Ferill 249. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Microsoft Word.
152. löggjafarþing 2021–2022.
Þingskjal 351 — 249. mál.
Stjórnartillaga.
Tillaga til þingsályktunar
um staðfestingu ákvörðunar sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 214/2020 um breytingu á IX. viðauka (Fjármálaþjónusta) við EES-samninginn.
Frá utanríkis- og þróunarsamvinnuráðherra.
Alþingi ályktar að heimila ríkisstjórninni að staðfesta fyrir Íslands hönd ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 214/2020 frá 11. desember 2020 um breytingu á IX. viðauka (Fjármálaþjónusta) við EES-samninginn og fella inn í samninginn reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) 2017/1991 frá 25. október 2017 um breytingu á reglugerð (ESB) nr. 345/2013 um evrópska áhættufjármagnssjóði og reglugerð (ESB) nr. 346/2013 um evrópska félagslega framtakssjóði.
Greinargerð.
Með þingsályktunartillögu þessari er leitað heimildar Alþingis til staðfestingar á ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 214/2020 frá 11. desember 2020 um breytingu á IX. viðauka (Fjármálaþjónusta) við EES-samninginn (sbr. fskj. I) og að fella inn í samninginn reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) 2017/1991 frá 25. október 2017 um breytingu á reglugerð (ESB) nr. 345/2013 um evrópska áhættufjármagnssjóði og reglugerð (ESB) nr. 346/2013 um evrópska félagslega framtakssjóði (sbr. fskj. II).
Gerðin er hluti af regluverki EES á sviði fjármálaeftirlits og fjármálaþjónustu. Hún felur í sér afmarkaðar breytingar á reglum um markaðssetningu evrópskra áhættufjármagnssjóða og félagslegra framtakssjóða. Markmiðið með reglugerðinni er m.a. að auðvelda aðgengi lítilla og meðalstórra fyrirtækja að fjármagni, auka stærðarhagkvæmni, draga úr kostnaði og auka samkeppni.
Þar sem innleiðing fyrrnefndrar gerðar krefst breytinga á lögum var ákvörðun nr. 214/2020 tekin af sameiginlegu EES-nefndinni með stjórnskipulegum fyrirvara af Íslands hálfu. Í tillögu þessari er gerð nánari grein fyrir því hvað felst í slíkum fyrirvara, sbr. 103. gr. EES-samningsins. Jafnframt er gerð grein fyrir efni gerðarinnar sem hér um ræðir. Hún felur ekki í sér breytingar á þeim meginreglum sem í EES-samningnum felast.
2. Um upptöku ESB-gerða í EES-samninginn og um stjórnskipulegan fyrirvara.
Á hverju ári er nokkur fjöldi ESB-gerða tekinn upp í EES-samninginn með ákvörðunum sameiginlegu EES-nefndarinnar. Þó er um að ræða tiltölulega lágt hlutfall af heildarfjölda þeirra gerða sem ESB samþykkir. Í nýlegu svari utanríkisráðherra til Alþingis kemur þannig fram að frá árinu 1994 til og með ársins 2020 hafi Ísland tekið upp um 14,5% þeirra gerða sem ESB samþykkti á sama tímabili.
Samkvæmt EES-samningnum skuldbinda ákvarðanir sameiginlegu EES-nefndarinnar aðildarríkin að þjóðarétti um leið og þær hafa verið teknar, nema eitthvert þeirra beiti heimild skv. 103. gr. EES-samningsins til að setja fyrirvara um að ákvörðun geti ekki orðið bindandi strax vegna stjórnskipulegra skilyrða heima fyrir. Viðkomandi aðildarríki hefur þá sex mánaða frest frá töku ákvörðunar í sameiginlegu nefndinni til að aflétta fyrirvaranum.
Almennt hafa íslensk stjórnvöld einungis gert stjórnskipulegan fyrirvara þegar innleiðing ákvörðunar kallar á lagabreytingar hér landi, en í því tilviki leiðir af 21. gr. stjórnarskrárinnar að afla ber samþykkis Alþingis áður en ákvörðun er staðfest. Slíkt samþykki getur Alþingi alltaf veitt samhliða viðeigandi lagabreytingu, en einnig hefur tíðkast að heimila stjórnvöldum að skuldbinda sig að þjóðarétti með þingsályktun áður en landsréttinum er með lögum breytt til samræmis við viðkomandi ákvörðun.
Áðurnefnd 21. gr. stjórnarskrárinnar tekur til gerðar þjóðréttarsamninga en hún á augljóslega einnig við um þau tilvik þegar breytingar eru gerðar á slíkum samningum. Samkvæmt ákvæðinu er samþykki Alþingis áskilið ef samningur felur í sér afsal eða kvaðir á landi eða landhelgi eða ef hann horfir til breytinga á stjórnarhögum ríkisins. Síðarnefnda atriðið hefur verið túlkað svo að samþykki Alþingis sé áskilið ef gerð þjóðréttarsamnings kallar á lagabreytingar hér á landi.
