Egill Jónsson
:
Virðulegi forseti. Ég efa það ekki að ég hef misst af góðri ræðu þar sem ég hafði ekki tök á því að hlýða á framsöguræðu hv. 1. flm. þessarar tillögu og m.a. skýrir síðari ræða flm. einmitt þá skoðun mína. Það skiptir ekki meginmáli hvað þingmaðurinn sagði eða átti við þegar hún gat þess að það hefði komið fram í máli sumra ræðumanna að engu mætti breyta og menn væru fastir í gömlu fari í þessum efnum. Mér finnst að ræður hér hafi ekki gefið tilefni til þessarar niðurstöðu. Eins var um það sem kom fram í ræðu hv. þm. Kristínar Ástgeirsdóttur þar sem hún sagði að það væri mikil viðhorfsbreyting hjá bændum í þessum efnum. Ég hef nú verið í nokkuð miklu sambandi við bændur, m.a. í sambandi við starf mitt í landgræðslunefndinni sem hér var haldið úti í tíu ár af Alþingi Íslendinga. Auðvitað eru viðhorf alltaf að breytast, skárra væri það nú. En ég hef aðeins ofurlitla ástæðu til að ætla að þessi heiðursþingmaður hafi eins og ýmsir aðrir þurft að komast í kynni við skoðanir bænda eins og hún gerði á sl. sumri í einstaklega lærdómsríku og ánægjulegu ferðalagi sem hún átti afar góðan hlut að og kynntist þá af eigin raun viðhorfum bænda. Þetta held ég að sé þýðingarmikið að átta sig á. Það er svo annað mál að viðhorfin eru að breytast í þessum efnum. Ég held að Alþingi Íslendinga eigi góðan hlut að þeirri breytingu. Hér hafa verið samþykktar þrjár landgræðslutillögur, reyndar sú fjórða komin í framkvæmd líka, og þær hafa allar átt það sameiginlegt að leggja inn þátt í góðri umræðu um þessi mál í þjóðfélagsumræðuna.
Ég vil svo líka taka það fram út af því sem hér var sagt um afstöðu bændastéttarinnar að búnaðarþing fjallaði um einmitt þessa þáltill., um friðun Landnáms Ingólfs fyrir lausagöngu búfjár, eins og tillagan heitir. Þetta er till. til þál. um það verkefni. Hér hefur reyndar verið rakið efni þeirrar afgreiðslu sem mér finnst að sé í fullu samræmi við það sem hefur komið fram í þessari umræðu, að fyrir hendi er að sjálfsögðu fullur vilji hjá bændastéttinni til þess að fjalla um þessi mál á málefnalegum grundvelli nú sem fyrr.
Í ályktun búnaðarþings segir að till. til þál. um friðun Landnáms Ingólfs sé óþörf og í því sambandi má kannski segja að fræðilega sé þetta rétt. Hins vegar höfum við býsna oft orðið vitni að því að áhugasamir þingmenn hafa lagt fram tillögur um málefni sem verið er að vinna að, það er ekkert nýtt. Það þykir vera býsna góður vettvangur til þess að koma á framfæri skoðunum sínum og viðhorfum og árétta góð mál að ræða þau á Alþingi þó að verið sé að fjalla um þau á öðrum stöðum. Af þeirri ástæðu er ekkert við það að athuga þó að hér komi fram tillaga sem verið er að vinna að með svipuðum hætti. Það gerist svo margoft. Ég vek hins vegar athygli á því sem mér finnst vera grundvallaratriði í sambandi við þessa till. --- og vona ég að ég særi ekki hv. flm. þó að ég segi það --- að sú umfjöllun sem á sér stað um þessi mál og hér hefur verið skýrð er miklu víðtækari en þessi tillaga og það kemur til af því að hún tekur of mikið mið af fortíðinni. Það segir ekkert um það að afgreiðslan þyrfti að vera ákvæmlega á þennan veg og það segir ekkert um það að ekki væri hægt að fá stuðning Alþingis við góð málefni í landgræðslu- og gróðurverndarmálum hér á Reykjanesi þó að tillagan sé ekki sérstaklega rúm að þessu leyti. Það var það sem ég tók fram, og reyndar kom á vissan hátt fram hjá flm. hér áðan, að auðvitað er hægt að fella afgreiðsluna að því sem verið er að vinna í þessum málum og þeim heildarviðhorfum sem eru uppi um landgræðslu- og gróðurverndarmál. Og ég teldi það vera mikinn ávinning því að eins og þetta mál hefur borið hér að á Alþingi, þá hefur þetta á vissan hátt verið hálfgildings stríðshanskamál og það kom reyndar afar skýrt fram í síðari ræðu flm., vafalaust líka í fyrri ræðu hennar líka, að það væri ekki það sem fyrir vekti. Þar með get ég ekki séð annað en að hægt væri að ná friði um þetta mál, að vísu með breyttum texta frá því sem hér er gert ráð fyrir.
