Þinglýsingalög

     Frsm. meiri hluta allshn. (Sólveig Pétursdóttir) :
    Virðulegi forseti. Ég mæli hér fyrir nál. um frv. til laga um breytingu á þinglýsingalögum nr. 39 10. maí 1978, sbr. lög nr. 85 1. júní 1989, frá meiri hluta allshn.
    ,,    Nefndin hefur fjallað um frumvarpið og fékk á sinn fund Þorgeir Örlygsson prófessor.

    Frumvarpið felur í sér að málskot úrlausna í þinglýsingarmálum verður borið undir héraðsdómara í lögsagnarumdæmi þinglýsingarstjóra. Úrskurði héraðsdómara verður skotið til Hæstaréttar samkvæmt almennum reglum um kæru úrlausna í einkamálum. Verður þinglýsing því dómsathöfn líkt og í núgildandi þinglýsingalögum, nr. 39/1978.
    Frumvarpið mælir fyrir um breytingu á lögum nr. 85/1989 sem breyttu þinglýsingalögum, nr. 39/1978. Lög nr. 85/1989 taka gildi 1. júlí nk. og eru sett í tengslum við aðskilnað dómsvalds og umboðsvalds í héraði, sbr. lög nr. 92/1989, og breyta reglum um málskot í úrlausnum þinglýsingarmála verulega þannig að þinglýsing verði stjórnvaldsathöfn í stað dómsathafnar áður. Með lögum nr. 85/1989 var gerð grundvallarbreyting á eðli þinglýsingar með því að gera hana að stjórnvaldsathöfn en þegar málið var skoðað betur kom í ljós að það fyrirkomulag, sem þetta frumvarp mælir fyrir um, mun þykja hentugra.
    Samkvæmt lögum nr. 85/1989 á þinglýsingarbeiðandi, sem sættir sig ekki við úrlausn þinglýsingarstjóra, tvo kosti. Annars vegar getur hann kært úrlausnina til dómsmálaráðuneytisins með stjórnsýslukæru en ekki verður séð af nefndum lögum að dómsmálaráðuneytið geti almennt verið vettvangur þess mats sem þarf að fara fram ef leysa á úr efnisatvikum að baki skjali. Hins vegar getur þinglýsingarbeiðandi höfðað mál til ógildingar úrlausninni. Dómur héraðsdóms í máli til ógildingar verður borinn undir Hæstarétt með áfrýjun.
    Það getur tekið mjög langan tíma að fá úrlausn um þinglýsingarágreining ef allra leiða er leitað sem lög nr. 85/1989 koma til með að heimila, allt að þremur til fjórum árum. Málskotsleiðin, sem frumvarpið mælir fyrir um, styttir þann tíma verulega. Gæti málsmeðferðin samkvæmt því tekið átta til tíu vikur. Málsmeðferðin mun verða einfaldari og horfir til aukins réttaröryggis.
    Mælir meiri hluti nefndarinnar með því að frumvarpið verði samþykkt óbreytt.``
    Þetta er undirritað: Alþingi 11. febr. 1992. Sólveig Pétursdóttir, Anna Ólafsdóttir Björnsson, Björn Bjarnason, Eyjólfur Konráð Jónsson, Ingi Björn Albertsson, Jón Helgason, Ólafur Þ. Þórðarson og Össur Skarphéðinsson. Kristinn Gunnarsson skrifaði ekki undir nál.
    Virðulegi forseti. Í greinargerð með þessu frv. kemur skýrt fram hver er tilgangurinn með þessari tillögu að breyttum þinglýsingalögum. Með leyfi forseta, mun ég lesa hér upp úr greinargerð frv.:
    ,,Með frv. þessu er stefnt að því að einfalda reglur þær um málskot úrlausna í þinglýsingarmálum, sem gilda munu eftir 1. júlí 1992 samkvæmt lögum nr. 85/1989, en að öðru leyti er í frv. þessu ekki hróflað við ákvæðum þeirra laga. Felst meginefni frv. í því, að úrlausn þinglýsingarstjóra í þinglýsingarmáli samkvæmt lögunum verður borin undir héraðsdómara í lögsagnarumdæmi þinglýsingarstjóra, en úrskurði héraðsdómara verði skotið til Hæstaréttar með kæru samkvæmt almennum reglum um kæru úrlausna í einkamálum. Þykir fyrirkomulag þetta einfaldara í sniðum og skjótvirkara en fyrirkomulag laga nr. 85/1989, en þýðingarmikið er, að úrlausn fáist skjótt í málum, sem varða þinglýsingarágreining. Þá þykir heppilegra að fela dómstólum úrlausnarvald um slíkan ágreining fremur en stjórnvöldum.``
    Enn fremur má benda á grein eftir Þorgeir Örlygsson prófessor í Tímariti lögfræðinga, sem kynnt var á fundi nefndarinnar, en sú grein er í 2. hefti 41. árgangs undir heitinu Réttarfar í þinglýsingarmálum og málskotsreglur. Þar er rætt mjög ítarlega um þessi mál og nauðsyn þess að breyta þinglýsingalögum á þann hátt sem frv. það, sem hér er mælt fyrir, fjallar um.
    Ég ítreka að lokum þá skoðun meiri hluta allshn. að frv. verði samþykkt óbreytt.