Ólafur Ragnar Grímsson
:
Virðulegi forseti. Ég vil í upphafi máls míns inna virðulegan forseta eftir því hvort hæstv. menntmrh. og hæstv. utanrrh. séu staddir í húsinu. ( Forseti: Forseti getur upplýst að hæstv. menntmrh. er í þinghúsinu, en ekki ljóst hvort hæstv. utanrrh. er hér. En forseti mun gera ráðstafanir til þess að kanna hvort svo sé.) Já, virðulegi forseti, ég óska eftir því að hæstv. menntmrh. komi til þessarar umræðu og ég vil einnig óska eftir því að hæstv. utanrrh., sé hann í húsinu, komi til þessarar umræðu. Mér er kunnugt um að hæstv. utanrrh. er búinn að vera í húsinu a.m.k í rúma klukkustund og hæstv. menntmrh. drykklanga stund og það sýnir satt að segja ærið vel áhugasvið þessara tveggja hæstv. ráðherra að hvorugur þeirra skuli kjósa að koma og vera viðstaddur þessa umræðu um kynningu á íslenskri menningu erlendis. Það er þeim greinilega meira kappsmál að sprengja í sundur þá grundvallarskipan að jafnrétti ríki til náms á Íslandi en ræða það með hvaða hætti við getum í sameiningu stuðlað að kynningu íslenskrar menningar erlendis.
Hér hefur farið fram mjög góð umræða eins og fram hefur komið, óvenjuleg og góð. En það er athyglisvert við hana að forustusveit ríkisstjórnarflokkanna hefur engan áhuga á þessari umræðu. Forustusveit ríkisstjórnarflokkanna hefur engan áhuga á því að kynna íslenska menningu erlendis.
Ég var að velta því fyrir mér hvort ég ætti einnig að óska eftir því að hæstv. viðskrh. yrði viðstaddur þessa umræðu, ekki til þess að eltast við hann sérstaklega heldur til að undirstrika það að íslensk menning er ein af gjaldeyrislindum þjóðarinnar. Það er búið að ræða mikið hér í vetur um eflingu atvinnulífs, aukinn hagvöxt, halla á viðskiptajöfnuði okkar við útlönd. En ég held að það hafi enginn maður í þeirri umræðu fyrr en kemur að þessu frv. hér vikið að því í allan vetur að íslensk menning er með margvíslegum hætti uppspretta gjaldeyris, uppspretta hagvaxtar, uppspretta fyrir þjóðina til þess að afla viðbótartekna til þess að jafna reikning sinn gagnvart útlöndum. Hvað ætli það séu margar þúsundir sem koma hingað árlega gagngert til að fara á slóðir Íslendingasagna? Hvað ætli það séu margar þúsundir af erlendum ferðamönnum, sem hafa setið í hópferðabifreiðum eða einkabifreiðum, sem hafa hægt á sér þegar farið hefur verið fram hjá Gljúfrasteini eða jafnvel stöðvað bifreiðina smástund til að berja augum bústað skáldsins áður en haldið er til Þingvalla þar sem vagga íslensks sjálfstæðis og þjóðmenningar stóð til forna? Ætli þær séu ekki margar þúsundirnar, jafnvel tugþúsundirnar af erlendum ferðamönnum sem hafa ýmist hægt á sér eða numið staðar til að votta skáldinu á Gljúfrasteini virðingu sína.