Virðulegi forseti. Ég efa það ekki að ég hef misst af góðri ræðu þar sem ég hafði ekki tök á því að hlýða á framsöguræðu hv. 1. flm. þessarar tillögu og m.a. skýrir síðari ræða flm. einmitt þá skoðun mína. Það skiptir ekki meginmáli hvað þingmaðurinn sagði eða átti við þegar hún gat þess að það hefði komið fram í máli sumra ræðumanna að engu mætti breyta og menn væru fastir í gömlu fari í þessum efnum. Mér finnst að ræður hér hafi ekki gefið tilefni til þessarar niðurstöðu. Eins var um það sem kom fram í ræðu hv. þm. Kristínar Ástgeirsdóttur þar sem hún sagði að það væri mikil viðhorfsbreyting hjá bændum í þessum efnum. Ég hef nú verið í nokkuð miklu sambandi við bændur, m.a. í sambandi við starf mitt í landgræðslunefndinni sem hér var haldið úti í tíu ár af Alþingi Íslendinga. Auðvitað eru viðhorf alltaf að breytast, skárra væri það nú. En ég hef aðeins ofurlitla ástæðu til að ætla að þessi heiðursþingmaður hafi eins og ýmsir aðrir þurft að komast í kynni við skoðanir bænda eins og hún gerði á sl. sumri í einstaklega lærdómsríku og ánægjulegu ferðalagi sem hún átti afar góðan hlut að og kynntist þá af eigin raun viðhorfum bænda. Þetta held ég að sé þýðingarmikið að átta sig á. Það er svo annað mál að viðhorfin eru að breytast í þessum efnum. Ég held að Alþingi Íslendinga eigi góðan hlut að þeirri breytingu. Hér hafa verið samþykktar þrjár landgræðslutillögur, reyndar sú fjórða komin í framkvæmd líka, og þær hafa allar átt það sameiginlegt að leggja inn þátt í góðri umræðu um þessi mál í þjóðfélagsumræðuna.
Ég vil svo líka taka það fram út af því sem hér var sagt um afstöðu bændastéttarinnar að búnaðarþing fjallaði um einmitt þessa þáltill., um friðun Landnáms Ingólfs fyrir lausagöngu búfjár, eins og tillagan heitir. Þetta er till. til þál. um það verkefni. Hér hefur reyndar verið rakið efni þeirrar afgreiðslu sem mér finnst að sé í fullu samræmi við það sem hefur komið fram í þessari umræðu, að fyrir hendi er að sjálfsögðu fullur vilji hjá bændastéttinni til þess að fjalla um þessi mál á málefnalegum grundvelli nú sem fyrr.
Í ályktun búnaðarþings segir að till. til þál. um friðun Landnáms Ingólfs sé óþörf og í því sambandi má kannski segja að fræðilega sé þetta rétt. Hins vegar höfum við býsna oft orðið vitni að því að áhugasamir þingmenn hafa lagt fram tillögur um málefni sem verið er að vinna að, það er ekkert nýtt. Það þykir vera býsna góður vettvangur til þess að koma á framfæri skoðunum sínum og viðhorfum og árétta góð mál að ræða þau á Alþingi þó að verið sé að fjalla um þau á öðrum stöðum. Af þeirri ástæðu er ekkert við það að athuga þó að hér komi fram tillaga sem verið er að vinna að með svipuðum hætti. Það gerist svo margoft. Ég vek hins vegar athygli á því sem mér finnst vera grundvallaratriði í sambandi við þessa till. --- og vona ég að ég særi ekki hv. flm. þó að ég segi það --- að sú umfjöllun sem á sér stað um þessi mál og hér hefur verið skýrð er miklu víðtækari en þessi tillaga og það kemur til af því að hún tekur of mikið mið af fortíðinni. Það segir ekkert um það að afgreiðslan þyrfti að vera ákvæmlega á þennan veg og það segir ekkert um það að ekki væri hægt að fá stuðning Alþingis við góð málefni í landgræðslu- og gróðurverndarmálum hér á Reykjanesi þó að tillagan sé ekki sérstaklega rúm að þessu leyti. Það var það sem ég tók fram, og reyndar kom á vissan hátt fram hjá flm. hér áðan, að auðvitað er hægt að fella afgreiðsluna að því sem verið er að vinna í þessum málum og þeim heildarviðhorfum sem eru uppi um landgræðslu- og gróðurverndarmál. Og ég teldi það vera mikinn ávinning því að eins og þetta mál hefur borið hér að á Alþingi, þá hefur þetta á vissan hátt verið hálfgildings stríðshanskamál og það kom reyndar afar skýrt fram í síðari ræðu flm., vafalaust líka í fyrri ræðu hennar líka, að það væri ekki það sem fyrir vekti. Þar með get ég ekki séð annað en að hægt væri að ná friði um þetta mál, að vísu með breyttum texta frá því sem hér er gert ráð fyrir.