Virðulegi forseti. Svo sem fram kom í framsögu hæstv. dómsmrh. er hér um að ræða það sem eftir var af hliðstæðu frv. frá því í fyrra, en allshn. afgreiddi aðeins hluta þess vegna tímaskorts í fyrra. Það hafa verið gerðar nokkrar breytingar á frv. og þær allar í rétta átt að mínu mati. Þær láta kannski ekki mikið yfir sér, en varðandi 40. gr. þá tel ég að þar sé rétt gert að skilgreina að átt sé við kynferðisbrot einnig í þeirri grein því að vissulega er það ofbeldi. Hins vegar stendur það enn eftir og kemur fram í athugasemdum við frv. eins og það liggur nú fyrir að skilgreining á því hvað telst ofbeldi samkvæmt þessari grein tekur til þess að þarna sé um mjög mikið ofbeldi að ræða, líkamlega áverka og annað slíkt og það tel ég að sé algjörlega óviðunandi og tek undir með þeim sem gert hafa athugasemdir við þetta. Ég tel að þarna sé gengið of skammt í skilgreiningu á ofbeldi, það eigi að viðurkenna þá hugsun sem að mörgu leyti var viðurkennd við breytingu á hegningarlögum að ofbeldi almennt sé mjög alvarlegt athæfi. Það er ekki hægt að segja í öðru orðinu að einungis mjög alvarlegt ofbeldi, jafnvel ofbeldi sem leiðir til beinbrota eða stórkostlegra líkamsáverka, sé það eina sem hægt er að flokka undir ofbeldi, en í hinu orðinu að sjálfsögðu verði að líta á allt ofbeldi alvarlegum augum. Ég held að hér hljóti að verða að gera betur og ég hef trú á því að innan allshn. verði hægt að vinna að þessu máli --- vonandi til gagns.
Það eru nokkur önnur atriði sem ég sé ástæðu til að gera hér að umtalsefni. Ég fagna því að svolítið klúðurslegt orðalag í 5. gr. hefur verið leiðrétt. Ég ætla ekki að fara að rekja það, en það er greinilegt að þarna hefur góðri ábendingu verið tekið.
Varðandi frv. í heild vil ég vekja athygli á því að í umsögnum um frv. sem fram kom á sl. vori kom m.a. fram hjá Siðmennt, félagi áhugafólks um borgaralegar athafnir, að í Svíþjóð hafa verið gerðar athugasemdir við það hversu illa fólk er upplýst um það hve mikill munur er á óvígðri sambúð og hjónabandi vegna þess að oft er látið í veðri vaka að hér sé um meira og minna sömu réttarstöðu að ræða. Svo
er ekki og það kemur raunar glöggt fram í þessu frv. að þetta tekur einungis til þeirra sem eru í hjúskap og tryggir ákveðin réttindi þeim til handa. Það vantar hins vegar samræmingu og ákveðna afstöðu sem þyrfti að koma til þess að hve miklu leyti óvígð sambúð og vígð sambúð eða hjónaband, samkvæmt því sem skilgreint er í þessu lagafrv., að hve miklu leyti hér er um hliðstæður að ræða og að hve miklu leyti er munur á milli þessara sambúðarforma. Það vantar í rauninni að fá þetta á hreint.
Ég vil einnig vekja athygli á því að það kemur fram í sömu umsögn að það hefur greinilega verið tekið af skarið hér um það að það verður ekki viðurkenndur hjúskapur samkvæmt þessum lögum milli samkynhneigðs fólks. En ég vil vekja athygli á því að á sl. þingi var samþykkt hér þáltill. um það að það skyldi sérstaklega fara fram athugun og úttekt í því skyni að bæta réttarstöðu samkynhneigðra.
Þriðja atriðið í þessari umsögn sem ég sé ástæðu til að halda til haga hér við þessa 1. umr. málsins er að einungis er getið þess að trúfélög og borgaraleg yfirvöld geti annast vígslur. Ég hef vissulega tækifæri til þess að skoða það betur í nefnd umfram það sem gert var í fyrra. En það er ekki í rauninni opnað fyrir að félög eins og Siðmennt, sem þeir skilgreina í þessari umsögn sem lífsskoðunarfélag, hafi sama rétt og trúfélög. Nú hlýtur það að vera álitaefni hvort það eru aðeins hin viðurkenndu trúfélög sem átt er við. Félög sem byggja á einhvers konar guðstrú eða félög sem, að einhverju leyti má telja hliðstæð en byggja ekki og telja sig ekki standa fyrir neinum trúarbrögðum sem slíkt. Ég held að það sé full ástæða til þess að vekja athygli á þessum atriðum núna við þessa 1. umr. málsins.
