Árni R. Árnason
:
Frú forseti. Það verður að viðurkennast að það er ekki ómaksins vert að færa þessa umræðu á nýtt plan en ég hlýt að viðurkenna að ég henta ekki því plani sem komið er. Hins vegar varð mér á fyrr undir umræðunni að velta því fyrir mér hvort okkur hefði vantað eina grein eða svo í þetta frv. til að mynda um eilífan rétt Íslendinga til að standast náttúrufar og önnur veðurskilyrði á grænlenskri grund. Það varð ekki úr að flytja tillögu þar um en ég kipptist svolítið við eftir að hafa tekið þátt í umræðu í sjútvn., setið hér undir viturlegum ræðum um málið, þegar vikið var að hofmóð okkar Íslendinga og hótunum í garð Grænlendinga með þessu frv. Ég verð að viðurkenna að ég skil ekki frv. þannig og vænti þess að við berum til þess manndóm að beita því ekki þannig ef það verður að lögum sem við stefnum að. Hins vegar liggur fyrir að við erum með þessu að varpa frá okkur lögum sem eru nærfellt aldargömul og frá þeim tímum þegar við börðumst fyrir lífi okkar á miðunum uppi og inni í fjörðum. Það er veruleg ástæða til þess að nema þau úr gildi því að stríðinu er um það bil að ljúka. Að mínum skilningi höfum við þegar fengið treyst í sessi landhelgi og lögsögu langt út til sjávar og við erum af þeim sökum vel í stakk búnir til þess að koma á ákveðnu frelsi um veiðar og viðskipti við aðrar fiskveiðiþjóðir. Að því leyti til er ég sammála þeim sem það hafa gert að umtalsefni.
Hins vegar hlýt ég líka að taka fram að ég hef fallist á rök þeirra sem telja nauðsynlegt fyrir okkur að viðhafa ákvæði í lögum um þetta efni og lögfesta úrræði til þess að fá menn til að ræða við okkur og semja um nýtingu á sameiginlegum stofnum. Til þess eru ákvæðin í 2. mgr. 3. gr. Þau breyta því hins vegar ekki að í 1. mgr. hennar er meginregla þeirrar lagagreinar að erlendum veiðiskipum eru heimil þessi viðskipti.
Mér finnst nauðsynlegt að við gerum okkur grein fyrir því að menn fást ekki til að semja um hagsmuni, hvort sem þeir eru kallaðir viðskiptahagsmunir eða veiðihagsmunir, nema til þess komi einhver þvingun. Orðið er kannski ekki alveg eins ljótt og við vildum stundum nota það en staðreyndin er nú samt sem áður sú að sjái menn sig ekki knúna til að semja, þá fara þeir fram hjá því með allar sínar langanir. Svo einfalt er nú mannkynið. Staðreyndin er sú að við þurfum og viljum og við höfum orðið sammála um að verja einkarétt Íslendinga til að stunda veiðar á íslenskum miðum. Við viljum líka eiga viðskipti og við verðum hafa lögfest úrræði til þess að þetta geti hvort tveggja átt sér stað.
Inn í umræðuna hefur blandast ábending um að við þurfum að taka afstöðu til veiða á öðrum höfum. Ég orða það þannig vegna þess að það hefur ekki komið fram að veiðar sem voru nefndar undan ströndum Kanada séu á sameiginlegum nytjastofnum okkar og annarra þjóða. Mér virðist af upplýsingum sem mér hefur verið gerð grein fyrir að þessi stofn sé það ekki. Þess vegna tel ég alfarið rangt að blanda ákvæðum um þær veiðar eða um aðgerðir okkar vegna þeirra inn í lög um rétt til veiða í efnahagslögsögu Íslands. Um það fjalla þessi lög og þó að hv. 2. þm. Vestf. hafi talið hér fyrr í dag að þau fjölluðu um eitthvað annað, þá er það umfjöllunarefni 1. og 2. gr. frv. En þar á eftir er vikið að réttindum til annarra athafna og þar kemur að því sem við höfum mest rætt. Ég tel að það sem þegar hefur verið samþykkt við 2. umr. standist fyllilega markmiðið sem sett var með frv. Við fáum frjálsræði til þess að eiga viðskipti við erlend veiðiskip.
