viW hefWbundiW orWalag 1 Umsum alYj;Wasamningum  sviWi mannr)ttinda. 0 samskiptum s1num viW heilbrigWisYj;nustuna eru sjCklingar oft 1 hlutverki hins veikburWa og Yv1 h%tt viW aW r)ttur Yeirra s) brotinn. Tilgangur lagasetningar um r)ttindi sjCklinga er aW tryggja Yeim tiltekin mannr)ttindi og mannhelgi og styrkja Yannig r)ttarst?Wu Yeirra gagnvart heilbrigWisYj;nustunni og styWja YaW trCnaWarsamband sem r1kja ber milli sjCklinga og starfsmanna heilbrigWisYj;nustunnar. ++ 0 2. mgr. er 1trekuW jafnr%Wisregla stj;rnarskrr 0slands og Yv1 lUst aW ekki megi mismuna sjCklingum  grundvelli kynferWis, trCarbragWa, skoWana, Yj;Wernisuppruna, kynYttar, litarhttar, efnahags, %tternis og st?Wu aW ?Wru leyti. Samb%rilegt kv%Wi er 1 65. gr. stj;rnarskrrinnar eins og henni var breytt meW l?gum nr. 97/1995. Xar segir aW allir skuli vera jafnir fyrir l?gum og nj;ta mannr)ttinda n mismununar  grundvelli Yeirra atriWa sem h)r eru talin upp. Til greina kom aW tilgreina s)rstaklega aldur og f?tlun 1 Yessari mlsgrein. Sama litaml var uppi viW umfj?llun jafnr%Wiskv%Wis stj;rnarskrrinnar voriW 1995. L?ggjafinn taldi ;Yarft aW lengja upptalninguna 1 kv%Winu enda v%ri hCn ekki t%mandi og endaWi  orWunum ?og st?Wu aW ?Wru leyti . 0 Yv1 var taliW felast aW jafnr%Wisreglan n%Wi til allra Yj;Wf)lagsh;pa n tillits til aldurs eWa f?tlunar. #Um 2. gr. ++ R)tt Yykir aW skilgreina Yau hugt?k sem mest eru notuW 1 frumvarpinu. Hugt?kin sjCklingur, meWferW, heilbrigWisstarfsmaWur og v1sindaranns;kn eru Yannig skilgreind. ++ MeW sjCklingi er tt viW hvern Yann einstakling, heilbrigWan eWa sjCkan, sem notar heilbrigWisYj;nustu. Xegar sjCklingur hefur samskipti viW starfsmenn heilbrigWisYj;nustunnar verWa virk r)ttindin sem frumvarpiW fjallar um. Gert er rW fyrir Yv1 sem meginreglu aW sjCklingur s) sjlfrWa, en 1 einst?kum kv%Wum frumvarpsins er v1saW til Yess hvaW gildi Yegar um er aW r%Wa sjCklinga sem eru YaW ekki. ++ MeW heilbrigWisstarfsmanni er tt viW einstakling sem starfar 1 heilbrigWisYj;nustu og hefur hlotiW l?ggildingu heilbrigWis- og tryggingamlarWherra til Yeirra starfa. ++ MeW meWferW er tt viW ranns;knir, aWgerW eWa Yj;nustu sem l%knir eWa aWrar heilbrigWisst)ttir veita til aW greina, l%kna, endurh%fa, hjCkra eWa annast sjCkling. ++ MeW v1sindaranns;kn er tt viW ranns;kn sem gerW er 1 Yv1 skyni aW auka viW Yekkingu sem muni gera kleift aW b%ta heilsu og l%kna sjCkd;ma. Ranns;kn getur falist 1 1hlutun, t.d. viWt?lum, pr;fun, Yar meW talin spurningaeyWubl?W, eWa tilraunum. Gert erz$(g%g%// aW skilyrWi aW v1sindaranns;kn hafi hlotiW fulln%gjandi v1sindalegt og siWfr%Wilegt mat og hCn verWur aW vera Yess eWlis aW engin sl1k sj;narmiW m%li gegn framkv%md hennar. V1sindaranns;kn verWur aW styWjast viW viWteknar og hefWbundnar ranns;knaraWferWir raun- eWa f)lagsv1sinda. Skilgreiningin byggist einkum  skilgreiningu  v1sindaranns;kn 1 till?gum Evr;purWsins aW reglum um siWfr%Wilegt mat  %tlunum um l%knisfr%Wilegar, l1ffr%Wilegar og aWrar skyldar v1sindaranns;knir  m?nnum fr rinu 1993. Samkv%mt Yeim till?gum skal fylgja rWleggingum rWherranefndar Evr;purWsins og Helsinki-yfirlUsingu AlYj;Waf)lags l%kna viW framkv%md l%knisfr%Wilegra v1sindaranns;kna.    