Það voru nokkur fleiri atriði sem ég sá ástæðu til að gera athugasemd við. Í athugasemd við 40. gr. --- svo að ég víki aftur að henni því að ég geri ráð fyrir að það verði kannski sú grein sem helst verður tekist á um eða það er trúa mín. Nú skal ég bara bíða eftir að hæstv. ráðherra losni --- það er verið að tefja hann svolítið --- áður en ég held áfram máli mínu. --- Ég tek það sem svo að hæstv. ráðherra sé núna laus úr því samtali sem hann var í og þá kem ég með mína athugasemd. En það var því miður misskilningur þannig að ég bíð bara áfram.
Ég vil gera athugasemd við skilgreiningar á líkamsárás í 40. gr. svo að ég víki aftur að þar sem mér finnst einfaldlega að það sé ekki hægt að skilja um hvað er verið að ræða þegar sagt er í þessum athugasemdum neðarlega á bls. 54 í þessu frv. Þar kemur þessi skilgreining, með leyfi forseta:
,,Um líkamsárás er hér miðað við að hún sé allalvarleg, bæði þegar litið er til þess hve hættuleg hún er og hverjar afleiðingar hennar séu, þ.e. að hún valdi tjóni á líkama og heilbrigði, þar á meðal andlegu heilbrigði árásarþolans. Athuga ber hvort um endurtekið ofbeldisverk sé að ræða. Í 2. mgr. felst að gefa skuli gaum að því hvort atferlið sé fallið til að vekja alvarlegan ótta um ofbeldi að nýju. Þetta á m.a. við ef um tilraunaverknað er að tefla.``
Það er þessi síðasta setning sem mér er alveg gersamlega óskiljanleg og þar sem ég geri ráð fyrir að þessar skýringar við einstakar lagagreinar hafi gildi og þar sem hér er um nákvæmlega það að ræða sem ég gerði fyrst að umtalsefni, skilgreiningar á því hvað sé alvarlegt ofbeldi, þá tel ég að það sé óhjákvæmilegt að við fáum að vita um hvað er verið að ræða þarna. Ég vek athygli á því að þarna rétt fyrir neðan kemur það skýrt fram að það er skilningur þessara laga, og það kom raunar fram í framsöguræðu hæstv. ráðherra líka, að minni háttar líkamsmeiðingar falla utan þessa ákvæðis. Þarna er nógu skýrt að orði kveðið en ég ítreka það jafnframt að ég er mjög ósátt við nákvæmlega þessa skilgreiningu. Ég held að þetta sé ekki af hinu góða.
Þetta eru atriði sem ég held að sé mikilvægt að taka fyrir nú þegar og fylgja eftir síðan í starfi í nefnd en sem betur fer á ég nú sæti í þessari störfum hlöðnu nefnd, allshn., sem verið er að vísa málum til og ég vona að það gefist nú færi til þess að taka upp sómasamlega umræður um þau mál en jafnframt með þeim hætti að þetta frv. nái fram að ganga með þeim breytingum sem æskilegt er að verði á því.
Eins og marka má af þessum síðustu orðum mínum, þá er ég í meginatriðum sátt við margt af því sem kemur fram í frv. en ég tel ágallana þá sem eru það alvarlega að það sé ekki viðunandi. Ég held að ég spari mér það nú að fara út í aðrar breytingar sem gerðar hafa verið á frv. hérna eða gera að umræðuefni fleiri athugasemdir eða efnisatriði að svo stöddu, en varðandi séreignir bæði í hjónabandi og við skilnað, þá vil ég þó vekja athygli á því að mér þykir ekki alveg nógu skýrt orðalag í þeim greinum sem þar er um fjallað um það hvernig ráðstafa megi eigum í hjónabandi. Það kemur ágætlega skýrt fram að það megi ekki ráðstafa til leigu eða afhenda eigur. Þetta er m.a. í 60. og 61. gr. þar sem orðalagið að afhenda, veðsetja eða leigja innbú og aðrar eigur er ekki heimilt nema með skriflegu samþykki hins hjóna. Það er ekki heimilt fyrir annað hjóna að ráðstafa með þessum hætti eigum nema með samþykki. Aftur á móti finnst mér ekki kveðið skýrt á um hvernig háttað er með sölu og þetta getur verið yfirsjón hjá mér en mér finnst alla vega að þetta ætti þá að vera í þessum tilteknu lagagreinum, 60.--61. gr., og þetta er eitt af því sem við þurfum að athuga betur í allshn.
Ég held að ég hafi nú nefnt það helsta sem mér finnst ástæða til að taka fyrir núna. Hér er að mörgu leyti um mjög merkilegt mál að ræða og einkum er það sá kafli sem lýtur að verkaskiptingu milli hjóna og þær breytingar sem nú hafa orðið í jafnréttisátt og jafnstöðuátt sem ég fagna og því finnst mér mikilvægt að önnur atriði sem þurfa lagfæringar við að mínu mati tefji ekki það sem gott er í þessu frv. Ég hef trú á því að við góða skoðun í allshn. muni vera hægt að komast að niðurstöðu sem allir geta sætt sig við og því mun ég ekki tefja það að þetta mál komist nefndar og sé ekki ástæða til þess.