Frú forseti. Það verður að viðurkennast að það er ekki ómaksins vert að færa þessa umræðu á nýtt plan en ég hlýt að viðurkenna að ég henta ekki því plani sem komið er. Hins vegar varð mér á fyrr undir umræðunni að velta því fyrir mér hvort okkur hefði vantað eina grein eða svo í þetta frv. til að mynda um eilífan rétt Íslendinga til að standast náttúrufar og önnur veðurskilyrði á grænlenskri grund. Það varð ekki úr að flytja tillögu þar um en ég kipptist svolítið við eftir að hafa tekið þátt í umræðu í sjútvn., setið hér undir viturlegum ræðum um málið, þegar vikið var að hofmóð okkar Íslendinga og hótunum í garð Grænlendinga með þessu frv. Ég verð að viðurkenna að ég skil ekki frv. þannig og vænti þess að við berum til þess manndóm að beita því ekki þannig ef það verður að lögum sem við stefnum að. Hins vegar liggur fyrir að við erum með þessu að varpa frá okkur lögum sem eru nærfellt aldargömul og frá þeim tímum þegar við börðumst fyrir lífi okkar á miðunum uppi og inni í fjörðum. Það er veruleg ástæða til þess að nema þau úr gildi því að stríðinu er um það bil að ljúka. Að mínum skilningi höfum við þegar fengið treyst í sessi landhelgi og lögsögu langt út til sjávar og við erum af þeim sökum vel í stakk búnir til þess að koma á ákveðnu frelsi um veiðar og viðskipti við aðrar fiskveiðiþjóðir. Að því leyti til er ég sammála þeim sem það hafa gert að umtalsefni.
Hins vegar hlýt ég líka að taka fram að ég hef fallist á rök þeirra sem telja nauðsynlegt fyrir okkur að viðhafa ákvæði í lögum um þetta efni og lögfesta úrræði til þess að fá menn til að ræða við okkur og semja um nýtingu á sameiginlegum stofnum. Til þess eru ákvæðin í 2. mgr. 3. gr. Þau breyta því hins vegar ekki að í 1. mgr. hennar er meginregla þeirrar lagagreinar að erlendum veiðiskipum eru heimil þessi viðskipti.
Mér finnst nauðsynlegt að við gerum okkur grein fyrir því að menn fást ekki til að semja um hagsmuni, hvort sem þeir eru kallaðir viðskiptahagsmunir eða veiðihagsmunir, nema til þess komi einhver þvingun. Orðið er kannski ekki alveg eins ljótt og við vildum stundum nota það en staðreyndin er nú samt sem áður sú að sjái menn sig ekki knúna til að semja, þá fara þeir fram hjá því með allar sínar langanir. Svo einfalt er nú mannkynið. Staðreyndin er sú að við þurfum og viljum og við höfum orðið sammála um að verja einkarétt Íslendinga til að stunda veiðar á íslenskum miðum. Við viljum líka eiga viðskipti og við verðum hafa lögfest úrræði til þess að þetta geti hvort tveggja átt sér stað.
Inn í umræðuna hefur blandast ábending um að við þurfum að taka afstöðu til veiða á öðrum höfum. Ég orða það þannig vegna þess að það hefur ekki komið fram að veiðar sem voru nefndar undan ströndum Kanada séu á sameiginlegum nytjastofnum okkar og annarra þjóða. Mér virðist af upplýsingum sem mér hefur verið gerð grein fyrir að þessi stofn sé það ekki. Þess vegna tel ég alfarið rangt að blanda ákvæðum um þær veiðar eða um aðgerðir okkar vegna þeirra inn í lög um rétt til veiða í efnahagslögsögu Íslands. Um það fjalla þessi lög og þó að hv. 2. þm. Vestf. hafi talið hér fyrr í dag að þau fjölluðu um eitthvað annað, þá er það umfjöllunarefni 1. og 2. gr. frv. En þar á eftir er vikið að réttindum til annarra athafna og þar kemur að því sem við höfum mest rætt. Ég tel að það sem þegar hefur verið samþykkt við 2. umr. standist fyllilega markmiðið sem sett var með frv. Við fáum frjálsræði til þess að eiga viðskipti við erlend veiðiskip.