Hvað ætli það séu margar þúsundir, sérstaklega í Þýskalandi, sem hafa komið til Íslands vegna þess að í æsku lásu þær bækurnar um Nonna og Manna eða hafa séð í sjónvarpi á síðustu árum kvikmyndagerðina af þeim sögum? Ætli það þurfi að nefna fleiri staðreyndir til að rökstyðja rækilega að gjaldeyristekjur okkar af íslenskri menningu eru umtalsverðar og fara vaxandi? Ég held að ég fari rétt með það að sú grein í íslensku atvinnulífi sem hefur skilað hvað mestri aukningu gjaldeyristekna á síðustu 10 árum er ferðamannaþjónustan. Það eru ekki virkjanirnar hjá Landsvirkjun sem hafa kostað rúma 30 milljarða á síðustu 10 árum. Þær hafa nánast engu skilað í nýjum gjaldeyristekjum. Rúmir 30 milljarðar hafa verið settir í fjárfestingu af hálfu Landsvirkjunar sem nánast engu hafa skilað í nýjum gjaldeyristekjum. En það hefur komið í ljós í hagskýrslum að ferðamannaþjónustan, sem mjög lítið fé hefur hlotið frá hinu opinbera, hefur skilað vaxandi gjaldeyristekjum sem nemur milljörðum á síðustu 10 árum.
Hvaða fólk kemur til Íslands fyrst og fremst? Það er fólk sem annaðhvort unnir íslenskri náttúru eða íslenskri menningu. Þess vegna er það brýnt efnahagslegt hagsmunamál að stuðla að því að íslensk menning geti hlotið viðbótarkynningu, viðbótarfé, viðbótarmannafla svo að æ fleiri komi hingað til landsins, gisti á hótelunum, fari um landið, kaupi bækurnar, sjái kvikmyndirnar, hlusti á tónlistina. Kristján Jóhannsson, Halldór Laxness, fiðluleikarinn ungi og nokkrir aðrir, Friðrik Friðriksson í Hollywood. Hvað voru það margir sem sáu Börn náttúrunnar sl. sumar, mig minnir að það hafi verið í ágúst þegar myndin var frumsýnd, sem gengu út af þeirri sýningu og gátu sér í hugarlund að þeir hefðu verið að horfa á mynd sem tæpu ári síðar væri komin í úrslitakeppni Óskarsverðlaunanna? En eins og hv. þm. Svavar Gestsson, 1. flm. þessa frv., rakti áðan hefur þurft að heyja harða baráttu fyrir því hér á Alþingi á undanförnum árum og innan ríkisstjórna að fá nýtt fjármagn til kvikmyndagerðar á Íslandi. En ætli Börn náttúrunnar hafi ekki skilað meiri kynningu fyrir Ísland á síðustu mánuðum en nokkuð annað verk hér á landi? Hvort ætli sé Íslandi dýrmætara, öll sú vinna sem iðnrh. og viðskrh. hefur lagt í orkumálin og forustugengið í Landsvirkjun með 30 milljarðana sína á síðustu 10 árum eða kvikmyndin Barn náttúrunnar? ( Gripið fram í: 8 milljarðar þegar þingmaðurinn fór með fjmrn.) Já, ég er alveg tilbúinn til að ræða það við annað tilefni og ætlaði að ræða það undir öðrum dagskrárlið fyrr í dag, hv. þm., og mun gera það þegar að því kemur. En ég vek athygli á þessum staðreyndum, að líklegast koma viðbótargjaldeyristekjurnar í ár, á undanförnum og á næstu árum frá íslenskri menningu. Ríkisstjórnin hefur engan áhuga á þeirri umræðu og hæstv. menntmrh., sem er hér í húsinu, er ekki enn þá kominn í salinn, virðulegi forseti. Og mér væri skapi næst að gera nú hlé á ræðu minni og bíða eftir því að hæstv. menntmrh. komi í salinn því að það er auðvitað ekki líðandi að við sýnum umburðarlyndi gagnvart frumvörpum ríkisstjórnarinnar viku eftir viku, mánuð eftir mánuð og þegar loksins síðustu daga þingsins eru tekin hér til umræðu frumvörp þingmanna stjórnarandstöðunnar sem þeir hafa flutt í góðri trú um að hér kynni að skapast samstaða um það, þá er