о++ Gert er rW fyrir aW eftir gildist?ku laganna verWi meW stoW 1 Yeim sett reglugerW um v1sindaranns;knir Yar sem nnar verWur fjallaW um hvaWa aWilar eru b%rir til aW meta fyrirhugaWar v1sindaranns;knir og meW hvaWa h%tti skuli meta Y%r. #Um 3. gr. ++ 0 greininni eru kv%Wi um Yau r)ttindi sjCklinga sem stundum eru k?lluW samf)lagsleg r)ttindi, Y.e. aWgangur aW sem samb%rilegastri heilbrigWisYj;nustu, r)ttur  fullkomnustu meWferW sem unnt er aW veita innan fjrhagsramma Yj;nustunnar og r)ttur  meWferW og aWbCnaWi sem miWast viW stand sjCklings, aldur og horfur. ++ 0 2. mgr. eru 1trekuW kv%Wi laga um heilbrigWisYj;nustu um aW sjCklingur eigi r)tt  fullkomnustu heilbrigWisYj;nustu sem  hverjum t1ma er kostur  aW veita en jafnframt v1saW til Yess fjrhagsramma sem kveWur hverju sinni umfang heilbrigWisYj;nustunnar. ++ 0 3. mgr. er um YaW fjallaW aW Yj;nustan, sem sjCklingur f%r, skuli annars vegar einkennast af bestu Yekkingu sem v?l er  hverju sinni en jafnframt Yv1 skuli hCn taka miW af standi hans og horfum. Einkenni Yj;nustunnar skal vera traust samband milli sjCklings og heilbrigWisstarfsmanns. HeilbrigWisstarfsmenn bera byrgW  aW Yj;nustan sem sjCklingur f%r uppfylli kv%Wi greinarinnar. ++ 0 4. mgr. er um YaW fjallaW aW sjCklingur eigi r)tt  samfelldri meWferW og aW samstarf r1ki milli heilbrigWisstarfsmanna og stofnana sem koma aW meWferWinni. #Um 4. gr. ++ Mikilv%gt er aW fyrirliggjandi s)u upplUsingar um r)ttindi sjCklinga, r)tt til almannatrygginga og f)lagslegrar aWstoWar og um f)l?g sem starfa 1 Ygu sjCklinga, hvort sem YaW eru sjCklingaf)l?g, f)l?g vandamanna eWa styrktarf)l?g Yeirra. H)r er gert rW fyrir aW heilbrigWis- og tryggingamlarWuneytiW sji til Yess aW til s)u upplUsingar um Yessi atriWi. RWuneytiW getur hvort sem er annast verkiW sjlft eWa faliW YaW emb%tti landl%knis. Enn fremur er sC skylda l?gW  heilbrigWisstofnanir og sjlfst%tt starfandi heilbrigWisstarfsmenn aW Yeir hafi Yessar upplUsingar aWgengilegar sjCklingum 1 hCsakynnum s1num og  starfsstofum. ++ 0 bendingum sjCklingaf)laga kom fram aW Yau telja aW nokkuW skorti  aW sjCklingum s) n%gilega skUr r)ttur Yeirra til almannatrygginga og f)lagslegrar aWstoWar og annar r)ttur sem Yeir nj;ta. Bent var  aW aWgangur aW upplUsingum um Yetta efni v%ri ekki n%gilega greiWur.  Um 5. og 6. gr. ++ 0 5. gr. er m%lt fyrir um aW sjCklingur skuli f upplUsingar um heilsufar sitt og meWferW. Skyldan til aW gefa upplUsingar er aWallega l?gW  herWar l%knum en einnig ?Wrum heilbrigWisstarfsm?nnum eftir Yv1 sem viW . UpplUsingaskyldan n%r til upplUsinga um:  a. 1. 1. 1. 1.(a) i) a) a. 1. 1. 1. 1.(a) i) a)Ҿ 9/I1 @+ a.ۃT heilsufar, Yar  meWal l%knisfr%Wilegar upplUsingar um stand og batahorfur,Ʒ  9/I1 @+ b.ۃT fyrirhugaWa meWferW samt upplUsingum um framgang hennar, h%ttu og gagnsemi,ƷE% X)$&$&//Ԍ 9/I1 @+ c.ۃT ?nnur hugsanleg Crr%Wi en fyrirhugaWa meWferW og afleiWingar Yess ef ekkert verWur aWhafst,Ʒ  9/I1 @+ d.ۃT m?guleika  aW leita lits annars l%knis eWa annarra heilbrigWisstarfsmanna eftir Yv1 sem viW  um meWferW, stand og horfur.Ʒ ++ Xess skal getiW 1 sjCkraskr sjCklings aW upplUsingar hafi veriW veittar. ++ UpplUsingar skulu veittar jafn;Wum til sjCklinga og  Yann htt og viW Yau skilyrWi aW sjCklingur geti skiliW Y%r. ++ Meti heilbrigWisstarfsmaWur sjCkling ;f%ran  Yeirri stundu um aW taka viW upplUsingum um stand sitt skal hann b1Wa meW upplUsingagj?f uns stand sjCklings breytist til batnaWar. kv?rWun um frestun upplUsingagjafar af Yessari st%Wu er nauWsynlegt aW skr 1 sjCkraskr. VerWi stand sjCklings viWvarandi Yannig aW hann s) ;f%r um aW taka viW upplUsingum gilda kv%Wi 3. mgr. 6. gr. ++ Xar sem upplUsingagj?fin er ein meginstoW