Umrædd ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar felur í sér breytingu á EES-samningnum en þar sem hún kallar á lagabreytingar hér á landi var hún tekin með stjórnskipulegum fyrirvara. Í samræmi við það sem að framan segir er óskað eftir samþykki Alþingis fyrir þeirri breytingu á EES-samningnum sem í ákvörðuninni felst.
3. Reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) 2017/1991 frá 25. október 2017 um breytingu á reglugerð (ESB) nr. 345/2013 um evrópska áhættufjármagnssjóði og reglugerð (ESB) nr. 346/2013 um evrópska félagslega framtakssjóði.
Reglugerðin breytir reglugerðum (ESB) 345/2013 um evrópska áhættufjármagnssjóði og (ESB) nr. 346/2013 um evrópska félagslega framtakssjóði. Þessar móðurgerðir kveða á um kröfur og skilyrði fyrir rekstraraðila sérhæfðra sjóða sem óska þess að nota sjóðaheitin EuVECA við markaðssetningu á áhættufjármagnssjóðum og EuSEF við markaðssetningu á félagslegum framtakssjóðum.
Markmiðið með reglugerðinni er eins og áður segir m.a. að auðvelda aðgengi lítilla og meðalstórra fyrirtækja að fjármagni, auka stærðarhagkvæmni, draga úr kostnaði og auka samkeppni.
Breytingarnar sem gerðar eru á móðurgerðunum fela m.a. í sér að rekstraraðilar sérhæfðra sjóða sem eru starfsleyfisskyldir geta eftir innleiðingu reglugerðarinnar fengið heimild til að reka sjóði sem þessa, en í móðurgerðunum er sú heimild bundin við rekstraraðila sem eru skráningarskyldir. Gerðar eru breytingar á heimilum fjárfestingum fyrir evrópska áhættufjármagnssjóði, m.a. þannig að heimildirnar ná ekki einungis til lítilla og meðalstórra fyrirtækja, heldur fyrirtækja með allt að 499 starfsmenn, svokallaðra smærri meðalverðmætra fyrirtækja, sem ekki eru skráð á markað. Einnig eru fjárfestingar heimilaðar í litlum og meðalstórum fyrirtækjum sem skráð eru á vaxtarmarkaði lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Þá er opnað fyrir fjárfestingar sjóðanna í kjölfar frumfjárfestingar þeirra. Skilgreiningin á jákvæðum félagslegum áhrifum vegna evrópskra félagslegra framtakssjóða er víkkuð út til að gera þessa sjóðategund eftirsóknarverðari og til að auka fjármagn til félagslegra fyrirtækja. Þá er bætt við kröfum varðandi eiginfjárgrunn rekstraraðila beggja tegunda sjóðanna til að tryggja samræmdar reglur á EES-svæðinu og reglur um heimildir til innheimtu kostnaðar í gistiríki eru gerðar skýrari og skráningarferill fyrir sjóðina er einfaldaður.
4. Lagabreytingar og hugsanleg áhrif hér á landi.
Gert er ráð fyrir að reglugerðin verði innleidd í íslensk lög á sama tíma og móðurgerðirnar, þ.e. reglugerðir (ESB) nr. 345/2013 um evrópska áhættufjármagnssjóði og (ESB) nr. 346/2013 um evrópska félagslega framtakssjóði, með nýjum lögum um evrópska áhættufjármagnssjóði og evrópska félagslega framtakssjóði sem fyrirhugað er að leggja fram á 152. löggjafarþingi.
Fyrirséð áhrif innleiðingar reglugerðarinnar eru að fleiri rekstraraðilum sérhæfðra sjóða gefst kostur á að starfrækja og markaðssetja EuVECA- og EuSEF-sjóði innan EES að uppfylltum skilyrðum þar um. Engir sjóðir sem þessir eru starfræktir á Íslandi sem stendur, enda hefur regluverkið ekki verið innleitt í íslensk lög.
5. Samráð við Alþingi.
Í reglum Alþingis um þinglega meðferð EES-mála er kveðið á um að ESB-gerðir, sem fyrirhugað er að fella inn í EES-samninginn en taka ekki gildi á Íslandi nema að undangengnu samþykki Alþingis, skuli sendar utanríkismálanefnd til umfjöllunar. Reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) 2017/1991 var send utanríkismálanefnd til samræmis við framangreindar reglur. Í bréfi frá utanríkismálanefnd Alþingis, dags. 4. desember 2019, kemur fram að nefndin hafi fjallað um gerðina og ekki hafi verið gerðar athugasemdir við upptöku hennar í EES-samninginn.
Fylgiskjal I.
Ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 214/2020 frá 11. desember 2020 um breytingu á IX. viðauka (Fjármálaþjónusta) við EES-samninginn.
www.althingi.is/altext/pdf/152/fylgiskjol/s0351-f_I.pdf
Reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) 2017/1991 frá 25. október 2017 um breytingu á reglugerð (ESB) nr. 345/2013 um evrópska áhættufjármagnssjóði og reglugerð (ESB) nr. 346/2013 um evrópska félagslega framtakssjóði.
www.althingi.is/altext/pdf/152/fylgiskjol/s0351-f_II.pdf
