Ingibjörg Pálmadóttir
:
Virðulegi forseti. Það er auðvitað góðra gjalda vert að hæstv. félmrh. er hér að gera tilraun til að bæta stöðu bæði karla og kvenna með þessari þáltill. En maður spyr sig náttúrlega hvort það sé ekki dálítið merkilegt að á árinu 1993 þurfi að leggja fram slíka till., að við skulum ekki vera komin lengra en þetta. Það eru 18 ár síðan kvennafrídagurinn var haldinn hér og þá sveif yfir vötnum mikill baráttuvilji, bæði hjá körlum og konum. En það hefur ýmislegt skeð á leiðinni sem gerir það að verkum að það er afturkippur í þessum málum og ég tel að það hafi aldrei verið meiri afturkippur í þessum málum en einmitt í dag og ástæðan ekki síst aðgerðir hæstv. ríkisstjórnar. Hún stuðlar ekki að jafnrétti. Hér hefur verið rætt um atvinnuástandið sem er mjög slæmt og kemur mjög illa niður bæði á körlum og konum og sérstaklega konum og fjölskyldunni almennt.
Ég tel það ekki vera rétta leið í jafnréttisátt, t.d. þær breytingar sem hafa verið gerðar á almannatryggingalöggjöfinni. Ég tel það ekki styrkja konuna, sem yfirleitt er framfærandi barna sem einstætt foreldri, að skerða hennar tekjur um a.m.k. 1 þús. kr. á mánuði bara í sambandi við meðlagsgreiðslur. Ég tel það ekki vera í jafnréttisátt það sem er að ske hjá Lánasjóði ísl. námsmanna, þær skerðingar sem þar eru, enda sjáum við ekki nákvæmlega hvað þar er að ske í sambandi við nám kvenna við Háskóla Íslands sem var nokkurn veginn komið á jafnréttisgrundvöll. Alla vega voru lánsumsóknir kvenna allt upp í 49% þeirra sem sóttu um lán hjá Lánasjóði ísl. námsmanna. Nú þegar hefur þessi tala lækkað um 3% og ef við skoðum t.d. hefðbundna kvennastétt í Háskóla Íslands eða hefðbundið námsval kvenna, þá hefur bara í hjúkrunarfræði fækkað um 33% síðan breytingin var gerð á Lánasjóði ísl. námsmanna. Það hefur því afskaplega lítið að segja að leggja fram slíkt plagg sem hér er gert með ýmsum fögrum orðum ef orð og æði fara ekki saman. Það verður að fara saman. Ef allar aðstæður í þjóðfélaginu eru jákvæðar, þá náum við þessu jafnrétti, jafnvel með léttum leik vegna þess að ég held að grunninum sé náð vegna þess að það hefur orðið mikil viðhorfsbreyting bæði hjá körlum og konur. En aðstæður í þjóðfélaginu eru alls ekki þannig að við getum verið að fara yfir þessa kafla yfir höfuð.
Mér finnst t.d. óskaplega létt í vasa hér á bls. 3 um jafnréttisráðgjöf. Mér finnst næstum hlægilegt að lesa um jafnréttisráðgjöf, með leyfi hæstv. forseta: ,,Ráðinn verði jafnréttisráðgjafi á tímabilinu til reynslu. Hlutverk jafnréttisráðgjafa verði að vinna að leiðréttingu á stöðu kvenna í fyrirtækjum og stofnunum á sama tíma og konur eru að missa vinnu í þessum fyrirtækjum og stofnunum. Og láta eins og einhver atvinnuráðgjafi geti fjölgað störfum eins og kemur fram í þessum kafla, þetta er alveg út í hött. Það sem þarf að gera er að breyta hinni almennu stöðu í þjóðfélaginu. Það þarf að styrkja atvinnuna fyrir það fyrsta og það þarf að jafna fjárhagslega stöðu fólks. Það er talaði um að hv. félmn. sem fær þetta frv. til umræðu þurfi að kanna hvað hafi áunnist. Ég held að við þurfum fyrst og fremst að skoða hvað er raunverulegt jafnrétti. Raunverulegt jafnrétti er ekki bara jafnrétti milli karls og konu heldur bara jafnrétti allra einstaklinga.
Virðulegi forseti. Eins og fram hefur komið, þá var ótakmarkaður tími til að tala hér um járnbrautir og skipagengar vatnaleiðir en það eru 8 mínútur til að ræða þetta mikilvæga mál.