r)ttinda sjCklinga er nauWsynlegt aW tryggja aW eigi 1 hlut sjCklingur sem ekki talar 1slensku eWa sjCklingur sem notar tknml s) honum tryggW tClkun  upplUsingum um heilsufar og meWferW. Vitaskuld getur oft reynst erfitt aW tryggja tClkun fyrir Ctlendinga sem koma fr fjarl%gum l?ndum. MeW sama h%tti er tClkaYj;nusta fyrir heyrnarlausa enn af skornum skammti. Engu aW s1Wur Yykir nauWsynlegt aW undirstrika Yennan r)tt og byrgW  aW hann s) tryggWur hv1lir  heilbrigWisstofnunum. ++ Fr meginreglunni um upplUsingagj?f til sjCklings um heilsufar og meWferW eru nokkrar undantekningar. Um Yessar undantekningar er fjallaW 1 6. gr. SjCklingur getur alltaf fariW fram  aW upplUsingarnar s)u ekki gefnar eWa bent  annan til aW taka viW Yeim 1 sinn staW. X getur stand hans veriW meW Yeim h%tti aW hann geti ekki tileinkaW s)r upplUsingar. 0 Yeim tilvikum skal veita nnasta vandamanni upplUsingarnar eWa l?grWamanni hafi sjCklingur veriW sviptur l?gr%Wi. ++ Kj;si sjCklingur aW f engar upplUsingar um heilsufar og horfur eWa tilnefni hann annan 1 sinn staW til aW taka viW Yeim upplUsingum skal Yess getiW 1 sjCkraskr auk Yess sem Yar skal skr hverjum upplUsingarnar voru veittar. Sama gildir um Yau tilvik Yegar stand hans er meW Yeim h%tti aW hann getur ekki tileinkaW s)r Y%r. #Um 7. gr. ++ SamYykki fyrir meWferW er ein meginreglna um r)ttindi sjCklinga. 0 l?gr%Wisl?gum hefur lengi veriW kv%Wi um aW engan megi leggja  sjCkrahCs til meWferWar gegn vilja s1num. H)r er m%lt fyrir um aW virWa skuli r)tt sjCklings til aW kveWa sjlfur hvort hann Yiggi meWferW. V1saW er til kv%Wa l?gr%Wislaga um samYykki fyrir meWferW hj sjCklingum sem vegna greindarskorts, eWa af ?Wrum st%Wum sem Yau l?g tilgreina, eru ;f%rir um aW taka kv?rWun um meWferW. S)rstaklega er Y; tekiW fram aW 1 Yessum tilvikum skuli hafa sjCkling meW 1 rWum eftir Yv1 sem kostur er. ++ Meginreglan er Yv1 sC aW meWferW megi ekki framkv%ma nema meW samYykki sjCklings. Fr Yv1 eru Y; undanYgur sem fjallaW er um 1 9. gr. SamYykki getur veriW bundiW Yv1 skilyrWi aW tiltekinn heilbrigWisstarfsmaWur framkv%mi meWferW. S) svo verWur aW virWa YaW og Yv1 s) ?Wrum heilbrigWisstarfsm?nnum ;heimilt aW framkv%ma hana. Skilyrt samYykki af Yessu tagi  ekki alltaf viW, heldur fyrst og fremst Yegar um er aW r%Wa valkv%War (e. elective) aWgerWir sem fj?ldi heilbrigWisstarfsmanna framkv%mir. ++ H)r er sett YaW skilyrWi aW samYykkiW skuli vera skriflegt ef kostur er og komi Yar fram aW sjCklingur hafi skiliW Y%r upplUsingar sem honum voru gefnar. Um nokkurt skeiW hefur reglum um skriflegt samYykki veriW framfylgt  nokkrum deildum Landsp1tala ogz$ (g%g%// gefist vel. Skriflegt samYykki er ekki gert aW fortakslausu skilyrWi h)r enda atvik oft meW Yeim h%tti aW auglj;st er af framferWi sjCklings aW hann hefur samYykkt meWferWina. $skilegt v%ri aW skriflegt samYykki yrWi meginregla Yegar um er aW r%Wa skurWaWgerWir eWa aWra meiri httar meWferW. Nnari reglur um skriflegt samYykki er eWlilegt aW setja meW stoW 1 29. gr. frumvarpsins. ++ 0 lokamlsgreininni eru s)rkv%Wi um aW sUni Cr sjCklingum, svo sem vefi, l1ff%ri og Yess httar sem fjarl%gW eru 1 greiningartilgangi, s) ;heimilt aW varWveita 1 ?Wrum tilgangi nema til komi s)rstakt samYykki sjCklingsins.    о#Um 8. gr. ++ SjCklingur getur hafnaW Yv1 aW gangast undir meWferW, enda Y;tt hCn s) talin nauWsynleg. 0 Yeim tilvikum er heilbrigWisstarfsmanni skylt aW upplUsa hann um hugsanlegar afleiWingar Yeirrar kv?rWunar. ++ S?muleiWis getur sjCklingur hven%r sem er st?WvaW meWferW. 