áhugaleysi ríkisstjórnarinnar slíkt að ráðherrar kjósa frekar að vera í kaffi eða á kjaftatörn hér í hliðarsölum en gæta að þingskyldu sinni og vera í salnum. ( Forseti: Forseti vill leyfa sér að trufla hv. þm. í ræðu sinni. Forseti telur eðlilegt að fresta umræðunni ef hv. þm. getur fallist á það. Forseti tekur undir að það væri eðlilegt að tilgreindir hæstv. ráðherrar yrðu við þessa umræðu þannig að forseti er reiðubúinn að fresta umræðunni ef hv. þm. leggur á það áherslu.) Virðulegi forseti. Tilboð mitt var um að fresta ræðu minni þar til ráðherrar væru komnir í salinn. Það á ekki að taka nema 1--2 mínútur að ná í ráðherrana. Og þegar ég kom í salinn áðan var hæstv. menntmrh. á kjaftatörn við fjölmiðlamenn á hliðargöngum þingsins. ( Forseti: Forseti vill taka fram að hæstv. menntmrh. er því miður ekki í húsinu.) Virðulegi forseti. Þá hefur það gerst hér að þegar ég bið um að ráðherrann komi til umræðunnar fer hann úr húsinu. Og hæstv. utanrrh. fer líka úr húsinu þegar beðið er um að þeir séu viðstaddir umræðuna. Þetta er auðvitað slík vanvirða, virðulegi forseti, gagnvart alvarlegum umræðum í þinginu um mál sem við erum að reyna að skapa samstöðu um að réttast væri að stjórnarandstaðan beitti sér öll fyrir því að þessum fundi lyki hér og nú. Við förum ekki að taka þátt í því að mæla fyrir málum sem eru okkur mikið alvörumál og sem við erum að reyna að ná um samstöðu í þinginu ef ráðherrarnir beita því lúabragði að hlaupa úr þinghúsinu þegar beðið er um að þeir komi í salinn til að vera viðstaddir umræðuna. Ég óska eftir því, virðulegi forseti, að það verði gert hlé á fundum þingsins núna í 15--20 mínútur svo að stjórnarandstaðan geti borið saman bækur sínar um það hvernig hún bregst við þessum aðgerðum ráðherranna. Ég óska eftir því, virðulegi forseti, að hér verði gert hlé á fundum þingsins svo að við fulltrúar stjórnarandstöðuflokkanna getum borið saman bækur okkar um það hvernig við bregðumst við þeirri vanvirðu sem ríkisstjórnin og forustumenn hennar sýna alvarlegum umræðum á þinginu og sérstaklega þessu frv. um kynningu á íslenskri menningu, umræðu sem var alvarleg, málefnaleg og efnisleg og átti ekki að standa hér lengi en ætlun okkar var að kanna það hvort ráðherrarnir væru tilbúnir að reyna að ná samstöðu um þetta mál áður en þingi lýkur. ( Forseti: Forseti vill taka fram að það lá e.t.v. ekki alveg ljóst fyrir þegar hv. þm. spurði um það hvort hæstv. menntmrh. væri í húsinu. Það kann að vera að skráningarkerfið hafi ekki veitt forseta hinar réttu upplýsingar sem nú liggja fyrir, en forseti er tilbúinn til þess að verða við þeirri ósk að fresta fundi í 10 mínútur en fresta síðan þessari umræðu. Eins og forseti gat um áðan er sjálfsagt að verða við þeirri ósk.) Virðulegi forseti. Það hefur enginn maður sett fram ósk um að fresta þessari umræðu. Ég hef ekki sett fram þá ósk. Ég setti fram þá ósk áðan að ég frestaði ræðu minni um fáeinar mínútur meðan beðið væri eftir ráðherrunum, en það hefur enginn maður sett fram ósk um að fresta þessari umræðu. ( Forseti: Það var forseti sem bauð upp á að umræðu yrði frestað.) Já, það boð er ekki þegið, virðulegi forseti. ( Forseti: Forseti er tilbúinn til þess að gera 10 mínútna hlé á fundi ef hv. þm. er tilbúinn til þess að gera hlé á ræðu sinni.) Já. --- [Fundarhlé.]