Virðulegi forseti. Það er auðvitað góðra gjalda vert að hæstv. félmrh. er hér að gera tilraun til að bæta stöðu bæði karla og kvenna með þessari þáltill. En maður spyr sig náttúrlega hvort það sé ekki dálítið merkilegt að á árinu 1993 þurfi að leggja fram slíka till., að við skulum ekki vera komin lengra en þetta. Það eru 18 ár síðan kvennafrídagurinn var haldinn hér og þá sveif yfir vötnum mikill baráttuvilji, bæði hjá körlum og konum. En það hefur ýmislegt skeð á leiðinni sem gerir það að verkum að það er afturkippur í þessum málum og ég tel að það hafi aldrei verið meiri afturkippur í þessum málum en einmitt í dag og ástæðan ekki síst aðgerðir hæstv. ríkisstjórnar. Hún stuðlar ekki að jafnrétti. Hér hefur verið rætt um atvinnuástandið sem er mjög slæmt og kemur mjög illa niður bæði á körlum og konum og sérstaklega konum og fjölskyldunni almennt.
Ég tel það ekki vera rétta leið í jafnréttisátt, t.d. þær breytingar sem hafa verið gerðar á almannatryggingalöggjöfinni. Ég tel það ekki styrkja konuna, sem yfirleitt er framfærandi barna sem einstætt foreldri, að skerða hennar tekjur um a.m.k. 1 þús. kr. á mánuði bara í sambandi við meðlagsgreiðslur. Ég tel það ekki vera í jafnréttisátt það sem er að ske hjá Lánasjóði ísl. námsmanna, þær skerðingar sem þar eru, enda sjáum við ekki nákvæmlega hvað þar er að ske í sambandi við nám kvenna við Háskóla Íslands sem var nokkurn veginn komið á jafnréttisgrundvöll. Alla vega voru lánsumsóknir kvenna allt upp í 49% þeirra sem sóttu um lán hjá Lánasjóði ísl. námsmanna. Nú þegar hefur þessi tala lækkað um 3% og ef við skoðum t.d. hefðbundna kvennastétt í Háskóla Íslands eða hefðbundið námsval kvenna, þá hefur bara í hjúkrunarfræði fækkað um 33% síðan breytingin var gerð á Lánasjóði ísl. námsmanna. Það hefur því afskaplega lítið að segja að leggja fram slíkt plagg sem hér er gert með ýmsum fögrum orðum ef orð og æði fara ekki saman. Það verður að fara saman. Ef allar aðstæður í þjóðfélaginu eru jákvæðar, þá náum við þessu jafnrétti, jafnvel með léttum leik vegna þess að ég held að grunninum sé náð vegna þess að það hefur orðið mikil viðhorfsbreyting bæði hjá körlum og konur. En aðstæður í þjóðfélaginu eru alls ekki þannig að við getum verið að fara yfir þessa kafla yfir höfuð.
Mér finnst t.d. óskaplega létt í vasa hér á bls. 3 um jafnréttisráðgjöf. Mér finnst næstum hlægilegt að lesa um jafnréttisráðgjöf, með leyfi hæstv. forseta: ,,Ráðinn verði jafnréttisráðgjafi á tímabilinu til reynslu. Hlutverk jafnréttisráðgjafa verði að vinna að leiðréttingu á stöðu kvenna í fyrirtækjum og stofnunum á sama tíma og konur eru að missa vinnu í þessum fyrirtækjum og stofnunum. Og láta eins og einhver atvinnuráðgjafi geti fjölgað störfum eins og kemur fram í þessum kafla, þetta er alveg út í hött. Það sem þarf að gera er að breyta hinni almennu stöðu í þjóðfélaginu. Það þarf að styrkja atvinnuna fyrir það fyrsta og það þarf að jafna fjárhagslega stöðu fólks. Það er talaði um að hv. félmn. sem fær þetta frv. til umræðu þurfi að kanna hvað hafi áunnist. Ég held að við þurfum fyrst og fremst að skoða hvað er raunverulegt jafnrétti. Raunverulegt jafnrétti er ekki bara jafnrétti milli karls og konu heldur bara jafnrétti allra einstaklinga.
Virðulegi forseti. Eins og fram hefur komið, þá var ótakmarkaður tími til að tala hér um járnbrautir og skipagengar vatnaleiðir en það eru 8 mínútur til að ræða þetta mikilvæga mál.