0 Yessum tilvikum skal heilbrigWisstarfsmaWur meW sama h%tti CtskUra fyrir honum hvaWa afleiWingar YaW getur haft aW st?Wva meWferWina. Um h?fnun  meWferW sjCkra barna gildir 26. gr. ++ kv?rWun sjCklings um aW hafna eWa st?Wva meWferW skal skr 1 sjCkraskr og aW hann hafi fengiW upplUsingar um hugsanlegar afleiWingar kv?rWunarinnar. #Um 9. gr. ++ X;tt samYykki fyrir meWferW s) meginreglan getur httaW svo til aW sjCklingur s) vegna meWvitundarleysis eWa stands aW ?Wru leyti ;f%r um aW gefa til kynna vilja sinn varWandi meWferW sem telst brWnauWsynleg. 0 Yv1 tilviki skal taka samYykki sjCklings sem gefiW nema fyrir liggi vitneskja um aW hann hefWi hafnaW meWferWinni. Vitneskja um annaW verWur aW vera ?rugg eWa liggja fyrir meW Yeim h%tti aW vandamaWur eWa annar nkominn aWili s) tilbCinn aW bera byrgW  aW ekki s) gripiW til brWnauWsynlegrar meWferWar. `"Um 10. gr. ++  MeW sama h%tti og sjCklingi ber aW samYykkja meWferW skal sjCklingur fyrir fram samYykkja meW formlegum h%tti Yttt?ku 1 v1sindaranns;kn. Wur en sl1kt samYykki er veitt skulu sjCklingi gefnar 1tarlegar upplUsingar um ranns;knina og 1 hverju Ytttakan er f;lgin. Jafnframt skal skUra honum fr h%ttu sem kann aW fylgja Yttt?ku 1 v1sindaranns;kn samt hugsanlegum vinningi. Enn fremur skal gera honum grein fyrir aW hann geti hafnaW eWa h%tt Yttt?ku 1 v1sindaranns;kn. R)tt Yykir aW banna framkv%md v1sindaranns;kna sem ekki uppfylla skilyrWi sem sett eru fyrir sl1kum ranns;knum 1 4. mgr. 2. gr. `"Um 11. gr. ++ Hluti af starfi heilbrigWisstofnana er Yjlfun og kennsla nemenda  heilbrigWissviWi. SjCklingur getur neitaW aW taka Ytt 1 sl1kri Yjlfun eWa kennslu og er skylt aW virWa sl1ka kv?rWun. Gert er rW fyrir aW sjCklingi s) skUrt fr Yv1 Yegar fyrirhugaW er aW nemendur  heilbrigWissviWi verWi viWstaddir meWferW. Geri hann engar athugasemdir er eWlilegt aW l1ta svo  aW hann samYykki n%rveru nemendanna. Geri hann hins vegar athugasemd er ;heimilt aW hafa nemendur viWstadda. Ekki er gert rW fyrir aW reynt s) aW telja sjCklingi hughvarf sem ;tv1r%tt hefur gert grein fyrir aW hann ;ski ekki eftir n%rveru nemenda  heilbrigWissviWi viW meWferW.z$ (g%g%//Ԍ Um 12.!13. gr. ++ H)r er aW finna nUm%li um Yagnarskyldu, en Yegar gilda sl1k kv%Wi um l%kna og aWra heilbrigWisstarfsmenn. KveWiW er  um aW Yagnarskyldan taki til allra starfsmanna 1 heilbrigWisYj;nustu, en ekki einungis Yeirra sem hlotiW hafa l?ggildingu, sbr. orWskUringu 1 2. gr. Ekki er s1Wur talin r1k st%Wa til aW leggja herslu  Yagnarskyldu annarra starfsmanna. AW ?Wru leyti er byggt  meginreglum sem fram koma 1 kv%Wum l%knalaga og eru undanYgurnar hinar s?mu. S)rstaklega er undirstrikaW aW Yagnarskyldan geti vikiW fyrir l?gbundinni tilkynningaskyldu. Sem d%mi m nefna kv%Wi barnaverndarlaga, nr. 58/1992. 0 12. gr. laganna er almenn tilkynningarskylda l?gW  Y sem verWa Yess v1sir aW barni s) misboWiW eWa uppeldi Yess vanr%kt eWa aWbCnaWi Yess svo ftt aW barninu geti stafaW h%tta af. 0 13. gr. laganna er l?gW tilkynningarskylda  Y sem afskipti hafa af b?rnum og ungmennum. Xar er 1 2. mgr. s)rstaklega fjallaW um l%kna, lj;sm%Wur, hjCkrunarfr%Winga og f)lagsrWgjafa og Yessum aWilum gert aW tilkynna barnaverndarnefnd ef %tla m aW mlefnum barns s) Yannig komiW aW nefndin %tti aW hafa afskipti af Yv1. 0 lagakv%Winu er s)rstaklega tekiW fram aW Yagnarskylda viWkomandi starfsst)tta v1ki fyrir tilkynningarskyldunni.  