Virðulegi forseti. Ég vil í upphafi máls míns inna virðulegan forseta eftir því hvort hæstv. menntmrh. og hæstv. utanrrh. séu staddir í húsinu. ( Forseti: Forseti getur upplýst að hæstv. menntmrh. er í þinghúsinu, en ekki ljóst hvort hæstv. utanrrh. er hér. En forseti mun gera ráðstafanir til þess að kanna hvort svo sé.) Já, virðulegi forseti, ég óska eftir því að hæstv. menntmrh. komi til þessarar umræðu og ég vil einnig óska eftir því að hæstv. utanrrh., sé hann í húsinu, komi til þessarar umræðu. Mér er kunnugt um að hæstv. utanrrh. er búinn að vera í húsinu a.m.k í rúma klukkustund og hæstv. menntmrh. drykklanga stund og það sýnir satt að segja ærið vel áhugasvið þessara tveggja hæstv. ráðherra að hvorugur þeirra skuli kjósa að koma og vera viðstaddur þessa umræðu um kynningu á íslenskri menningu erlendis. Það er þeim greinilega meira kappsmál að sprengja í sundur þá grundvallarskipan að jafnrétti ríki til náms á Íslandi en ræða það með hvaða hætti við getum í sameiningu stuðlað að kynningu íslenskrar menningar erlendis.
Hér hefur farið fram mjög góð umræða eins og fram hefur komið, óvenjuleg og góð. En það er athyglisvert við hana að forustusveit ríkisstjórnarflokkanna hefur engan áhuga á þessari umræðu. Forustusveit ríkisstjórnarflokkanna hefur engan áhuga á því að kynna íslenska menningu erlendis.
Ég var að velta því fyrir mér hvort ég ætti einnig að óska eftir því að hæstv. viðskrh. yrði viðstaddur þessa umræðu, ekki til þess að eltast við hann sérstaklega heldur til að undirstrika það að íslensk menning er ein af gjaldeyrislindum þjóðarinnar. Það er búið að ræða mikið hér í vetur um eflingu atvinnulífs, aukinn hagvöxt, halla á viðskiptajöfnuði okkar við útlönd. En ég held að það hafi enginn maður í þeirri umræðu fyrr en kemur að þessu frv. hér vikið að því í allan vetur að íslensk menning er með margvíslegum hætti uppspretta gjaldeyris, uppspretta hagvaxtar, uppspretta fyrir þjóðina til þess að afla viðbótartekna til þess að jafna reikning sinn gagnvart útlöndum. Hvað ætli það séu margar þúsundir sem koma hingað árlega gagngert til að fara á slóðir Íslendingasagna? Hvað ætli það séu margar þúsundir af erlendum ferðamönnum, sem hafa setið í hópferðabifreiðum eða einkabifreiðum, sem hafa hægt á sér þegar farið hefur verið fram hjá Gljúfrasteini eða jafnvel stöðvað bifreiðina smástund til að berja augum bústað skáldsins áður en haldið er til Þingvalla þar sem vagga íslensks sjálfstæðis og þjóðmenningar stóð til forna? Ætli þær séu ekki margar þúsundirnar, jafnvel tugþúsundirnar af erlendum ferðamönnum sem hafa ýmist hægt á sér eða numið staðar til að votta skáldinu á Gljúfrasteini virðingu sína.
