Ferill 254. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1991–92. – 1061 ár frá stofnun Alþingis.
115. löggjafarþing. – 254 . mál.
748. Svar
samgönguráðherra við fyrirspurn Sturlu Böðvarssonar um rekstur eigin vinnuflokka Vegagerðar ríkisins.
Áður en fyrirspurninni svarað er nauðsynlegt að gera nokkra grein fyrir skipulagi Vegagerðarinnar og þróun eigin vinnu hennar að þjónustu og framkvæmdum.
Frá því að almenn útboð hófust hjá Vegagerð ríkisins snemma á níunda áratugnum hefur dregið mjög úr umsvifum Vegagerðarinnar sjálfrar í framkvæmdum. Föstum starfsmönnum fækkaði þá mikið og rekstrar- og þjónustuverkefni urðu meginviðfangsefni flestra þeirra. Þó hefur verið haldið úti nokkrum flokkum sem sinna viðhaldi og nýframkvæmdum í vega- og brúagerð. Markmiðið með þeim er að koma í veg fyrir að einstakir eða fáir verktakar komist í aðstöðu til að ákveða verðlagningu verka án virkrar samkeppni og enn fremur að tryggja lágmarksgetu til framkvæmda hjá Vegagerðinni þegar ófyrirséðir atburðir verða, t.d. vegna náttúrufars, svo og að tryggja betri verkþekkingu og reynslu innan Vegagerðarinnar.
Í þessu samhengi má geta þess að Vegagerðin hefur reynt nokkuð útboð þjónustuverkefna, svo sem snjómoksturs með bílum. Reynslan af því hefur fram að þessu ekki verið eins góð og reynslan af útboðum í almennri vegagerð en hefur þó farið batnandi.
Nýtt skipurit fyrir Vegagerð ríkisins var staðfest af samgönguráðherra í desember 1989 og tók gildi í ársbyrjun 1990. Það var miðað við að nokkrir flokkar yrðu gerðir út áfram, en þó reiknað með að þeim fækkaði frá því sem áður var.
Eitt af markmiðum hins nýja skipurits var að greina milli hlutverka Vegagerð ríkisins í vegaframkvæmdum. Í því skyni var m.a. ákveðið að þeir vinnuflokkar Vegagerðarinnar, sem sinntu viðhaldi eða nýframkvæmdum í vega- og brúagerð, skyldu í framtíðinni vera sjálfstæðar rekstrareiningar og aðskildir frá þjónustu og rekstri. Voru þessir flokkar settir í sérstaka einingu í umdæmum og henni gefið nafnið eigin flokkar. Rétt er að ítreka að ekki var um neina nýja vinnuflokka að ræða, heldur eingöngu breytt skipulag. Vinnuflokkum Vegagerðarinnar hefur fækkað áfram eftir skipulagsbreytinguna.
Hið nýja skipulag miðaði að því að skapa vinnuflokkum Vegagerðarinnar vinnuumhverfi sem líktist sem mest því umhverfi sem verktakar vinna í. Með þessu móti fengist marktækur samanburður á afköstum og kostnaði hjá vinnuflokkum Vegagerðar ríkisins og verktökum og virkari samkeppni á þeim sviðum og landsvæðum þar sem hún er minnst fyrir. Í ljósi þeirrar reynslu, sem fengist, yrðu síðan teknar ákvarðanir um framhald á rekstri eigin flokka.
Við staðfestingu skipuritsins var þó ákveðið að breytingin á rekstrartilhögun eigin flokka ætti sér stað á tveimur til þremur árum. Hófst hún fyrir alvöru 1991 og verður fram haldið 1992. Þar sem hún er nú í miðjum klíðum er ekki unnt að gefa upp sambærilegar tölur umbeðin ár fyrir eigin flokka Vegagerðarinnar eins og þeir eru skilgreindir nú. Þess í stað eru teknar saman tölur sem sýna heildarumsvif Vegagerðarinnar í mannafla, vélaeign og framkvæmdakostnaði. Þessi umsvif taka til þjónustu, rekstrar, viðhalds og nýbygginga á þjóðvegum, svo og sýsluvega og fjallvega.
Samhliða breytingunni eru vinnuflokkar fluttir milli umdæma í nokkrum mæli. Bókhaldi flokkanna er einnig breytt. Þetta veldur því að tölur fyrir einstök kjördæmi í töflum eru ekki alltaf sambærilegar milli ára. Heildartölur má hins vegar bera saman.
Svarið við fyrirspurninni er eftirfarandi:
1. Fjöldi fastra starfa í útivinnu hjá Vegagerðinni sést í töflu 1. Þar kemur fram að fjöldinn breytist mjög lítið milli ára.
2. Í töflu 2 er sýnd véla- og bílaeign Vegagerðarinnar. Breytingar milli ára eru einnig óverulegar ef frá er talin fjölgun lítilla snjófeykja. Vegheflar eru langstærsti þátturinn í vélaeigninni en þeim hefur fækkað á undanförnum árum og heldur sú fækkun áfram. Hefðbundnar jarðvinnuvélar (jarðýtur, vélskóflur, gröfur) eru að langmestu leyti horfnar úr eigu Vegagerðarinnar.
Nokkrar tilfærslur á vélum og tækjum eru á milli umdæma og eru þær tengdar tilfærslum vinnuflokka eða breyttum aðstæðum.
Smábílar eru einnig tilgreindir þó að þeir séu ekki tengdir vinnuflokkum nema að hluta til.
3. Kostnaður við vinnu allra vinnuflokka Vegagerðarinnar 1990 og 1991 er sýndur í töflu 3. Ekki liggja fyrir áætlanir á þessu ári. Umsvif verða vart meiri en 1991 með þeim fyrirvara þó að það ár var hagstætt í vetrarþjónustu.
Heildarumsvif hjá flokkum Vegagerðarinnar hafa minnkað um tæplega 500 millj. kr. á föstu verðlagi eða um 29% þrátt fyrir nokkra aukningu framkvæmdafjár. Þetta er óvenjulega mikil breyting milli ára og stafar að hluta af hagstæðu veðurfari 1991.
4. Tafla 4 sýnir endurnýjun tækjakosts. Þar koma einnig fram sömu atriði og nefnd voru í svari við 2. spurningu. Mest er endurnýjunin á vegheflum en aukning lítilla snjófeykja.
Tafla 1.
Tafla 2.
Tafla 3.
Tafla 4.
Töflur í repró.