Um 14.!16. gr. ++ H)r eru 1trekuW kv%Wi l%knalaga um aWgang aW sjCkraskrm. SjCklingur eWa umboWsmaWur hans  r)tt  aW sj sjCkraskr eWa f af henni lj;srit. NUm%li er aW tekin eru af tv1m%li um aW aWgangur aW sjCkraskr er ekki takmarkaWur viW hven%r skrin er f%rW eins og nC er gert samkv%mt l%knal?gum. Er YaW gert 1 kj?lfar nUlegar d;msniWurst?Wu H%star)ttar. S?muleiWis er sett inn heimild sjCklings til aW gera athugasemdir viW f%rslu 1 sjCkraskr sem hann telur ranga. Loks er um aW r%Wa nUm%li varWandi aWgang sjCkraskra vegna framkv%mdar v1sindaranns;kna. `"Um 17. gr. ++ Fyrir kemur aW sjCklingar kvarta yfir framkomu heilbrigWisstarfsmanna 1 sinn garW. Xykir sjCklingum hCn oft einkennast af Yv1 aW litiW s)  Y sem tilfelli fremur en einstakling eins og stundum er komist aW orWi. Einnig er bent  aW  YaW skorti aW heilbrigWisstarfsmenn hlusti  kvartanir sjCklinga eWa vandamanna Yeirra um l1Wan sjCklingsins. ++ R)tt Yykir aW taka YaW fram 1 frumvarpinu aW sjCklingur  r)tt  aW heilbrigWisstarfsmenn komi fram viW hann af virWingu 1 ?llum samskiptum innan heilbrigWisYj;nustunnar. Xetta  ekki eing?ngu viW um starfsmenn 1 heilbrigWisYj;nustu heldur Umsa aWra, t.d. starfsmenn almannatrygginga, fj?lmiWla og l?greglu. ++ NauWsynlegt er aW g%ta Yess aW ;viWkomandi aWilar fi ekki aWgang aW heilbrigWisstofnunum. X Yykir r)tt aW benda  aW ;eWlilegt er aW heilbrigWisstarfsmenn beiti sjCklingum fyrir sig 1 kjarabarttu eWa m;tm%lum gegn kv?rWunum fjrveitingavalds eWa yfirstj;rnar stofnunar. SjCklingar skulu varWir gegn sl1ku. S?muleiWis er siWlaust aW ;nWa sjCklinga meW skoWunum heilbrigWisstarfsmanna  kjaramlum eWa kv?rWunum fjrveitingavaldsins um framl?g til heilbrigWismla. ++ X Yykir Y?rf  aW taka fram aW heilbrigWisstarfsmenn skuli g%ta Yess aW framkv%ma nauWsynlega meWferW meW Yeim h%tti aW utanaWkomandi aWilar sji ekki til. VirWa skal Yannig trCnaW viW sjCkling og r%Wa viW hann um ml hans 1 einrCmi eWa framkv%ma skoWun Yannig aW utanaWkomandi eigi ekki aWgang aW. Jafnframt Yykir Y?rf  aW taka fram aW upplUsingar um meWferW liggi ekki frammi Yar sem margir fara um. M Yar nefna sem d%mi svonefnda aWgerWalista. E% X)$&$&//Ԍ`"Um 18. gr. ++ H)r er kveWiW  um aW Yurfi sjCklingu aW b1Wa eftir meWferW skuli heilbrigWisstarfsmaWur, sem sjCklingur leitar til, gefa skUringar  biWinni samt upplUsingum um %tlaWan biWt1ma. hersla skal l?gW  aW sjCklingi s) sagt fr Yv1 geti hann fengiW n tafar meWferW sem hann Yarfnast hj annarri heilbrigWisstofnun eWa heilbrigWisstarfsmanni. Xess eru d%mi aW biW eftir meWferW er eing?ngu bundin viW tiltekinn heilbrigWisstarfsmann eWa tiltekna stofnun. 0 Yeim tilvikum ber aW skUra sjCklingi fr Yv1 aW meWferWina s) h%gt aW f fyrr annars staWar. `"Um 19. gr. ++ R)tt Yykir aW setja kv%Wi um forgangsr?Wun komi til sl1krar r?Wunar vegna Yj;nustu. 0 Yeim tilvikum verWur r?Wunin aW byggjast fyrst og fremst  l%knisfr%Wilegum sj;narmiWum og eftir atvikum ?Wrum faglegum forsendum.    