Hvað ætli það séu margar þúsundir, sérstaklega í Þýskalandi, sem hafa komið til Íslands vegna þess að í æsku lásu þær bækurnar um Nonna og Manna eða hafa séð í sjónvarpi á síðustu árum kvikmyndagerðina af þeim sögum? Ætli það þurfi að nefna fleiri staðreyndir til að rökstyðja rækilega að gjaldeyristekjur okkar af íslenskri menningu eru umtalsverðar og fara vaxandi? Ég held að ég fari rétt með það að sú grein í íslensku atvinnulífi sem hefur skilað hvað mestri aukningu gjaldeyristekna á síðustu 10 árum er ferðamannaþjónustan. Það eru ekki virkjanirnar hjá Landsvirkjun sem hafa kostað rúma 30 milljarða á síðustu 10 árum. Þær hafa nánast engu skilað í nýjum gjaldeyristekjum. Rúmir 30 milljarðar hafa verið settir í fjárfestingu af hálfu Landsvirkjunar sem nánast engu hafa skilað í nýjum gjaldeyristekjum. En það hefur komið í ljós í hagskýrslum að ferðamannaþjónustan, sem mjög lítið fé hefur hlotið frá hinu opinbera, hefur skilað vaxandi gjaldeyristekjum sem nemur milljörðum á síðustu 10 árum.
Hvaða fólk kemur til Íslands fyrst og fremst? Það er fólk sem annaðhvort unnir íslenskri náttúru eða íslenskri menningu. Þess vegna er það brýnt efnahagslegt hagsmunamál að stuðla að því að íslensk menning geti hlotið viðbótarkynningu, viðbótarfé, viðbótarmannafla svo að æ fleiri komi hingað til landsins, gisti á hótelunum, fari um landið, kaupi bækurnar, sjái kvikmyndirnar, hlusti á tónlistina. Kristján Jóhannsson, Halldór Laxness, fiðluleikarinn ungi og nokkrir aðrir, Friðrik Friðriksson í Hollywood. Hvað voru það margir sem sáu Börn náttúrunnar sl. sumar, mig minnir að það hafi verið í ágúst þegar myndin var frumsýnd, sem gengu út af þeirri sýningu og gátu sér í hugarlund að þeir hefðu verið að horfa á mynd sem tæpu ári síðar væri komin í úrslitakeppni Óskarsverðlaunanna? En eins og hv. þm. Svavar Gestsson, 1. flm. þessa frv., rakti áðan hefur þurft að heyja harða baráttu fyrir því hér á Alþingi á undanförnum árum og innan ríkisstjórna að fá nýtt fjármagn til kvikmyndagerðar á Íslandi. En ætli Börn náttúrunnar hafi ekki skilað meiri kynningu fyrir Ísland á síðustu mánuðum en nokkuð annað verk hér á landi? Hvort ætli sé Íslandi dýrmætara, öll sú vinna sem iðnrh. og viðskrh. hefur lagt í orkumálin og forustugengið í Landsvirkjun með 30 milljarðana sína á síðustu 10 árum eða kvikmyndin Barn náttúrunnar? ( Gripið fram í: 8 milljarðar þegar þingmaðurinn fór með fjmrn.) Já, ég er alveg tilbúinn til að ræða það við annað tilefni og ætlaði að ræða það undir öðrum dagskrárlið fyrr í dag, hv. þm., og mun gera það þegar að því kemur. En ég vek athygli á þessum staðreyndum, að líklegast koma viðbótargjaldeyristekjurnar í ár, á undanförnum og á næstu árum frá íslenskri menningu. Ríkisstjórnin hefur engan áhuga á þeirri umræðu og hæstv. menntmrh., sem er hér í húsinu, er ekki enn þá kominn í salinn, virðulegi forseti. Og mér væri skapi næst að gera nú hlé á ræðu minni og bíða eftir því að hæstv. menntmrh. komi í salinn því að það er auðvitað ekki líðandi að við sýnum umburðarlyndi gagnvart frumvörpum ríkisstjórnarinnar viku eftir viku, mánuð eftir mánuð og þegar loksins síðustu daga þingsins eru tekin hér til umræðu frumvörp þingmanna stjórnarandstöðunnar sem þeir hafa flutt í góðri trú um að hér kynni að skapast samstaða um það, þá er