Fyrirspyrjandi (Össur Skarphéðinsson)
:
Herra forseti. Ég hef lagt fram fsp. til hæstv. félmrh. um það hvort hann hyggist beita sér fyrir endurbótum á núverandi löggjöf um vinnumiðlun. Fyrir því liggja eftirfarandi ástæður:
Núverandi löggjöf er síðan 1985. Hún er að mörgu leyti úrelt. Í henni er tekið fram að vinnumiðlun eigi í senn að sjá um atvinnuleit og jafnframt atvinnuleysisskráningu en í raun hefur þróunin orðið sú að vinnumiðlunin sér fyrst og fremst um skráningu atvinnulauss fólks. Sú þróun hafði raunar orðið áður en það mikla atvinnuleysi, sem við búum við núna, varð að veruleika.
Á síðustu árum hafa jafnframt í vaxandi mæli komið upp nýjar einkareknar vinnumiðlanir, en í rauninni ná engin lög yfir þær. Að vísu er svo að í 17. gr. laganna er örlítið drepið á þessar einkareknu vinnumiðlanir en engar sérstakar reglur eða ákvæði gilda um þær. Ég hygg, virðulegi forseti, að kominn sé tími til þess að setja slík lög, setja nýja löggjöf sem fellir saman opinberu og einkareknu vinnumiðlanirnar.
Ýmislegt þarf líka að hugsa upp á nýtt. Í því vaxandi atvinnuleysi sem nú ríkir er til að mynda afskaplega niðurlægjandi fyrir atvinnulaust fólk sem er að sækja um vinnu, hvort heldur er hjá hinum einkareknu eða opinberu vinnumiðlunum, að það veit ekki hjá hverjum það sækir um vinnu. Menn skrifa bréf, atvinnuumsóknir, og fá engin svör. Þetta er auðmýkjandi fyrir fólk. Þetta brýtur það niður og það hefur komið fram í viðtölum í fjölmiðlum við talsmenn samtaka atvinnulauss fólks að þeir telja að á þessu þurfi að taka með löggjöf.
Ég held líka að það sé í rauninni óviðunandi fyrir fólk sem er að berjast við að leita sér að vinnu að það veit ekki hjá hvaða fyrirtæki það er að sækja um vinnuna og það veit ekki heldur hvort það á von á nokkrum svörum. Það veit enginn um afdrif þessara umsókna.
Ég vil líka vekja athygli á því, virðulegi forseti, að í þessum lögum er heimild til vinnumálaskrifstofu félmrn. að setja reglur sem skylda öll fyrirtæki sem eru með fjóra starfsmenn eða fleiri til þess að láta upplýsingar af hendi til vinnumiðlunar þegar þar verða laus störf. En ég hygg að þetta sé ekki notað og í vaxandi mæli er hin raunverulega atvinnuleit, hin raunverulega vinnumiðlun, komin yfir í hendur einkarekinna aðila. Ég er ekki að leggjast gegn því en ég vek einfaldlega athygli á því að það þarf að setja strangari reglur og lög um starfsemi þeirra og þess vegna tel eg tímabært að hefja nú endurbætur á núverandi löggjöf um vinnumiðlun og hef því lagt fram þessa fsp.
Herra forseti. Ég hef lagt fram fsp. til hæstv. félmrh. um það hvort hann hyggist beita sér fyrir endurbótum á núverandi löggjöf um vinnumiðlun. Fyrir því liggja eftirfarandi ástæður:
Núverandi löggjöf er síðan 1985. Hún er að mörgu leyti úrelt. Í henni er tekið fram að vinnumiðlun eigi í senn að sjá um atvinnuleit og jafnframt atvinnuleysisskráningu en í raun hefur þróunin orðið sú að vinnumiðlunin sér fyrst og fremst um skráningu atvinnulauss fólks. Sú þróun hafði raunar orðið áður en það mikla atvinnuleysi, sem við búum við núna, varð að veruleika.
Á síðustu árum hafa jafnframt í vaxandi mæli komið upp nýjar einkareknar vinnumiðlanir, en í rauninni ná engin lög yfir þær. Að vísu er svo að í 17. gr. laganna er örlítið drepið á þessar einkareknu vinnumiðlanir en engar sérstakar reglur eða ákvæði gilda um þær. Ég hygg, virðulegi forseti, að kominn sé tími til þess að setja slík lög, setja nýja löggjöf sem fellir saman opinberu og einkareknu vinnumiðlanirnar.
Ýmislegt þarf líka að hugsa upp á nýtt. Í því vaxandi atvinnuleysi sem nú ríkir er til að mynda afskaplega niðurlægjandi fyrir atvinnulaust fólk sem er að sækja um vinnu, hvort heldur er hjá hinum einkareknu eða opinberu vinnumiðlunum, að það veit ekki hjá hverjum það sækir um vinnu. Menn skrifa bréf, atvinnuumsóknir, og fá engin svör. Þetta er auðmýkjandi fyrir fólk. Þetta brýtur það niður og það hefur komið fram í viðtölum í fjölmiðlum við talsmenn samtaka atvinnulauss fólks að þeir telja að á þessu þurfi að taka með löggjöf.
Ég held líka að það sé í rauninni óviðunandi fyrir fólk sem er að berjast við að leita sér að vinnu að það veit ekki hjá hvaða fyrirtæki það er að sækja um vinnuna og það veit ekki heldur hvort það á von á nokkrum svörum. Það veit enginn um afdrif þessara umsókna.
Ég vil líka vekja athygli á því, virðulegi forseti, að í þessum lögum er heimild til vinnumálaskrifstofu félmrn. að setja reglur sem skylda öll fyrirtæki sem eru með fjóra starfsmenn eða fleiri til þess að láta upplýsingar af hendi til vinnumiðlunar þegar þar verða laus störf. En ég hygg að þetta sé ekki notað og í vaxandi mæli er hin raunverulega atvinnuleit, hin raunverulega vinnumiðlun, komin yfir í hendur einkarekinna aðila. Ég er ekki að leggjast gegn því en ég vek einfaldlega athygli á því að það þarf að setja strangari reglur og lög um starfsemi þeirra og þess vegna tel eg tímabært að hefja nú endurbætur á núverandi löggjöf um vinnumiðlun og hef því lagt fram þessa fsp.