о`"Um 20. gr. ++ R)tt Yykir aW 1treka reglu laga um heilbrigWisYj;nustu um r)tt sjCklings til aW velja s)r l%kni. Jafnframt er 1trekuW sC almenna regla aW sjCklingur getur valiW s)r s)rfr%Wing s) sl1krar aWstoWar Y?rf. Loks er undirstrikuW heimild sjCklinga til aW leita lits annars heilbrigWisstarfsmanns  meWferW, standi og batahorfum. `"Um 21. gr. ++ H)r er vikiW aW byrgW sjCklinga gagnvart meWferW sem hann hefur samYykkt og byrgW hans gagnvart eigin heilsu. SjCklingur ber byrgW  heilsu sinni eftir Yv1 sem YaW er  hans f%ri og stand hans leyfir. Auk Yess eru kv%Wi um aW sjCklingur s) virkur Ytttakandi 1 meWferW sem hann hefur samYykkt. Xv1 fylgir aW sjCklingur reynir eftir megni aW fylgja fyrirm%lum l%knis og annarra heilbrigWisstarfsmanna um atriWi er snerta meWferWina, t.d. um lyfjagj?f, matar%Wi, hreyfingu og Yjlfun. `"Um 22. gr. ++ H)r eru sett kv%Wi um upplUsingar sem gefa skal sjCklingi viW komu  heilbrigWisstofnun. Kynna skal fyrir honum reglur og venjur sem gilda  stofnun og mli skipta. HeilbrigWisstarfsmenn skulu eftir Yv1 sem kostur er kynna sig og starfssviW sitt fyrir sjCklingi og sjCklingur skal f aW vita hvaWa starfsmaWur ber meginbyrgW  meWferW hans  stofnuninni. ++ Er l1Wur aW Ctskrift skal kanna aWst%Wur sjCklings og Ctvega honum fulln%gjandi heimaYj;nustu Yurfi hann  henni aW halda eftir aW heim kemur eWa annaW vistunarCrr%Wi eftir Yv1 sem unnt er. ++ ViW Ctskrift skal hann f, eftir Yv1 sem Y?rf krefur, leiWbeiningar um YUWingarmikil atriWi er varWa eftirmeWferW, svo sem lyfjagj?f, matar%Wi, Yjlfun og hreyfingu, og skulu Yessar upplUsingar vera skriflegar ef Yess er ;skaW. ++ XaW getur skipt miklu mli aW l%knabr)f og vottorW vegna veikinda, slyss, sjCkrahCslegu og Yess httar berist greiWlega og Yv1 er sC skylda l?gW  heilbrigWisstarfsmenn sem sl1k pl?gg CtbCa fyrir sjCkling aW senda Yau n st%Wulauss drttar. `"Um 23. gr. ++ H)r er fjallaW um r)tt sjCklings til aW Yjningar hans s)u linaWar 1 samr%mi viW Yekkingu hvers t1ma. N%rvera fj?lskyldu og vina, sem og andlegur og trCarlegur stuWningur, skipta hann miklu mli 1 meWferW og geta haft hrif  rangur hennar. Xess vegna er s)rE% X)$&$&//Ԯstaklega um YaW fjallaW 1 greininni aW sjCklingur eigi r)tt  aW nj;ta stuWnings fj?lskyldu sinnar og vina og andlegs og trCarlegs stuWnings meWan  meWferW og dv?l stendur. 0 Yv1 felst m.a. aW gefa skal sjCklingi kost  fundi meW presti s) Yess kostur. `"Um 24. gr. ++ Hluti af r)ttindum sjCklinga er aW deyja meW reisn. H)r er fjallaW um Yennan r)tt og r)tt til mannCWlegrar um?nnunar  dnarbeWi. XaW leiWir af meginreglunni um samYykki sjCklings fyrir meWferW aW ef dauWvona sjCklingur gefur ;tv1r%tt til kynna aW hann ;ski hvorki eftir meWferW sem lengir l1f hans n) tilrauna til endurl1fgunar ber aW virWa Y kv?rWun. Tmis sjCkrahCs hafa Yegar sett leiWbeinandi reglur um meWferW sjCklings viW lok l1fs.  Um 25.!27. gr. ++ R)tt Yykir aW setja s)rst?k kv%Wi um sjCklinga undir 16 ra aldri og er reglur sem um Yennan aldursh;p skulu gilda aW finna 1 25.!27. gr. frumvarpsins. ++ UpplUsingar um heilsufar og batahorfur skv. 5. gr., svo og aWrar upplUsingar samkv%mt l?gunum skal veita foreldri eWa forrWamanni barns. Eftir Yv1 sem kostur er skulu b?rnin h?fW meW 1 rWum og alltaf ef Yau eru 12 ra eWa eldri. B?rn eiga Y; sama r)tt og aWrir til aW neita Yv1 aW f upplUsingar, sbr. 6. gr. Afla skal samYykkis foreldris eWa forrWamanns fyrir nauWsynlegri meWferW  sjCklingi yngri en 16 ra. 0 26. gr. eru Y; s)rkv%Wi ef Yessir aWilar neita aW samYykkja nauWsynlega meWferW. 0 Yeim tilvikum ber heilbrigWisstarfsmanni aW gera barnaverndaryfirv?ldum viWvart. Barnaverndaryfirv?ld mundu 1 Yessum tilvikum taka mlin 1 s1nar hendur og jafnvel svipta foreldri eWa forrWamann forsj barns svo aW unnt s) aW samYykkja meWferWina. Ef um er aW r%Wa l1fsnauWsynlega brWameWferW getur Yannig httaW aW enginn t1mi s) til aW leita til barnaverndaryfirvalda. 