áhugaleysi ríkisstjórnarinnar slíkt að ráðherrar kjósa frekar að vera í kaffi eða á kjaftatörn hér í hliðarsölum en gæta að þingskyldu sinni og vera í salnum. ( Forseti: Forseti vill leyfa sér að trufla hv. þm. í ræðu sinni. Forseti telur eðlilegt að fresta umræðunni ef hv. þm. getur fallist á það. Forseti tekur undir að það væri eðlilegt að tilgreindir hæstv. ráðherrar yrðu við þessa umræðu þannig að forseti er reiðubúinn að fresta umræðunni ef hv. þm. leggur á það áherslu.) Virðulegi forseti. Tilboð mitt var um að fresta ræðu minni þar til ráðherrar væru komnir í salinn. Það á ekki að taka nema 1--2 mínútur að ná í ráðherrana. Og þegar ég kom í salinn áðan var hæstv. menntmrh. á kjaftatörn við fjölmiðlamenn á hliðargöngum þingsins. ( Forseti: Forseti vill taka fram að hæstv. menntmrh. er því miður ekki í húsinu.) Virðulegi forseti. Þá hefur það gerst hér að þegar ég bið um að ráðherrann komi til umræðunnar fer hann úr húsinu. Og hæstv. utanrrh. fer líka úr húsinu þegar beðið er um að þeir séu viðstaddir umræðuna. Þetta er auðvitað slík vanvirða, virðulegi forseti, gagnvart alvarlegum umræðum í þinginu um mál sem við erum að reyna að skapa samstöðu um að réttast væri að stjórnarandstaðan beitti sér öll fyrir því að þessum fundi lyki hér og nú. Við förum ekki að taka þátt í því að mæla fyrir málum sem eru okkur mikið alvörumál og sem við erum að reyna að ná um samstöðu í þinginu ef ráðherrarnir beita því lúabragði að hlaupa úr þinghúsinu þegar beðið er um að þeir komi í salinn til að vera viðstaddir umræðuna. Ég óska eftir því, virðulegi forseti, að það verði gert hlé á fundum þingsins núna í 15--20 mínútur svo að stjórnarandstaðan geti borið saman bækur sínar um það hvernig hún bregst við þessum aðgerðum ráðherranna. Ég óska eftir því, virðulegi forseti, að hér verði gert hlé á fundum þingsins svo að við fulltrúar stjórnarandstöðuflokkanna getum borið saman bækur okkar um það hvernig við bregðumst við þeirri vanvirðu sem ríkisstjórnin og forustumenn hennar sýna alvarlegum umræðum á þinginu og sérstaklega þessu frv. um kynningu á íslenskri menningu, umræðu sem var alvarleg, málefnaleg og efnisleg og átti ekki að standa hér lengi en ætlun okkar var að kanna það hvort ráðherrarnir væru tilbúnir að reyna að ná samstöðu um þetta mál áður en þingi lýkur. ( Forseti: Forseti vill taka fram að það lá e.t.v. ekki alveg ljóst fyrir þegar hv. þm. spurði um það hvort hæstv. menntmrh. væri í húsinu. Það kann að vera að skráningarkerfið hafi ekki veitt forseta hinar réttu upplýsingar sem nú liggja fyrir, en forseti er tilbúinn til þess að verða við þeirri ósk að fresta fundi í 10 mínútur en fresta síðan þessari umræðu. Eins og forseti gat um áðan er sjálfsagt að verða við þeirri ósk.) Virðulegi forseti. Það hefur enginn maður sett fram ósk um að fresta þessari umræðu. Ég hef ekki sett fram þá ósk. Ég setti fram þá ósk áðan að ég frestaði ræðu minni um fáeinar mínútur meðan beðið væri eftir ráðherrunum, en það hefur enginn maður sett fram ósk um að fresta þessari umræðu. ( Forseti: Það var forseti sem bauð upp á að umræðu yrði frestað.) Já, það boð er ekki þegið, virðulegi forseti. ( Forseti: Forseti er tilbúinn til þess að gera 10 mínútna hlé á fundi ef hv. þm. er tilbúinn til þess að gera hlé á ræðu sinni.) Já. --- [Fundarhlé.]