0 Yeim tilvikum er kv?rWunin sett 1 hendur heilbrigWisstarfsmanni og honum gert skylt, meW heilbrigWi barnsins aW leiWarlj;si, aW taka kv?rWun og ef nauWsyn krefur gr1pa tafarlaust til meWferWar sem hann telur nauWsynlega, Yrtt fyrir andst?Wu foreldra eWa forrWamanns. ++ 0 27. gr. er aW finna Umis kv%Wi er varWa sjCk b?rn og er Yar stuWst viW norr%nar leiWbeiningarreglur um Yetta efni. Xar kemur fram aW b?rn skuli f aW Yroskast og nj;ta l1fsg%Wa Yrtt fyrir veikindi og meWferW eftir Yv1 sem stand Yeirra leyfir. Xau eiga r)tt  aW hafa foreldra eWa aWra nna vandamenn hj s)r Y;tt Yau dveljist  heilbrigWisstofnun, auk Yess sem systkini og vinir skulu hafa leyfi til heims;kna eftir Yv1 sem kostur er. SjCk b?rn  sk;laskyldualdri, sem dveljast  heilbrigWisstofnunum, skulu hafa aWgang aW kennslu sem h%fir aldri Yeirra og standi. Umhverfi og aWbCnaWur barna  heilbrigWisstofnunum skal h%fa aldri Yeirra, Yroska og standi. `"Um 28. gr. ++ R)tturinn til aW kvarta yfir meWferW er 1trekaWur 1 Yessari grein. GerWur er greinarmunur  athugasemdum og kv?rtunum. Ef um er aW r%Wa athugasemdir viW meWferW sem sjCklingur hefur fengiW  heilbrigWisstofnun eWa hj heilbrigWisstarfsmanni skal beina Yeim til yfirstj;rnar viWkomandi stofnunar. ++ Um kvartanir yfir meWferW gilda kv%Wi laga um heilbrigWisYj;nustu. Samkv%mt Yeim l?gum skal beina kv?rtunum til emb%ttis landl%knis eWa s)rstakrar Yriggja manna kv?rtunarnefndar. SC skylda er l?gW  starfsmenn heilbrigWisstofnana aW Y%r liWsinni sjCklingi sem vill koma meW athugasemd eWa bera fram kv?rtun. SjCklingur skal f skrifleg sv?rz$(g%g%// viW athugasemdum s1num og kv?rtunum eins flj;tt og auWiW er. HeilbrigWisstofnanir skulu liWsinna sjCklingum eWa vandam?nnum Yeirra sem vilja bera fram athugasemdir eWa kv?rtun. S?muleiWis skulu stj;rnir heilbrigWisstofnana taka til athugunar bendingar heilbrigWisstarfsmanna um aW r)ttur sjCklinga s) brotinn. `"Um 29. gr. ++ Greinin Yarfnast ekki skUringa. `"Um 30. gr. ++ Lagt er til aW l?gin ?Wlist gildi 1. jCl1 1996. MeW Yv1 gefst heilbrigWis- og tryggingamlarWuneyti rWrCm til aW kynna l?ggj?fina 1tarlega meWal sjCklinga, vandamanna Yeirra, fagf)laga og  heilbrigWisstofnunum. `"Um 31. gr. ++ Vegna kv%Wis frumvarpsins um aW aWgangur sjCklinga aW sjCkraskrm skuli ekki takmarkast viW hven%r Y%r eru f%rWar er nauWsynlegt aW fella Cr gildi lokamlsliW 2. mgr. 16. gr. l%knalaga, nr. 53/1988, sbr. breytingu 1 l?gum nr. 50/1990, Yv1 samkv%mt Yv1 kv%Wi takmarkast aWgangur viW Y%r sjCkraskrr sem f%rWar eru fr gildist?ku laga nr. 50/1990. `"Um 32. gr. ++ VerWi frumvarpiW aW l?gum taka gildi reglur um aW ;heimilt s) aW varWveita sUni Cr sjCklingum 1 ?Wrum tilgangi en greiningartilgangi nema til komi s)rstakt samYykki sjCklings. Til samr%mis er r)tt aW gera breytingu  l?gum um brottnm l1ff%ra og krufningar, nr. 16/1991, Yannig aW sama gildi um l1ffr%Wileg sUni sem fjarl%gW eru Cr l1ki. Eigi aW fjarl%gja sl1k sUni Cr l1ki 1 ?Wrum tilgangi en greiningartilgangi Yarf aW koma til samYykki nnasta vandamanns. MeW nnasta vandamanni er tt viW maka (sambUlismann eWa sambUliskonu), b?rn ef hinn ltni tti ekki maka, foreldra ef hinn ltni var barnlaus eWa systkini ef foreldrar hins ltna eru einnig ltnir, sbr. 2. gr. laga um brottnm l1ff%ra og krufningar. Xetta nUja kv%Wi k%mi inn 1 l?gin sem nU 5. gr. a. Fylgiskjal.  +^ y#??dddy FjrmlarWuneyti, fjrlagaskrifstofa:  U Ums?gn um frumvarp til laga um r)ttindi sjCklinga. ă ++ 0 frumvarpinu eru l?gfest  einum staW Yau r)ttindi sem sjCklingar eru Yegar taldir nj;ta samkv%mt Umsum laga og reglugerWarkv%Wum. Xau atriWi 1 frumvarpinu sem geta haft hrif  Ctgj?ld r1kissj;Ws eru einkum YrjC: ++ 1. kv%Wi s1Wustu mlsgreinar 5. gr. um aW sjCklingi skuli tryggW tClkun  erlent tunguml eWa tknml. Framkv%mdin  tClkun  tknml hefur 1 meginatriWum veriW $(g%g%// Yannig aW sjCkrastofnanir hafa s)W um tClkun fyrir skj;lst%Winga s1na. TClkun vegna Yj;nustu utan sjCkrahCsa var riW 1995 greidd af f)lagsmlarWuneytinu og hefur r)ttur til tClkunar veriW byggWur  mati SamskiptamiWst?Wvar heyrnarlausra og viWkomandi sv%Wisskrifstofu 1 mlefnum fatlaWra. StaWa Yessara mla hefur veriW ;lj;s og er nC aW st?rfum nefnd sem %tlaW er aW gera till?gur um framt1Warskipan tknmlstClkunar. TClkun  erlend tunguml er fyrir Y sem eru sjCkratryggWir  0slandi og er Yar ekki um aW r%Wa breytingu  Yeirri framkv%md sem veriW hefur aW ?Wru leyti en Yv1 aW nC er r)ttur sjCklings fortakslaus. ++ Ef tryggja  ?llum fortakslausa tClkun  erlend tunguml og tknml getur orWiW um nokkurn kostnaWarauka aW r%Wa. 0 greinargerW meW frumvarpinu segir: ?MeW sama h%tti er tClkaYj;nusta fyrir heyrnarlausa enn af skornum skammti. Engu aW s1Wur Yykir nauWsynlegt aW undirstrika Yennan r)tt og byrgW  aW hann s) tryggWur hv1lir  heilbrigWisstofnunum.  Ekki verWur Yv1 annaW s)W en aW meW frumvarpinu s) %tlan heilbrigWisyfirvalda aW taka yfir Yann kostnaW sem var  s1Wasta ri greiddur af f)lagsmlayfirv?ldum og veita sjCklingum aukna Yj;nustu. KostnaWarauki er vandmetinn Yar sem tknmlstClka hefur skort, en fj?lgun Yeirra er 1 sj;nmli. Einnig hefur hrif aW tryggWur r)ttur til tClkunar  tknml og erlend ml mun eflaust auka eftirspurn eftir Yj;nustunni. Er h)r gert rW fyrir aW kostnaWarauki g%ti numiW um 4!8 m.kr. rlega. Er Y miWaW viW aW skipulag verWi  fyrirkomulagi tClkunar og aW sjCkrahCsin beri fram kostnaW af tClkun fyrir skj;lst%Winga s1na. ++ 2. 0 22. gr. er kveWiW  um aW Wur en aW Ctskrift sjCklings kemur skuli aWst%Wur hans kannaWar og honum tryggW fulln%gjandi heimaYj;nusta eWa ?nnur vistunarCrr%Wi eftir Yv1 sem viW . 0 raun hefur framkv%mdin veriW eins og kveWiW er  um 1 frumvarpinu Y;tt ekki hafi 1 ?llum tilvikum veriW h%gt aW tryggja sjCklingi n%gilega Yj;nustu utan stofnunar og Ctskrift Yv1 dregist. Undanfarin r hefur veriW unniW aW Yv1 aW byggja upp Yj;nustu viW sjCklinga 1 heimahCsum og einnig hefur rUmum  hjCkrunarheimilum veriW fj?lgaW. Ekki verWur s)W aW 1 frumvarpinu felist breyting  nCverandi fyrirkomulagi og  Yv1 greinin ekki  hafa hrif  Ctgj?ld r1kissj;Ws. ++ 3. Fj;rWa mlsgrein 27. gr. kveWur  um aW b?rn, sem dvelja  heilbrigWisstofnunum og eru  sk;laskyldualdri, skuli f kennslu sem h%fir aldri Yeirra og Yroska. Samkv%mt grunnsk;lal?gum er b?rnum  sk;laskyldualdri tryggW menntun og 1 dr?gum aW reglugerW 1 tengslum viW flutning grunnsk;lans til sveitarf)laga er gert rW fyrir aW grunnsk;linn standi fram undir sl1kri Yj;nustu fyrir sjCk b?rn. Ekki virWist aW meW frumvarpinu s) %tlunin aW breyta nCverandi fyrirkomulagi. AW mati fjrlagaskrifstofu Yarf Yv1 aW kveWa skUrt  um aW kv%WiW s) 1 samr%mi viW gildandi grunnsk;lal?g. MeW Yv1 m;ti  aW vera tryggt aW greinin feli ekki 1 s)r kostnaWarauka. ++ Ekki verWur s)W aW ?nnur atriWi frumvarpsins hafi hrif  Ctgj?ld r1kissj;Ws fr Yv1 sem nC er. Samtals verWur Yv1 kostnaWarauki r1kissj;Ws sem af frumvarpinu leiWir um 4!8 m.kr., verWi YaW aW l?gum.